Extra aandacht op scholen voor Week tegen Pesten – twee praktijkvoorbeelden

29 september 2021

Petrus Canisius College - Blijvende aandacht voor de vraag: hoe gaan we met elkaar om?

Een theatervoorstelling, lessen over pesten, het gezamenlijk maken van een omgangscontract… Tijdens de Week tegen Pesten werd op het Petrus Canisius College Fabritius in Alkmaar op diverse manieren aandacht gevraagd voor dit probleem. “Zeer waardevol om mee te doen, en de activiteiten zorgden voor een aantal indrukwekkende en mooie momenten voor onze klassen”, aldus Janneke van Laar, docent/afdelingsleider van de tweejarige brugklas. “Maar mijn belangrijkste tip zou toch zijn: besteed structureel aandacht aan dit probleem, in welke vorm ook!” 

De activiteiten die de school organiseerde in de Week tegen Pesten maakten zeker wat los bij leerlingen, aldus Janneke. “We organiseren al meerdere jaren in deze week een theatervoorstelling. Dit is altijd heel indrukwekkend voor ze. Ook de nabespreking in de klas met de mentor maakte indruk en zorgt voor herinneringen; iedere leerling heeft immers wel een ervaring met pesten, vanuit welke rol dan ook.” Het organiseren van een dergelijke voorstelling zou volgens Janneke voor elke school van meerwaarde kunnen zijn en iedere school zou dit ook moeten kunnen doen. “Wellicht zou er subsidie voor moeten komen, voor scholen voor wie dit lastig te organiseren is.”  

Tijdens de Week tegen Pesten maakten Janneke’s leerlingen daarnaast samen een ‘omgangscontract’. “Hierin leggen ze vast hoe ze met elkaar willen omgaan, met hun handtekening eronder. Dit is echt een mooi moment met de klas; leerlingen gaan hierbij zelf na wat ze belangrijk vinden, delen dit met elkaar en vullen elkaar aan. En gaan daarna allemaal achter dit contract staan.” Leerlingen durven elkaar er vervolgens ook beter op aan te spreken als iemand zich niet volgens het contract gedraagt, aldus Janneke. “Het kan er ook bij gepakt worden als de sfeer even minder is in de klas; samen kijken we dan: op welke punten loopt het nu niet lekker?” 
 

Structurele aandacht

De Week tegen Pesten heeft de school zo veel opgeleverd, aldus Janneke. “Bovenstaande activiteiten hebben echt effect op leerlingen. En we merken ook dat leerlingen door alle aandacht voor pesten deze periode, sneller naar de mentor stappen, en pesten zo sneller in de kiem wordt gesmoord.” 

Maar ook na deze week blijft aandacht voor dit thema nodig, benadrukt de afdelingsleider. “Pesten vraagt structurele aandacht. Op onze school koppelen we de Week tegen Pesten daarom sinds een aantal jaar ook bewust aan een serie pestpreventielessen. Deze lessen starten in de brugklas met een voorbereiding op de theatervoorstelling, en krijgen ook na de week – in alle leerjaren – een vervolg. Zo zijn er in de tweede klas bijvoorbeeld lessen over cyberpesten, iets waar scholen nog regelmatig mee te maken hebben en – mede doordat de drempel online zo laag is en leerlingen hier meer durven -  nog lastig grip op krijgen.”  

“En naast de lessen investeren we ook verder in ouderbetrokkenheid rond pestproblematiek, en in het zo makkelijk mogelijk maken voor leerlingen om dingen te melden. Zo is er op onze school blijvende aandacht voor het probleem van pesten en de vraag: hoe gaan we met elkaar om?” 
 

Contactgegevens school: j.vanlaar@pcc.nu.

Kesper College Gouda - “Je zag echt het begrip voor elkaar”

Op Het Kesper College (vso) in Gouda vinden ze het heel belangrijk om vol in te zetten op de Week tegen Pesten. “Iedereen hier op school heeft zijn of haar eigen problematiek, en alle leerlingen weten dus heel goed hoe belangrijk een veilig klimaat en ‘begrip hebben voor elkaar’ zijn”, aldus Lisette Willems, pedagogisch medewerker en anti-pestcoordinator op de school. “We zagen tijdens onze activiteiten deze week ook echt dit begrip voor elkaar naar boven komen, heel mooi is dat.” 

Al voor de start van de week werden posters opgehangen in de school en hoorden de leerlingen dat deze week eraan kwam. “Ik heb ook de leraren mails met links naar lesmateriaal gestuurd en echt benadrukt: doe hier dagelijks iets mee”, aldus Lisette. Tijdens de week kregen leerlingen onder meer uitleg over ons respectprotocol en werden gesprekken in de klas gevoerd, onder meer met behulp van het spel ‘Vriend en vijand’. Lisette: “Dat leverde goede discussies op, het Lagerhuis was er niets bij.” Ook ontwikkelde de school een eigen ‘Pesttest’, waarbij leerlingen (indien gewenst anoniem) vragen kregen over bijvoorbeeld hoe vaak zij denken dat er gepest wordt, en wie hen zou helpen als ze gepest zouden worden. 

“We vinden het heel belangrijk dat leerlingen nadenken over wat er in de school kan spelen op het vlak van pesten en vooral ook dat ze weten wat je eraan kan doen, hoe je medeleerlingen kan helpen en wie je kan benaderen als je zelf met pesten te maken krijgt of als je het ziet”, vertelt Lisette. “En dat ze dus leren om begrip voor elkaar te hebben. Je kan pesten nooit helemaal de kop in drukken, met pubers met rondvliegende hormonen en soms ook verschil in mening over wat plagen en wat pesten is. Maar op deze manier willen we er alles aan doen om het terug te dringen.” 

De Week tegen Pesten helpt ook echt daarin, aldus Lisette: leerlingen gingen er echt over nadenken, en toonden tijdens de activiteiten begrip voor elkaar. “Leerlingen hebben hier ook allemaal hun eigen achtergrond, en hebben bijna allemaal te maken gehad met pesten in het reguliere basisonderwijs doordat ze daar uit de toon vielen. Juist zij weten dus hoe belangrijk het is om begrip te hebben voor anderen en ze uiten dat ook echt naar elkaar.” 

De school wil ook de rest van het jaar aandacht blijven besteden aan het probleem van pesten, bijvoorbeeld in de lessen. “Dit thema kan bijvoorbeeld ook op een subtiele manier terugkomen in lessen over burgerschap en de ontwikkeling van je lichaam en de pubertijd.” En daarnaast blijft aandacht voor een open klimaat belangrijk, waarbij leerlingen bij problemen gemakkelijk naar de mentor of iemand anders in de school stappen. Lisette: “We kennen hier kleinere groepen dan in het reguliere vo, waardoor je soms makkelijker weet dat er iets speelt en dingen voor kan zijn. En verder hebben docenten een belangrijke rol. Op onze school hebben de docenten – doordat ze zich ervan bewust zijn dat ze met kwetsbare leerlingen werken en hun ervaring met deze doelgroep – denk ik een benaderbare uitstraling, dat is essentieel.” 

En als zich dan toch iets voordoet? Als we er niet uitkomen kijken we naar ons pestprotocol en wat de opties dan zijn, maar investeren in het gesprek, een open klimaat en begrip, dat is vaak al de oplossing.” 

Contactgegevens school: lisette.willems@horizon.eu