Alle schoolkosten afgeschaft op Praktijkschool de Brug

“Al jarenlang overwoog ik om de ouderbijdrage af te schaffen”, vertelt directeur Hans van Gent. “Op uitnodiging van de gemeente denken wij al een tijd lang mee in de Brede Beweging Bommelerwaard – een netwerk dat zich inzet voor het voorkomen en aanpakken van armoede – over hoe we in deze regio als school een steentje kunnen bijdragen aan armoedebestrijding. Maar ik liep aan tegen veel onduidelijkheden en onzekerheid over de bekostiging van praktijkonderwijs. En ik wist: als je schoolkosten afschaft dan is dat definitief, want wie A zegt moet ook B zeggen.”

Rigoureuze afschaffing

Om toch stappen te zetten in het beperken van de kosten had de school afspraken gemaakt met de Stichting Leergeld. Van Gent: “Soms zat daar geen geld meer in de pot voor ouders die er aanspraak op maakten. We spraken af dat de school de pot dan zou aanvullen. Ook hoefden onze leerlingen al nooit een laptop (Chromebook) aan te schaffen, die krijgen ze kosteloos in bruikleen van de school. Maar nu hebben we het nog rigoureuzer aangepakt: de vrijwillige ouderbijdrage is afgeschaft (voor schoolreisjes, huur kluisjes en dergelijke), maar ook de verplichte schoolkosten voor materialen als een rekenmachine en bijvoorbeeld gymkleding en praktijkkleding zoals een schort, overall, stofjas of een koksbuis. De school betaalt die spullen.”

‘Drempels opwerpen, dat gaan we niet meer doen’

Kansengelijkheid is een belangrijke motivatie voor Van Gent en de school. “Wij roepen in het praktijkonderwijs: iedere leerling doet ertoe, iedere leerling hoort erbij. Wij hebben de ambitie om honderd procent van onze uitstromers naar een arbeidsplek of een degelijke vervolgopleiding toe te leiden. Dan is het toch een schril contrast als je aan de andere kant leerlingen op basis van hun financiële situatie uitsluit. Dat deden we niet bewust, maar in de praktijk is dat het effect van ouderbijdragen. Ik zag de verschillen tussen ouders: iemand die het goed kan betalen en met een dikke Mercedes z’n kind naar school komt brengen weigerde te betalen, terwijl een ander, die in de schuldsanering zit, maandelijks die bijdrage aan het afbetalen was. Dat stak me, ik dacht: stoppen daarmee.”

Een recent incident rond het schoolfeest sterkte Van Gent in zijn weerstand tegen 12 13 financiële drempels. Aan leerlingen was entreegeld gevraagd voor consumptiebonnen. Enkele kinderen kwamen stiekem naar binnen en dreigden naar huis te worden gestuurd. “Daar hebben we als directie een stokje voor gestoken. Bij het nabellen van de ouders was mijn conclusie dat er schaamte in het spel was over het niet kunnen betalen van die extra euro’s. Ik dacht: dat gaan we niet meer doen, die entreegelden.”

Financiële consequenties

Kan De Brug al die kosten voor eigen rekening nemen? “Jawel, we hebben er rekening mee gehouden in onze meerjarenbegroting voor de komende vier jaar”, zegt Van Gent. “Onzekerheid over de financiële consequenties hield ons jarenlang tegen, maar we hebben de knoop nu doorgehakt. Als wij de visie hebben dat iedere leerling erbij hoort, dan moeten we niet aan financiële uitsluiting doen.”

Het helpt misschien dat De Brug een kleine school is en ook dat de school altijd zuinig is omgesprongen met haar middelen. Van Gent: “We hebben nooit geld over de balk gegooid en hebben weloverwogen besluiten genomen over wat wij wel of niet doen. Ik denk dus dat het deels ook een kwestie is van keuzes maken. En in het creatief zoeken van mogelijkheden: waar kun je sponsors krijgen, hoe kun je subsidies binnenhalen?”

Niet alleen

“Het verschil voor de kwetsbare leerling tussen ‘ik kan het’ en ‘ik kan het niet’ is ‘ik kan het niet alleen’”, betoogt Van Gent. “Met ondersteuning kunnen ze ver komen. En ook wij als onderwijssoort kunnen het niet alleen, we hebben de overheid en de ondernemers nodig. Als praktijkschool maken wij jaarlijks gebruik van ESF-subsidies (Europees Sociaal Fonds) die we inzetten voor een praktijkgerichte leeromgeving. Die kunnen we ook aanwenden voor werkkleding. Ook bij andere overheden kloppen we aan. En via ondernemers, met name onze stagebedrijven, zoeken we sponsoring om onze praktijklessen te versterken. Daar horen ook praktijklessen op locatie bij. En we maken afspraken met ze over bijdragen die de stage faciliteren, meestal in natura: materialen van de supermarkt of de plaatselijke bloemist. Of transport als het om een vervoerbedrijf gaat. Al die dingen samen schelen toch weer op onze begroting.”

Voorbeeld

Het besluit om de ouderbijdragen geheel af te schaffen heeft de school bewust in de luwte genomen. Vlak voor de zomervakantie, en pas nadat de nieuwe aanmeldingen binnen waren. “We wilden niet de indruk wekken dat het een pr-stunt was. Ons gebouw zit al helemaal vol, zeker nu we ook veel nieuwe leerlingen van Kentalis Kompas College erbij krijgen voor de praktijkvakken.” Wel wil De Brug andere scholen inspireren tot navolging, zeker in de Bommelerwaard, waar armoede en ook analfabetisme relatief veel voorkomt. Hans van Gent: “Ik hoop dat we een voorbeeld kunnen zijn. We moeten ouders in deze steeds duurdere tijden ontzien. Het zou ook heel mooi zijn als de overheid daar in de schoolbekostiging meer ruimte voor geeft.”