Blog Henk Hagoort: Harde overgang

Hoe gaat het met jullie leerlingen? Deze vraag heb ik de afgelopen twee weken bij mijn eerste (online) kennismakingen met tal van bestuurders en schoolleiders vele malen gesteld. En ik ben behoorlijk geschrokken van de antwoorden die ik kreeg. 

Natuurlijk, er zijn veel leerlingen die ondanks alle corona-perikelen hard aan de slag zijn om leerstof in te halen. Zij gaan komende zomer over naar een volgende klas of stromen door naar het vervolgonderwijs. Maar er zijn tegelijk verontrustend veel leerlingen die aan het inhalen van vakken helemaal niet toekomen. Zij missen door twee jaar corona de structuur en de energie die hen motiveert tot leren. Ze wennen door alle perioden thuis met online onderwijs maar moeilijk aan het weer functioneren in een groep. Deze leerlingen staan niet op ‘aan’ en laten soms gedrag zien dat het uiterste vraagt van de pedagogische vaardigheden van docenten. Ondertussen tikt de tijd door. Straks ontdekken deze leerlingen te laat dat ze blijven zitten of niet kunnen doorstromen naar het vervolgonderwijs. Een teleurstelling die je hen na twee jaar corona graag zou besparen.

Hoe bieden we deze leerlingen perspectief? Dat was de urgente vraag die na mijn gesprekken de afgelopen twee weken vaak op tafel bleef liggen. Welke regelruimte is er binnen het huidige systeem om maatwerk mogelijk te maken en te voorkomen dat leerlingen niet onnodig een heel jaar opnieuw moeten doen en hun motivatie verder daalt? Veel schoolleiders zijn daarover deze weken met hun teams in gesprek; op zoek naar oplossingen en maatwerk voor zover dat binnen het huidige onderwijssysteem mogelijk is. Ik weet zeker dat veel scholen daarvoor creatieve oplossingen vinden.

Waar scholen ongetwijfeld allemaal mee te maken krijgen, is de harde grens van de overgang naar het vervolgonderwijs. Deze overgang dreigt een drempel te worden waar veel leerlingen onnodig en onverdiend over struikelen. Kunnen we daar echt niks aan doen? Kunnen we iets beters verzinnen dan de duimregeling die de minister onlangs weer van stal heeft gehaald? Die vraag laat me niet los.

Vlak voordat corona losbrak, in januari 2020, schreven alle onderwijssectoren samen een visiestuk onder de titel ‘De Toekomst van ons Onderwijs’. Daarin spreken de vertegenwoordigers van po, vo, mbo, hogescholen en universiteiten af om de harde overgangen soepeler en meer fluïde te maken om zo met maatwerk meer recht te kunnen doen aan de talenten en mogelijkheden van leerlingen. Dat was los van corona dus al een gezamenlijke ambitie. De noodzaak om daar versneld werk van te maken is sinds de crisis alleen maar groter geworden. Dat zal dus de komende weken ongetwijfeld een belangrijk onderwerp in mijn agenda zijn.

Dit is de eerste blog van Henk Hagoort, sinds 1 februari van dit jaar voorzitter van de VO-raad.