Vragen en antwoorden over het vervallen van de Anw-compensatie

Wat zijn de financiële gevolgen van het vervallen van de Anw-compensatieregeling, welke alternatieven zijn er en welke rol heeft of kan de werkgever daarin hebben? Aan de hand van meestgestelde vragen geven wij antwoorden. Heeft u een vraag die er niet tussenstaat, dan kunt u contact opnemen met de helpdesk (helpdesk@voraad.nl).

Wat is er veranderd en waarom?

1. Wat is er veranderd?
   In 2017 besloten de sociale partners in overheid en onderwijs dat de pensioenregeling bij het ABP per 1 januari 2018 op een aantal punten wijzigt. Een van de wijzigingen is het vervallen van de Anw-compensatie. Om werknemers en werkgevers die in de pensioenregeling bij het ABP zitten voldoende tijd te geven om alternatieven voor deze regeling te onderzoeken en weloverwogen keuzes te maken, past het ABP de Anw-compensatie nog toe in geval van overlijden voor 1 mei 2018. Feitelijk loopt het recht op Anw-compensatie dus door tot 1 mei 2018. Na 1 mei 2018 heeft de partner van een overleden deelnemer  of gepensioneerde  alleen onder voorwaarden nog recht op Anw-compensatie. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar de toelichting op de website van het ABP. 
   
   Let op: heeft u een werknemer die misschien gebruik kan maken van de uitzonderingsregeling van het ABP. Laat deze werknemer dan zo snel mogelijk contact opnemen met het ABP en voor de bewijsvoering offertes opvragen bij verzekeraars. 
    
2. Wat staat er in de Anw-compensatieregeling?
   In de Anw-compensatieregeling staat dat een achterblijvende partner recht heeft op een compensatie-uitkering als er geen of een beperkt recht op uitkering in het kader van de Algemene nabestaandenwet (Anw) is. De hoogte van de Anw-compensatie is maximaal 75% van de nabestaandenuitkering als gevolg van de Algemene Wet Nabestaandenuitkering (2017:maximaal ongeveer € 11.300) en afhankelijk van verschillende factoren. Denk daarbij aan de leeftijd van de werknemer op moment van overlijden, de leeftijd en het inkomen van de partner van de werknemer op het moment van overlijden en looptijd van het dienstverband. Bovendien is de duur van de uitkering niet langer dan 12 maanden als de achterblijvende partner op het moment van overlijden van de werknemer niet ouder was dan 40 jaar. 
    
3. Waarom is besloten om de Anw-compensatieregeling te laten vervallen?
   Overheids- en onderwijswerkgevers  en centrales van overheidspersoneel hebben in 2017 afspraken gemaakt over vereenvoudiging van de ABP-pensioenregeling. Een belangrijke reden om naar de pensioenregeling te kijken was het signaal van het ABP dat de pensioenregeling te ingewikkeld was geworden. Daardoor was de pensioenregeling moeilijk uitvoerbaar. Belangrijke onderdelen van de vereenvoudiging zijn een verhoging van het partnerpensioen en het vervallen van de compensatie in geval van geen of beperkte uitkering op basis van de Algemene nabestaandenwet (Anw-compensatie).
    

Financiële gevolgen vervallen Anw-compensatie voor deelnemer en gepensioneerde

1. Wat zijn de financiële gevolgen van het vervallen van de Anw-compensatie?
   Het financiële gevolg van het vervallen van de Anw-compensatie verschilt per werknemer. Bovendien ondervinden niet alle werknemers financieel nadeel. Door de vormgeving van de regeling varieert de financiële impact tussen de € 0 en € 950 per maand. Alleen de individuele werknemer kan beoordelen of het financieel nodig is om maatregelen te nemen door bijvoorbeeld een zogenoemde Anw-hiaatverzekering af te sluiten.
    
2. Voor wie is de financiële impact mogelijk het grootst?
   De financiële impact van het vervallen van de Anw-compensatie verschilt per werknemer. In zijn algemeenheid kan wel worden gezegd dat:

• De partner van een werknemer die op jonge leeftijd overlijdt gaat er per saldo financieel op vooruit door de afspraken over verhoging van het partnerpensioen van 50% naar 70%.
  Aandachtspunt: gemis aan Anw-compensatie in de eerste 12 maanden na overlijden als er geen recht op ANW-uitkering is.
• De partner van een werknemer met een laag inkomen en geen recht op een Anw-uitkering van de overheid kan financieel nadeel ondervinden, omdat de Anw-compensatie dan een belangrijk deel van het nabestaandenpensioen was.
• De partner van een werknemer die op oudere leeftijd overlijdt gaat er per saldo financieel op achteruit als de partner geen recht heeft op ANW-uitkering.
  Aandachtspunt: de partner kan voor diensttijd van de werknemer voor 1 januari 1996 onder voorwaarden recht hebben op een aanvulling op het nabestaandenpensioen (Bijlage K). Heeft de partner recht op deze aanvulling dan wordt financiële gevolg kleiner.
   

In alle gevallen geldt dat de werknemer (samen met zijn/haar partner) moet kijken naar de financiële situatie van de nabestaande in geval van overlijden van de werknemer. Op basis daarvan kan worden besloten om wel of geen verzekering te sluiten.

3. Is het voor iedere werknemer nodig om een Anw-hiaatverzekering te sluiten?
   Nee, het is altijd belangrijk hier eerst naar te (laten) kijken. Bij de beantwoording van de vraag of verzekeren nodig is, speelt de persoonlijke en financiële situatie een belangrijke rol. Heeft een werknemer bijvoorbeeld geen partner, dan is de verzekering niet nodig. Of in de situatie dat de partner zelf een inkomen heeft, kan het financieel bezien niet nodig zijn om een Anw-hiaatverzekering te sluiten. Iedere werknemer zal dit dus zelf moeten beoordelen. Bij de beantwoording van de vraag of verzekeren nodig is, speelt de omvang van het vermogen van de werknemer ook een rol.
    
4. Waar moet een werknemer naar kijken bij het maken van een keuze?
   Bij het maken van de keuze wel of niet verzekeren of treffen van een andere maatregel zoals sparen, is het belangrijk om een inschatting te maken van het verwachte inkomen en de verwachte uitgaven van de achterblijvende partner bij overlijden van de werknemer.
   
   Inkomen na overlijden
   Het totale inkomen bestaat uit het eigen inkomen van de achterblijvende partner en uitkeringen zoals partnerpensioen in verband met het overlijden van de werknemer. Deze laatste informatie is te vinden op: https://mijn.abp.nl/account/login?TAM_OP=login en ttps://www.mijnpensioenoverzicht.nl/pensioenregister/.
   
   Deze laatste site is vooral belangrijk voor werknemers die meerdere werkgevers hebben gehad. Ook is het van belang om na te gaan of de partner ook na 1 mei nog recht heeft op de Anw-compensatie op basis van de uitzonderingregeling.
   
   Uitgaven na overlijden
   De totale uitgaven voor en na overlijden zal verschillen. Meestal dalen de vaste lasten na overlijden. Zo vervalt een deel van de ziektekostenverzekering en allerlei vaste lasten die alleen door/voor de overleden werknemer werden gemaakt. Heeft uw werknemer een eigenwoning, dan zal de maandelijkse hypotheeklast meestal dalen. In bijna alle gevallen stelt een bank als voorwaarde dat er een overlijdensriscoverzekering wordt gesloten. Deze komt tot uitkering bij overlijden. Met de uitkering wordt de eigenwoningschuld geheel of gedeeltelijk afgelost en daalt dus de maandelijkse hypotheeklast.

Alternatief voor de ANW-compensatieregeling

1. Komt er een collectieve maatregel voor het vervallen van de Anw-compensatie?
   Besloten is dat er geen alternatief komt bij het ABP (zogenoemd bovensectoraalniveau). Ook komt er geen alternatief op sectorniveau. Dit betekent dat de afzonderlijke werkgevers in de sector moeten bepalen of en welk alternatief aan werknemers wordt geboden. Dit alternatief kan in de tweede of derde pijler.
   
   Belangrijk verschil tussen de tweede en derde pijler is dat bij een tweede pijler werkgever en werknemer samen hebben besloten dat er een Anw-hiaatverzekering komt. Wijziging van deze afspraak kan dus ook alleen als beide partijen zich daar in kunnen vinden. Bij de derde pijler besluit de werkgever om afspraken te maken met een aanbieder, zodat de drempel voor werknemers om zich te verzekeren lager wordt.
   
   Om schoolbesturen te helpen bij het maken van deze keuze heeft Montae een marktanalyse gemaakt van de verschillende aanbieders. Deze kunt u opvragen bij onze helpdesk (helpdesk@voraad.nl). Schoolbesturen kunnen gebruik maken van deze aanbiedingen, maar kunnen ook onderzoeken of een andere aanbieder voor hen een vergelijkbaar of beter aanbod heeft.
    
2. Wat moet elk schoolbestuur nu doen?
   Een schoolbestuur is niet verplicht om iets te doen en kan kiezen uit:

• Geen alternatief bieden voor de Anw-compensatie
  Werken kunnen natuurlijk wel zelf een alternatief zoeken als het nodig is om het Anw-hiaat op te vangen.
• een Anw-hiaatverzekering in de tweede pijler
  Het schoolbestuur en de werknemers spreken dan samen af dat er een Anw-hiaatverzekering komt waar medewerkers gebruik van kunnen maken. Op basis van deze afspraak sluit het schoolbestuur een overeenkomst met een aanbieder;
• een Anw-hiaatverzekering in de derde pijler
  Het schoolbestuur sluit een overeenkomst met een aanbieder waar medewerkers gebruik van kunnen maken.

3. Is een schoolbestuur verplicht om de medewerkers een alternatief voor de vervallen Anw-compensatie aan te bieden?
   Nee.

Tweede versus derde pijler

Wat is het verschil tussen de tweede en derde pijler ANW-hiaatverzekering via de werkgever?