-
Binnen de leerteams maken we beter gebruik van de kennis die er is
Hoe creëer je een professionele leercultuur op je school? Hoe zorg je ervoor dat niet alleen de leerlingen, maar ook de medewerkers elke dag blijven leren? De Bonifatius Mavo in Emmeloord startte schooljaar 2020-2021 met het werken in leerteams. Lees hier waarom locatiedirecteur Mark Brijan het “de beste keuze die we hebben gemaakt” vindt!
-
Onderzoekscoördinatoren stimuleren een professionele leercultuur
Om een professionele leercultuur te stimuleren hebben verschillende scholen onderzoekscoördinatoren aangesteld. Aan het woord is Anje Ros, lector Goed leraarschap, Goed leiderschap van Fontys Hogeschool Kind en Educatie. Drie onderzoekscoördinatoren uit het voortgezet onderwijs vertellen over de praktijk: wat houdt hun functie in? En welke uitdagingen zien zij voor de toekomst? Lees het praktijkvoorbeeld.
-
Structuur en cultuur - kennisgedreven werken bij het Openbaar Onderwijs Groningen
Samen sterk in leren is het motto van stichting Openbaar Onderwijs Groningen. Dat geldt niet alleen voor het onderwijs op de achttien basisscholen, veertien middelbare scholen en vier scholen voor speciaal onderwijs, de stichting wil ook een lerende organisatie zijn met een sterke nadruk op professionalisering. Om onderzoek binnen de organisatie een vaste en duidelijke plek te geven worden didactoraten opgericht. Tom Drukker is projectleider Onderzoeksagenda, Albert Noord is rector op het Harens Lyceum, en voorzitter van de Groninger Opleidingsschool.
Lees de twee praktijkvoorbeelden van deze school:
-
Coaching als vliegwiel - kennisgedreven werken op het Dr. Mollercollege
Het Dr. Mollercollege is een van de vier scholen van de OMO Scholengroep De Langstraat in Waalwijk. Een aantal jaren geleden heeft de scholengroep een eigen huisacademie opgericht om docenten de kans te geven permanent met hun professionele ontwikkeling bezig te zijn. Daarnaast zijn onderzoek doen en onderzoekend handelen een belangrijke motor voor de individuele docenten voor de school. Kees Maas is directeur, Helma van der Kamp is coördinator academie en onderzoek van de gehele scholengroep.
Lees de twee praktijkvoorbeelden van deze school:
-
Verder komen door vertraging - kennisgedreven werken op het Citadel College
Het Nijmeegse Citadel College is een jonge school, dertien jaar geleden gestart door een groep enthousiaste mensen met een duidelijke visie: kwalitatief goed onderwijs, geborgenheid en betrokkenheid. De school heeft meerdere maatwerkprogramma’s voor leerlingen. Een groep docenten doet onderzoek naar de effectiviteit en overlap van deze programma’s om in het voorjaar 2021 beslissingen te kunnen nemen over het vervolg. Martijn Robben is als onderzoekscoördinator direct betrokken, samen met Bram Verweij (teamleider havo/vwo bovenbouw).
Lees de twee praktijkvoorbeelden van deze school:
-
Ichthus Lyceum: onderwijsverbetering door onderzoek en innovatie
Beter onderwijs door onderzoek: het Ichthus Lyceum in Driehuis is hier sinds twee jaar volop mee bezig. Leerlingen, ouders en leraren leveren op meerdere momenten in het jaar input. Lees hoe de school deze input verwerkt om het onderwijs te verbeteren én download praktische tips om ook aan de slag te gaan met onderzoek en innovatie. Lees het praktijkvoorbeeld.
-
Opleidingshuis Academie Tien
Voor wie goed kijkt, heeft Academie Tien nog een opvallend kenmerk: er lopen grote aantallen studenten van de lerarenopleidingen van de Hogeschool Utrecht en de Universiteit Utrecht rond. Het zijn er ruim veertig op een totaal van zo’n honderdtien docenten en docenten-in-opleiding: ruim een derde dus. Die studenten zijn meer dan stagiairs, legt Van den Berg uit: “Het zijn gewoon onze collega’s.” De studenten zijn voor meer dan de helft van hun studietijd in het schoolgebouw van Academie Tien. “We geven samen les: startende docenten, ervaren docenten, alles door elkaar. Het is een vorm van co-teaching waarbij veel afhangt van ieders vragen en behoefte." Lees het praktijkvoorbeeld.
-
Greijdanus richt eigen onderzoekswerkplaats in
Tempelman-Lam raakte betrokken bij de opzet van het auctoraat toen ze via de VO-raad hoorde over een idee voor de oprichting van onderzoeksplekken en zo begon het balletje te rollen. “We zeiden meteen: dat gaan we zelf doen!”, zegt Martin Jan de Jong, bestuurder van Greijdanus en eveneens initiatiefnemer van het auctoraat. “We zochten al langer naar verdieping in de vorm van onderzoek, en we hadden iemand binnen onze organisatie op het oog die net bezig was te promoveren – dat was Hans Vogelzang.” (Vogelzang promoveerde in november op de leeropbrengst van de scrum-methode in het scheikundeonderwijs; zie kader.) “Hans zag dat gelukkig zitten en toen zijn we met z’n drieën teksten gaan schrijven. We wisten meteen wat het thema en het onderzoeksobject van dit auctoraat zou moeten zijn: brede vorming. Daar zijn we binnen Greijdanus al lang mee bezig en dat wilden we van een steviger ondergrond voorzien.” Lees het praktijkvoorbeeld.
-
Vernieuwen in het klaslokaal - Simon van Hasseltschool
De crux van Lesson Study is dat het een actief didactisch hulpmiddel voor leraren is, zegt Siebrich de Vries: je betrekt de leerlingen bij het verbeteren van je onderwijs, je lessen en je lesmethode. Een voorwaarde is dat er een goede, afgebakende onderzoeksvraag ligt, op basis van een vakdidactisch probleem. “Neem het vak wiskunde”, zegt De Vries. “Daar zijn vaak problemen rondom de kennis van de sinus. Hoeveel leerlingen begrijpen het écht?, vragen docenten zich af. Kunnen we een aanpak ontwikkelen waardoor álle leerlingen het begrijpen? Als je daarmee via Lesson Study aan de slag gaat, kun je je lessen en lesmethode bijstellen.” Lees het praktijkvoorbeeld.
-
Met de hele school op weg naar effectief leren
Leraar Gert Verbrugghen overtuigde eerst zijn afdelingsleider en daarna het hele Alfrinkcollege om kennisgedreven te gaan werken. Afdelingsleider Misha Berlijn: “Uit onderzoeken weten we veel over hoe mensen leren en wat daarbij wel en niet werkt. We zouden wel gek zijn als we die kennis in ons onderwijs niet zouden gebruiken.” Lees hoe Gert Verbrugghen en Misha Berlijn collega’s meenamen in deze nieuwe manier van werken. Lees het praktijkvoorbeeld.
-
4 manieren waarop kennisgedreven werken bijdraagt tijdens onderwijsontwikkeling
Wanneer je bezig bent met onderwijsontwikkeling, is het belangrijk om onderbouwde keuzes te maken. Bijvoorbeeld aan de hand van vragenlijsten, andere onderzoeksinstrumenten, ervaringen van andere scholen of wetenschappelijk onderzoek. Vier scholen delen hoe zij kennisgedreven werken in de praktijk toepassen. Lees het praktijkvoorbeeld.
-
Krijg inzicht in het effect van uw onderwijsontwikkeling
Hoe onderzoek je in hoeverre de onderwijsverandering die je op school doorvoert het gewenste effect heeft? Het Twents Carmel College gebruikt kosteloos het instrument ‘Eigentijds en toekomstgericht onderwijs’. Lees hoe de school dit aanpakt en ontdek of het instrument ook nuttig is voor jouw school. Lees het praktijkvoorbeeld.
-
Methodische werkwijze helpt leraar én leerling vooruit
SG De Rietlanden werkte de afgelopen jaren toe naar de werkwijze van een professionele leergemeenschap. Daarin draait het allemaal om het samen delen, onderzoeken en verbeteren van de leerpraktijk, met natuurlijk als uiteindelijk doel: het onderwijs voor de leerlingen verbeteren. (Voormalig) teamleider Cees van Leeuwen vertelt hoe hij de professionele leergemeenschap op school opbouwde. Lees het praktijkvoorbeeld.
-
Leraren op het Maasland ontwikkelen zelf nieuw onderwijsconcept GO
Zo’n twee jaar geleden wilde het Maasland College een nieuwe weg inslaan met hun onderwijs. Het resultaat mag er zijn: de school voerde het compleet nieuwe onderwijsconcept GO (Gepersonaliseerd Leren) in. Lees hoe de school de ontwikkeling van het concept aanpakte. Lees het praktijkvoorbeeld.
-
Een lerende cultuur: meekijken bij de lessen van collega’s
De leraren van de Bonifatius mavo bezoeken regelmatig een les van een collega, ter inspiratie voor zichzelf, maar ook in het kader van de ‘lerende cultuur’. “We hebben een kwalitatief en talentvol team, dus we kunnen veel van elkaar leren.” De school maakt daarbij gebruik van een kijkwijzer. Lees het praktijkvoorbeeld.
-
De rol van onderzoek bij de invoering van keuze-uren
Het Dr.-Knippenbergcollege ontwikkelde enkele jaren terug een nieuwe onderwijsvisie met als uitgangspunt ‘Durf te kiezen’. Leraren Johan Fietelaars en Thomas Buster leggen uit hoe de combinatie van literatuuronderzoek én eigen onderzoek onder collega’s bijdroeg aan de invoering van de nieuwe visie. Lees het praktijkvoorbeeld.
-
Onderzoek op Spinoza Lyceum: zo zijn de daltonuren wél effectief
Leren omgaan met vrijheid, zelfstandigheid en samenwerken: een daltonuur raakt aan de kern van het daltononderwijs. Op het Spinoza Lyceum in Amsterdam hadden de leraren door het rumoer tijdens hun daltonuren echter het idee dat er te weinig werd gewerkt. Leraren Jate Terpstra en Nellie Wagner vertellen hoe ze door middel van onderzoek achterhaalden hoe de daltonuren wél effectief zijn. Lees het praktijkvoorbeeld.
-
Tips om ontwikkelingen na een crisis te behouden en te versterken
De coronacrisis dwong veel scholen om op korte termijn andere vormen van onderwijs te bedenken en te organiseren. Maar hoe behoud en versterk je de ontwikkelingen die zijn ontstaan tijdens het afstandsonderwijs, nu de schoolgebouwen weer deels open zijn? Lees hoe 3 scholen dit aanpakken.
Besturen en scholen houden zich steeds meer bezig met ‘kennisgedreven’ werken. De basis van kennisgedreven werken ligt in het reflecteren op (en daarmee het verbeteren van) het handelen van de organisatie of de individuele medewerker. Het gaat om het benutten van kennis, zowel uit onderzoek als uit de praktijk, door bijvoorbeeld (praktijkgericht) onderzoek te doen of schooldata te analyseren en - dat is een essentieel onderdeel - dat toepassen in het werk. Bent u benieuwd hoe uw collega's hun voordeel doen met kennisgedreven werken? Op deze pagina vindt u verwijzingen naar praktijkvoorbeelden die door ons zijn verzameld.