Blog Henk Hagoort: Welkomstcultuur

Deze week hadden we als Algemeen Bestuur een themabijeenkomst over het lerarentekort. Natuurlijk lost zo’n bijeenkomst het lerarentekort niet op. Daarvoor is het vraagstuk te complex. Maar het helpt wel om beter grip te krijgen op de materie. Ik haal er twee dingen uit die mij opvielen.

Het eerste is het goede nieuws dat er veel belangstelling is bij werkenden om een overstap naar het onderwijs te maken. Arend Jan Zwarteveen, verantwoordelijk voor het programma Zin in Lesgeven, heeft de afgelopen jaren 2400 belangstellenden begeleid bij hun oriëntatie op het vak van leraar. En de belangstelling voor dit soort programma’s neemt toe. Na een stevige introductie zegt 75% van deze belangstellenden ‘ja’ tegen een overstap naar het onderwijs en de helft daarvan vindt uiteindelijk ook daadwerkelijk een baan in het onderwijs. Dat zijn hoopvolle signalen. Het past ook bij deze tijd, zo hoorden we tijdens de bijeenkomst van een deskundige van het UWV. Mensen zijn op zoek naar betekenisvol werk en dat geeft het onderwijs een voorsprong op andere sectoren. Goed nieuws dus; zij-instromers werven heeft zin.

Het slechte nieuws is dat van de enthousiast begonnen zij-instromers na 3 jaar toch weer 25% uitstroomt. Dat werd tijdens onze bijeenkomst geïllustreerd door een jonge leraar Nederlands die na haar studie Nederlands als eerstegraads docent in het onderwijs begon, teleurgesteld raakte, het onderwijs verliet en nu na een aantal jaren weer terugkeert. Haar persoonlijke verhaal maakt schrijnend duidelijk waar het nog te vaak aan schort: een welkomstcultuur voor zij-instromers en goed HR-beleid. Ze vertelde over nodeloos gedoe over contracten en inschaling omdat ervaring van buiten het onderwijs niet meetelt; over het gevoel dat iedereen blij is dat het roosterprobleem is opgelost maar dat je toch tweede keus bent; over te weinig tijd om te wennen en niemand die de vraag stelt “wat heb je nodig om goed te starten?”. Natuurlijk: er zijn genoeg scholen waar dat anders en beter gaat, maar of het nu om zij-instromers gaat of om startende leraren vanuit de opleiding: er vallen nog steeds te veel docenten na een aantal jaren uit. Onderzoeken die we als sector doen bevestigen dat.

De goeden niet te na gesproken, de ongemakkelijke waarheid is dat het strategisch personeelsbeleid in onze sector beter moet, willen we startende leraren en zij-instromers, maar natuurlijk ook zittende leraren, behouden. Dus verder kijken dan het volgend schooljaar en zorgdragen voor professionele begeleiding die geworteld is in een breed gedragen welkomstcultuur. Ik begon deze blog daarom verkeerd. De vraag is niet ‘hoe krijg ik volgend jaar de roosters rond’ maar ‘hoe worden we een school waar nieuwe docenten zich welkom voelen, de kans krijgen te wennen en perspectief hebben op persoonlijke ontwikkeling’.