Beroepsprofiel en accreditatie als levendig ontwikkelinstrument

Van Vliet is lid van de ontwikkelgroep en nam deel aan de pilot accreditatie. “Veel beroepsgroepen hebben al standaarden en een beroepsprofiel waar langs je gemeten wordt. Je ziet dat landelijk steeds meer discussie is over de governance in het onderwijs en de mate van professionaliteit van schoolbestuurders. Daarin kan je afwachten, maar ik denk dat het beter was en is om daar zelf verantwoordelijkheid voor te nemen. Dus te beschrijven wat je van een schoolbestuurder kan verwachten en waar hij aan mag voldoen. Zoals in competenties, persoonlijkheidskenmerken als in gedrag.”

Ontwikkelingsgericht

“Daarom wilde ik met mijn jarenlange praktijkervaring en kennis als bestuurder en toezichthouder in onderwijs en andere sectoren, maar ook vanuit het belang voor de sector meedenken aan het beroepsprofiel en de aanpak voor de accreditatie. Daarbij vertegenwoordigde ik in de pilot tegelijk de grote schoolbesturen. Als je vervolgens naar het proces kijkt, dan is dat volgens mij goed aangepakt. Er was open overleg en dialoog met de projectleiders en schoolbestuurders van verschillende onderwijssectoren. Schaalgrootte en de verschillende regio’s waren eveneens goed vertegenwoordigd. Samen hebben we vanuit diverse invalshoeken gekeken wat er in het beroepsprofiel zou moeten komen en wat voor een accreditatiestelsel willen we.”

“Als je hiervoor naar andere beroepsgroepen kijkt, dan zie je heel veel verschillen. Sommigen zijn normatief, anderen zijn weer meer ontwikkelingsgericht. Uiteindelijk hebben wij gezegd dat we ontwikkelingsgericht heel belangrijk vinden. Om twee redenen. Ten eerste wil je dat het een ontwikkelinstrument is voor de bestuurder zelf, maar ook voor de hele sector om daadwerkelijk te professionaliseren. Tegelijkertijd om je naar buitenwereld adequaat te verantwoorden zonder dat je daarbij op de stoel van de Raad van Toezicht zit. Zij zijn uiteindelijk voor de schoolbestuurder de werkgever en hebben een kwalificerende rol als het gaat of de bestuurder in zijn functie wel of niet voldoet.”

Evenwichtig

“De zorg heeft aangetoond dat je met een meer ontwikkelingsgericht accreditatiestelsel mooie resultaten kunt boeken. De lat ligt toch best hoog als het gaat waar je aan moet voldoen. Zoals dat je in staat bent kritisch naar je eigen functioneren als bestuurder te kijken, open staat voor alle feedback binnen en buiten je organisatie en je constant bezig bent met je eigen professionele ontwikkeling.“

“Of het voorstel voor het beroepsprofiel en het accreditatiestelsel in het onderwijs voldoet, is natuurlijk aan het oordeel van de ledenvergaderingen van de VvOB, PO- en VO-Raad. Er ligt mijns inziens nu wel een helder beroepsprofiel met een solide basis dat een evenwichtig maar ook een arbeidsintensief instrument is. Tegelijk hoop ik dat het geen statisch maar een levendig instrument zal zijn, waarmee we ervaringen opdoen en wat we in de toekomst kunnen doorontwikkelen en verbeteren. Omdat het van toegevoegde waarde is voor de bestuurder zelf, de betrokken schoolorganisatie, het hele funderend onderwijs en zeker ook voor de samenleving en de politiek.”

Complexere uitdagingen

“We nemen nu serieus initiatief voor het hele governancevraagstuk, de professionalisering en verantwoording waar we gezamenlijk voor staan. En natuurlijk doen we dat in open dialoog met OCW en de samenleving. Want als bestuurder leer je elke dag nieuwe dingen en kom je weleens voor verrassingen te staan. De uitdagingen zijn ook steeds complexer geworden: Grote maatschappelijke bewegingen of gewijzigde inzichten zoals ESG’s, grensoverschrijdend gedrag, de vluchtelingenproblematiek, oorlogssituaties in de wereld en hoe dit in de klas te bespreken, het mobieltjesverbod, het lerarentekort, de basisvaardigheden, kansengelijkheid of de gewijzigde denominaties. Dit heeft allemaal wat te betekenen voor je organisatie en je moet ermee omgaan. Dat gaat van vrij praktisch tot fundamenteel en is heel breed en buitengewoon divers.”

“Als bestuurder moet je je daar toe verhouden, ook tot de politiek. Zo balanceer je altijd tussen strategisch, tactisch en operationeel. Dit moet je kunnen, willen én ambiëren. Het bestuurdersprofiel en het accreditatiestelsel passen daar ook mooi in.”