Advies Onderwijsraad: ‘Een krachtige rol voor schoolleiders’

Lees het Onderwijsraadadvies 'Een krachtige rol voor schoolleiders'

Een krachtige rol

In het advies doet de Onderwijsraad drie aanbevelingen om schoolleiders beter te positioneren en leiderschapsontwikkeling en professionalisering van schoolleiders gezamenlijk mogelijk te maken.

In de eerste plaats beveelt de raad aan om schoolleiderschap te versterken vanuit een gemeenschappelijke, sectoronafhankelijke beroepsstandaard met één verplicht register.

Een tweede aanbeveling richt zich op het realiseren van een ‘integraal systeem voor leiderschapsontwikkeling’, via een ‘stevige kennisbasis’ en de bundeling van onderzoek, onderwijs en scholing. Ook pleit de Onderwijsraad voor het instellen van een Schoolleidersbeurs. Daarnaast zijn hogere eisen aan de professionalisering van schoolleiders noodzakelijk. De Onderwijsraad acht het van belang dat schoolleiders een schoolleidersopleiding op masterniveau volgen. Bovendien zouden schoolbesturen werk moeten maken van strategisch personeelsbeleid, bijvoorbeeld via het maken van gerichte professionaliseringsafspraken met schoolleiders, het begeleiden van startende schoolleiders en het bieden van mogelijkheden tot informeel leren.

Tot slot acht de Onderwijsraad het belangrijk dat schoolleiders de gelegenheid wordt geboden om hun strategische rol vorm te geven. De raad beveelt aan dat besturen schoolleiders mogelijkheden bieden om invloed uit te oefenen op het strategisch beleid en betrokken te zijn bij beleids- en besluitvorming op bestuursniveau.

Schoolleidersagenda

De VO-raad is blij dat in het advies het belang wordt onderstreept om het vak van schoolleider krachtig(er) te positioneren. Dat is geen geringe opgave: er moet continu geïnvesteerd worden om het vak aantrekkelijk te houden en voldoende goede mensen te vinden om leiding te geven aan de talrijke ontwikkelingen in het voortgezet onderwijs.

De VO-raad steunt ook de onderliggende boodschap van het advies, namelijk dat schoolleiders en schoolbesturen, maar ook overheid en de politiek, gezamenlijk de handen ineen moeten slaan om leiderschap in scholen te versterken. De vorig jaar gepubliceerde Schoolleidersagenda Een vak apart die de VO-raad en het Schoolleidersplatform samen met de Stichting Schoolleidersregister VO en het Netwerk van Schoolleiders opstelden – heeft een boodschap van gelijke strekking.

De VO-raad is het eens met de Onderwijsraad dat besturen een belangrijke rol hebben in het stimuleren van de professionele ontwikkeling van schoolleiders, bijvoorbeeld via hun strategisch personeelsbeleid. In de Schoolleidersagenda heeft de VO-raad besturen opgeroepen om blijvend te investeren in de structurele professionele ontwikkeling van schoolleiders, goede randvoorwaarden te creëren voor een gerichte ontwikkeling van specifiek team- en afdelingsleiders en kritisch te kijken naar de rol en positie van het middenmanagement binnen de structuur van de school. Onder meer via het programma VO-academie en het project Stap 2 faciliteert de VO-raad deze beweging. 

Risico van te instrumentele aanpak

De VO-raad is beducht voor een (te) instrumentele aanpak van de professionalisering van schoolleiders, ook gezien de recente ervaringen met het lerarenregister. Ook de Onderwijsraad waarschuwde hier in een eerder rapport voor. 

Er is de afgelopen jaren al volop geïnvesteerd in het formuleren van een beroepsstandaard, een kennisbasis voor het vak van schoolleider en een schoolleidersregister. De VO-raad vindt het beter benutten en ‘werkend krijgen’ van wat inmiddels is ontwikkeld op dit moment een grotere prioriteit hebben dan het sectoroverstijgend krijgen daarvan. Bovendien vragen we ons af of een sectoroverstijgende aanpak recht doet aan de verschillen tussen schoolleiders op po-, vo- en mbo-niveau.