Een onvoldoende voor burgerschap

13 november 2024

Het kabinet staat onvoldoende voor het vak burgerschap. De toets werd afgelopen dagen afgenomen en die werd niet gehaald. De vaardigheden, die we van alle leerlingen in het onderwijs vragen, beheerst dit kabinet zelf niet. Dat is mijn trieste conclusie na een week van maatschappelijk debat over de gewelddadigheden rond de voetbalwedstrijd Ajax – Maccabi Tel Aviv.

De vaardigheden waar het over gaat zijn duidelijk omschreven in de recent gepubliceerde kerndoelen burgerschap.  “De leerling geeft aan hoe diens handelen verbonden is met democratische waarden”, zo luidt één van de kerndoelen. Daar hoort kennis bij over democratische waarden, maar ook het kunnen “reflecteren op de effecten van het eigen handelen op de omgeving en het welzijn van anderen, nu en in de toekomst.”  De leerling moet ook weten wanneer iets discriminerend of stigmatiserend is.

Een kabinet dat de verschrikkelijke antisemitische uitspattingen van vorige week relateert aan mislukte integratie van grote groepen Nederlanders en stelt dat islamitische jongeren “voor een heel groot deel niet onze normen en waarden onderschrijven”, weet niet wanneer iets discriminerend of stigmatiserend werkt en reflecteert duidelijk niet op de effecten van het eigen handelen op de omgeving en het welzijn van anderen. Een onvoldoende dus.

De premier probeert ondertussen de onvoldoende angstvallig weg te poetsen. Na de bijeenkomst gisteren op het Catshuis zei Schoof dat het niet de bedoeling is om groepen jongeren voor het hoofd te stoten. De gedane uitspraken en de foute link met mislukte integratie worden echter niet herroepen. De onvoldoende blijft dus staan.

Ondertussen is het kwaad al geschied. Het burgerschapsonderwijs, waar leraren elke dag vorm en inhoud aan geven, wordt door dit kabinet ondermijnd. Het werk van schoolleiders en leraren om groepen die elkaar veroordelen respect en begrip voor elkaar bij te brengen, wordt moeilijker gemaakt.

Twee weken terug was ik samen met mijn vader in het Holocaust-museum. Ik heb daar twee lessen geleerd. Ten eerste dat elke vorm van antisemitisme actief bestreden moet worden en dat we allemaal een verantwoordelijkheid hebben om ervoor te zorgen dat joden in ons land veilig zijn. Ten tweede dat vervolging altijd begint met het stigmatiseren en apart zetten van bevolkingsgroepen op basis van hun religie of afkomst. Het dieptrieste is dat dit kabinet antisemitisme meent te kunnen bestrijden door andere groepen te stigmatiseren. Het wordt tijd voor een herkansing.