Advies: laat vmbo-ers met extra vak toe op havo

Bij de publicatie van het wetsvoorstel Gelijke kans op doorstroom vmbo-havo (maart 2018) werd aangegeven dat het recht op doorstroom vmbo-havo met een extra vak zo spoedig mogelijk in werking zou treden, zo mogelijk nog in schooljaar 2019-2020. Deze datum is niet gehaald door het ministerie van OCW. In de Kamerbrief over bevordering van kansengelijkheid in het onderwijs wordt nu 1 januari 2020 als streefdatum genoemd. Ook wordt in deze brief aangekondigd dat er voor havo-vwo eveneens een doorstroomrecht komt.

De vertraging van de invoering van een doorstroomrecht vmbo-havo betekent dat havo-scholen ook het komend schooljaar (2019-2020) hun eigen toelatingsbeleid bepalen. Veel scholen hanteren daarbij nog steeds de afspraken uit de toelatingscode ‘Overstap van vmbo naar havo’ van de sector, waaronder een gemiddeld eindexamencijfer van 6.8. Om de huidige groep vmbo-leerlingen die straks willen doorstromen naar havo niet de dupe te laten worden van de vertragingen in het wetstraject, adviseren wij havo-scholen om nu al in de geest van het wetsvoorstel te handelen en vmbo-leerlingen met een extra vak toe te laten tot de havo, zonder hierbij aanvullende eisen te stellen. Daarnaast dringen wij bij OCW aan op meer snelheid in het wetstraject, zodat er voor leerlingen, ouders en scholen zo snel mogelijk duidelijkheid komt.

Context nog niet optimaal 

De Kamer heeft besloten dat er op korte termijn een doorstroomrecht moet komen. Dat is de realiteit en voor die keuze hebben we ook begrip. Dit neemt niet weg dat wij vinden dat de context om nu een doorstroomrecht vmbo-havo (en havo-vwo) in te voeren niet optimaal is. Er is sprake van gebrekkige programmatische aansluiting (ook voor vmbo’ers met een extra vak) waardoor leerlingen die doorstromen in de problemen kunnen komen.

Momenteel bespreken we met de scholen onder welke condities een doorstroomrecht goed kan functioneren, hoe scholen kunnen anticiperen op een doorstroomrecht voor leerlingen en of een extra vak een goede invulling van het doorstroomrecht havo-vwo zou zijn. Bij dit laatste betrekken we onze visie op onderwijs en recente ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld ons advies aan de minister over een praktijkgerichte component in de nieuwe leerweg GTL en havo.

Een ander aandachtspunt is het onderwijsresultatenmodel van de inspectie. Hierin worden scholen nog steeds afgerekend op de bovenbouwresultaten. Bij de inspectie dringen wij er op aan dat het bieden van kansen door scholen nadrukkelijk meeweegt in de beoordeling van de opbrengstenberekening bij uitval of laag presteren door de doorstromers.