Bart de Grunt: ‘Biedt teacher leaders dan ook de ruimte’
13 september 2017
Het onderwijs kent een traditie dat docenten doorgroeien naar een plek als (in)formeel leider in de school. Vaak op basis van de kwaliteiten die deze leraren hebben laten zien in het geven en ontwikkelen van onderwijs. Deze mogelijkheid tot doorgroeien doet recht aan de ervaring van de betere docent.
Meer dan alleen vakinhoud
Een rol als ‘teacher leader’ of ‘change agent’ vereist ook andere kwaliteiten en kennis dan vakinhoudelijke kennis en didactische en pedagogische vaardigheden. Docenten worden opgeleid in hun vak. Ze hebben veel kennis van het eigen vak, geleerd vanuit de passie voor dat vak en het overbrengen van de vakkennis én passie op de leerling. Organisatiekunde, transitiekunde, kennis van leiderschap wordt in de lerarenopleidingen niet of nauwelijks meegenomen.
Bewegen in strategische keuzes
Wil je als school het handelingsvermogen van docenten vergroten en hen de mogelijkheid bieden hun rol als ‘teacher leader’ goed te vervullen, dan is het evident dat LC- en LD-docenten daar voldoende voor toegerust moeten zijn. Ze moeten kunnen bewegen in de strategische keuzes die een school maakt; kunnen meedenken over beleid en hun eigen ruimte kunnen spiegelen tegenover onderwijs- en organisatiedoelen. Dat vraagt wel bepaalde kwaliteiten. Niet zozeer van een zogenaamde ‘hogere orde’ maar kwaliteiten met een andere focus.
Meerwaarde masteropleidingen
Masteropleidingen of deelmodules op een masterniveau, bijvoorbeeld op het gebied van organisatiekunde of leiderschap, kunnen een duidelijke meerwaarde hebben in het vergroten van het handelingsvermogen van docenten. Door hen te equiperen met de juiste kennis en vaardigheden om de eigen professionele ruimte ten volle te benutten. Tegelijk sla je hiermee een brug tussen een schoolleiding en de sectie zodat de onderwijsdoelen en de persoonlijke doelen van docenten integraal verbonden kunnen worden.
Professionele ruimte
Het Rembrandt College heeft met haar platte teams gekozen om de organisatie zodanig in te richten dat de professionele ruimte van docenten zo goed mogelijk tot zijn recht komt. De functiemix is hiervan integraal onderdeel. Docenten in een LC- of LD-schaal hebben een grote rol in de ‘eigen-les-overstijgende’ vernieuwing en verbetering op onze school. Deze innovaties staan altijd ten dienste van de realisatie van de visie van de school en de strategische keuzes die we maken.
Het juiste op de juiste manier doen
Op het Rembrandt College ligt de kwaliteitszorg laag in de organisatie. Elke sectie heeft de volledige beschikking over de data en cijfers. Een LD-docent heeft als taak om binnen de sectie de vraag te stellen of ze het juiste en op de juiste manier doen. Dit vraagt om onderzoeksvaardigheden. Maar het blootleggen van cijfers vraagt ook om een visie op leiderschap.
Op 7 november 2017 is er een speciale bijeenkomst over hoe masteropleidingen een bijdrage kunnen leveren aan het vergroten van professionele ruimte en het handelingsvermogen van leraren als ‘change agent’ of ‘teacher leader’. De bijeenkomst wordt begeleid door Marco Snoek, lector Leren & Innoveren aan het Kenniscentrum Onderwijs & Opvoeding aan de Hogeschool van Amsterdam. Het Steunpunt Opleidingsscholen van de VO-raad organiseert deze bijeenkomst.
Stel dat de docent ziet dat er een structureel verschil is bij een paar collega’s voor bijvoorbeeld de prestaties van leerlingen op ‘Begrijpend lezen’. Dit vraagt een aanpak op de gehele leerlijn. In afstemming met de gehele sectie, maar ook met de schoolleiding over de inzet van scholingsbudgetten, een vraag om scholingstijd, maar ook, hoe ga je het gesprek aan over de prestaties van collega’s en leerlingen en hoe kom je tot een plan van aanpak, hoe formuleer je doelen en hoe bewaak je die in de tijd? Dat zijn pittige vragen waar de docenten zelf een antwoord op vinden. En die antwoorden kunnen ze geven als ze daar voldoende voor zijn toegerust.
Bart de Grunt is rector van het Rembrandt College in Veenendaal