Een nieuw platform voor schoolleiders

Afstemming tussen regio’s

Melanie Brandenburg, vestigingsdirecteur Vonk, Alkmaar:

“Onderwijs is belangrijk en dus zijn schoolleiders dat ook. Vanuit dat besef zit ik in de Adviesraad Schoolleiders en ben ik nu ook actief voor dit platform. Daar is mijn thema: overlegstructuren in de regio’s. Wat mij betreft gaat het dan om: wat vinden wij met elkaar belangrijk? Welke stem hebben we als schoolleiders in landelijk beleid? Hoe wordt dat doorvertaald en wat gebeurt er met onderwijsbeleid in de praktijk?

De stem van schoolleiders wordt misschien onvoldoende gehoord. Maar wij laten dat ook gebeuren. We zijn de hele dag druk in de weer. Je moet er echt tijd voor maken om van elkaar te leren en te ontdekken welke thema’s niet alleen op jouw school spelen, maar ook bij anderen. Welk signaal kunnen we daar over afgeven? Die stap naar regionale afstemming of zelfs landelijk beleid is best wel lastig. Elkaar opzoeken kost tijd, maar van verder kijken dan je eigen school krijg je nieuwe energie. Het geeft je ook een betere kijk op je eigen school. Dit platform kan die ontwikkeling naar meer onderlinge samenhang stimuleren.

Ik zit in het regiobestuur Noord-West van de VO-raad, een leuke club met enthousiaste mensen. We houden twee keer per jaar een regiobijeenkomst. Heel waardevol, maar de geluiden die schoolleiders daar inbrengen, betreffen alleen onze regio. Ik zou graag horen hoe schoolleiders uit andere regio’s over bepaalde thema’s denken. Dan kunnen we een veel krachtiger geluid doorgeven aan de VO-raad. Dan kun je ook als lid van de adviesraad namens een bredere groep schoolleiders spreken. Wij kunnen als platform over een landelijk thema een enquête uitzetten om te kijken wat schoolleiders van belang vinden en waar zij tegenaan lopen.

De regio’s zijn nu heel divers georganiseerd. In de ene regio zijn vrijwel alle schoolleiders aangesloten en komen ze vaak naar bijeenkomsten; elders is er minder samenhang. Vanuit het platform hopen we dat we elkaar vaker gaan ontmoeten en voeden, digitaal en lijfelijk. We willen een beter beeld krijgen van wat er allemaal speelt en het netwerk versterken.

We zullen ook op onze gekozen thema’s agendapunten aandragen voor de Adviesraad Schoolleiders. Dat kunnen onderwerpen zijn die in de regio’s spelen, misschien ook landelijk. Het kunnen actuele zaken zijn, zoals de opvang van Oekraïense leerlingen, of langetermijnpunten zoals de toekomst van het onderwijs. Bij onderwerpen die al langer spelen, zoals krimp, kansengelijkheid of het lerarentekort, komen we vanuit de regio misschien met een net iets andere invalshoek.”

Een meetlat voor ontwikkeling

Marit van Daal, teamleider vwo bovenbouw, De Breul, Zeist:

“Ik vind het belangrijk dat je je als schoolleider blijft ontwikkelen. We verwachten dat binnen het onderwijs van anderen en ik vind dat je dan zelf ook het goede voorbeeld moet geven. Ik richt me bij het platform, vanuit mijn persoonlijke interesse, op professionalisering en beroepskwaliteit. Daarbij kun je vragen stellen als: wat maakt een goede schoolleider? Op welke gebieden moet je je dan ontwikkelen? Is daar een tool voor? Hoe zorg je voor gespreid leiderschap in je school? Uit dergelijke vragen kunnen wensen voor bijvoorbeeld ontwikkeltrajecten of coaching voortkomen.

We willen met elkaar criteria opstellen waaraan professionalisering moet voldoen. Daarbij is leidend welke kwaliteiten wijzelf en bestuurders willen zien in schoolleiders. Met elkaar zorgen we voor een uitgebreide beroepsstandaard die helder definieert wat een schoolleider moet kunnen en kennen. Als je daar als schoolleider op reflecteert, zie je wat je nog moet ontwikkelen. Die ‘meetlat’ helpt ook om uit de vele aanbieders van opleidingstrajecten de juiste te selecteren.

Deze trajecten moeten bijdragen aan de beroepskwaliteit; ze moeten mensen helpen om een goede schoolleider te zijn en een goede bijdrage te leveren aan het onderwijs. Ik verwacht dat we in samenwerking met aanbieders van schoolleidersopleidingen verschillende trajecten zullen ontwikkelen.

Ik vind het belangrijk om me in te zetten voor de beroepsgroep, en dan vooral voor jonge, nieuwe mensen die misschien nog worstelen met hun baan. Veel schoolleiders zijn docent geweest en rollen nogal onvoorbereid in het schoolleiderschap. Niet elke school is even goed in de ondersteuning van beginnende schoolleiders en er is een groot verloop binnen die groep. Het platform kan hen ondersteunen, inspireren, motiveren. Het zou mooi zijn als wij kunnen helpen om deze mensen te behouden voor het schoolleiderschap.

Ontmoeting wordt ook een belangrijk thema. Ik heb zelf veel trajecten gedaan bij de VO-academie. Je raakt dan met elkaar in gesprek over allerlei onderwerpen die bij anderen en bij jou op school spelen. Dat brengt je op nieuwe ideeën. Jaren geleden heb ik als middenmanager met de VO-academie en VO-raad een netwerk opgericht voor middenmanagers. We ontmoetten elkaar op de scholen, kregen een rondleiding en bespraken een thema, heel inspirerend. Voor schoolleiders is er nog niet zo’n platform. We ontmoeten elkaar wel, bijvoorbeeld op het VO-congres of in intervisiegroepen bij de VO-academie, maar die contacten zijn meestal maar tijdelijk.

Het schoolleidersplatform wordt een laagdrempelige, online en offline ontmoetingsplek. Hier kunnen we alle initiatieven voor deze groep verzamelen. Je vindt er gemakkelijk mensen die met dezelfde thema’s bezig zijn als jij. Je ontmoet elkaar, gaat het gesprek aan en leert van elkaar. En, ook belangrijk: vanuit dit platform kunnen we onszelf neerzetten als een stevige beroepsgroep, ook richting de politiek.”

Een krachtig geluid uit de school

Harald Huijssoon, locatiedirecteur Bonhoeffer College Van der Waalslaan, Enschede:

“Tijdens corona hebben we gezien hoe cruciaal de positie van de schoolleider is bij de ontwikkeling van de school. Als je de regie nam en keek naar wat er wél mogelijk was, lukte het om in korte tijd de omslag te maken naar digitaal werken. Bestuurders waardeerden het dat wij bijna dagelijks beschikbaar waren om te vertellen hoe het er in de scholen aan toeging. Als je als schoolleider ideeën hebt en aandacht besteedt aan je mensen, werken ze met plezier en willen ze niet weg. Maar hoe cruciaal we ook zijn, de positie van schoolleiders wordt weleens wat onderbelicht. De politiek praat met bestuurders en dat is prima. Maar het geluid vanuit de school moet ook krachtig worden verwoord. Wij kunnen vertellen hoe beleid in de praktijk uitpakt, wat de uitdagingen zijn en hoe je daarmee om zou kunnen gaan.

Ik zit al een paar jaar in de Adviesraad Schoolleiders van de VO-raad en wil het verhaal van de schoolleider op een positieve manier neerzetten. We mogen trots zijn op onze beroepsgroep; wij kunnen dagelijks het verschil maken voor leerlingen en personeelsleden. Vanuit die gedachte vind ik het logisch om betrokken te zijn bij ontwikkeling van het platform.

Ik richt me bij het platform op de positie en arbeidsvoorwaarden van schoolleiders. Ik zit in de Commissie Arbeidsvoorwaarden Schoolleiders van de VO-raad. Het werk dat we daar doen, gaat straks vanuit het platform gebeuren. We trekken als schoolleiders veel met bestuurders op en hebben veel dezelfde belangen, maar wanneer het over onze rechtspositie gaat, zit de bestuurder aan de andere kant van de tafel. We hebben nu twee keer een inzetbrief gemaakt die meeging met de onderhandelaarsdelegatie voor een nieuwe cao, met punten voor schoolleiders. Dat heeft er onder andere toe geleid dat er afspraken zijn gemaakt over de invoering van een schoolleidersbeurs.

De VO-raad wordt vaak gezien als een bestuurdersclub. Nu wordt het: bestuurders en schoolleiders. Door een klankbord te zijn en mee te denken, kunnen wij wat betekenen. Het Schoolleidersregister VO en de VO-academie vragen ons bijvoorbeeld wat de nieuwe professionaliseringsthema’s moeten worden. We moeten als schoolleiders het werk dat de school doet, veel zichtbaarder maken in de maatschappij. Dan wordt ook duidelijk dat de schoolleider ertoe doet. Het schoolleiderslandschap is ietwat versnipperd geraakt doordat verschillende organisaties zich op schoolleiders richten. Eén van de doelen van dit platform is om die versnippering tegen te gaan. We willen een modern, krachtig, zichtbaar platform zijn, een aantrekkelijke club waar schoolleiders echt bij willen horen. Met als boodschap aan de maatschappij: we doen ertoe, we hebben een mooi beroep en jullie mogen iets van ons verwachten.”

Credits

Tekst: Marijke Nijboer • Fotografie: Ton Zonneveld