Focus op welbevinden van leerlingen, dan gaat het leren beter

“Als leerlingen het fijn vinden op school, staan ze vanzelf meer in de ‘leerstand’”, zegt Ellie Langenhuizen, projectleider van het onderwijsinnovatieteam van de vmbo groen-school. “Daarom waren wij al vóór corona bezig het welbevinden van leerlingen te vergroten. Er liep bijvoorbeeld een proef met twee check-ins – mentormomenten – per dag, omdat onze leerlingen graag goed weten waar ze aan toe zijn. Voor ons was het logisch om ook het onderwijs in coronatijd rondom het welbevinden van leerlingen in te richten.”

Planning

Concreet betekent dit dat Helicon in het rooster prioriteit geeft aan begeleiding en praktijkvakken. “Leerlingen komen tot aan de zomervakantie anderhalve dag per week naar school, dat zijn drie lesblokken van 2,25 uur”, zegt teamleider onderbouw Fleur Hagenbeek. “Twee lesblokken staan in het teken van begeleiding van leerlingen. Daarin gaat het om welbevinden, in de vorm van persoonlijk contact met de mentor, vakdocenten en medeleerlingen. Ook is er in die blokken aandacht voor planning, want daar hebben leerlingen en ouders in een enquête om gevraagd. Leerlingen doen namelijk nog steeds schoolwerk thuis. Zeker basis/kader-leerlingen vinden dat lastig te plannen.”

Avo en praktijk

Als in de blokken begeleiding de planning voldoende aan de orde is geweest, zal de aandacht verschuiven naar de algemeen vormende vakken, zegt Fleur. “Daarmee willen we zorgen van ouders wegnemen: zij zeiden in de enquête bezorgd te zijn dat hun kinderen bij die vakken achterop raken.” Het derde lesblok van de schoolweek staat in het teken van praktijkvakken. Voor leerjaar 1 en 2 bijvoorbeeld plantverzorging of voeding; voor leerjaar 3 keuzevakken zoals ‘bloem’, ‘groen’ of ‘outdoor’. Bij keuzevakken wisselen de groepen van dag tot dag en dat is in de anderhalvemeterschool lastig te organiseren. Toch biedt Helicon die vakken aan: “Leren in de praktijk is een belangrijke reden dat leerlingen voor onze school kiezen, dus daar geven we voorrang aan boven theorievakken”, zegt Fleur.

Weektaken

Op dagen dat leerlingen niet op school zijn, werken ze thuis aan weektaken. Ellie: “In de enquête gaven leerlingen aan dat ze overzicht willen. Daarom maakt elke leraar voor zijn of haar vak nu een studiewijzer met weekopdrachten die leerlingen thuis maken. Dat kunnen digitale opdrachten bij de methode zijn (die kan de leraar op afstand checken) of opdrachten die leerlingen via Teams inleveren. Dagelijks is per vak een leraar online beschikbaar voor vragen.” Aanvankelijk bood Helicon het gewone rooster online aan (met 20-minutenlessen), maar dat vonden leerlingen onoverzichtelijk. Voor de huidige oplossing heeft Helicon veel gehad aan het vereenvoudigde rooster en de infographics van Terra VO Oldekerk, een andere vmbo groen-school. Helicon gebruikt brieven (voor leerjaar 1 en 2 en voor leerjaar 3) en een instructiefilmpje om leerlingen en ouders uit te leggen hoe het onderwijs vanaf 2 juni werkt.

Check-in voor leraren

Voor teamleider Fleur was het de afgelopen tijd vooral een uitdaging om met alle leraren in contact te blijven. “Wat bij ons goed werkt, zijn check-ins voor leraren. Twee keer per week nemen we om 8.15 uur met zijn allen het digitale planbord in Teams door: wat speelt er allemaal? Collega’s die op school zijn, komen hiervoor naar de personeelskamer, anderen kunnen op afstand inloggen op de vergadering. In een kwartiertje is iedereen op de hoogte. Het digitale planbord werkt goed, dat houden we er zeker in.”

Toekomst

Ook met andere digitale ontmoetingen zijn de ervaringen zo positief dat Helicon ze in de toekomst deels zal blijven gebruiken, denkt Ellie: “Soms is online effectiever dan op school. Leraren hoeven bijvoorbeeld niet meer een hele middag naar school te komen voor een rapportvergadering over één klas. En drukbezette ouders hoeven niet weg van hun werk om toch een tienminutengesprek te kunnen voeren.”

Tip: durf los te laten

De belangrijkste tip van Helicon: grijp deze periode aan voor onderwijsverbetering. Fleur: “Nu heb je de kans om dingen uit te proberen. Durf los te laten, ook al is dat spannend in een periode waarin toch al veel onzeker is.” Ellie denkt dat er veel kan, zolang je maar goed blijft monitoren. “Leerlingen vinden het loslaten van het oude vaak makkelijker dan leraren, en leerlingen en ouders denken graag met je mee. Wij hebben nu twee keer een enquête gehouden, de tweede keer uitgaande van een vragenlijst van Femke Geijsel. Een enquête geeft duidelijke informatie over wat werkt. Vergeet vooral de leerlingen niet te bevragen; bijvoorbeeld of het leren overzichtelijk genoeg is. Leerlingen zien de dingen vaak anders dan leraren.”