CBS: vooral meisjes en leerlingen uit armere gezinnen kregen vorig jaar lager schooladvies

Net als DUO wijst ook het CBS naar het wegvallen van de eindtoets in 2019-2020 als belangrijkste oorzaak voor het gemiddeld lager uitgevallen schooladvies in dat schooljaar. De CBS-cijfers laten zien dat het ontbreken van deze eindtoets vooral voor meisjes en voor leerlingen uit lagere sociaal-economische klassen gevolgen had. Vooral bij deze groepen leerlingen was de eindtoetscore in voorgaande jaren relatief vaker hoger dan het oorspronkelijke schooladvies, waarop hun advies soms opwaarts werd bijgesteld. Die kans op correctie ontbrak nu. Hierdoor daalde het aandeel meisjes met een definitief advies voor vmbo-gt/havo of hoger met 6,9% ten opzichte van het jaar daarvoor. Bij leerlingen uit de lagere sociaal-economische klasse was sprake van een daling van 4,3%. Deze cijfers bevestigen zo opnieuw wat vorig jaar al werd verwacht: het wegvallen van de eindtoets heeft negatieve gevolgen voor de kansengelijkheid in het onderwijs. 

Kansrijk plaatsen

Dit schooljaar gaat de eindtoets wel door. Door de schoolsluitingen heeft een aantal kinderen - met name leerlingen uit de lagere sociaal-economische klassen - echter leerachterstanden opgelopen, waardoor zij bij deze eindtoets niet altijd kunnen laten zien wat ze in hun mars hebben en ze daardoor ook minder kans hebben op bijstelling van hun schooladvies. De verwachting is dat de eindtoets ook dit jaar dus zijn rol als ‘kansenvergroter’ niet kan pakken. 

De VO-raad heeft daarom samen met de PO-Raad scholen opgeroepen om dit jaar kansrijk te adviseren en plaatsen, en om via (meer) brede en verlengde brugklassen uitstel van selectie mogelijk te maken. 

Kansrijker stelsel

De cijfers van het CBS zeggen niet alleen iets over het afgelopen (corona)jaar, maar werpen ook opnieuw licht op een aantal belangrijke problemen in ons stelsel: de vroege selectie en de beperkte mogelijkheden om binnen het vo nog van niveau te veranderen. Dit raakt met name kinderen van ouders met een lage sociaal-economische status; zij krijgen relatief vaker een lager schooladvies en hebben vervolgens minder kansen om nog op te klimmen. De VO-raad pleit daarom binnen de Toekomst van ons Onderwijs voor groot onderhoud aan het stelsel. In de deze week verschenen Staat van het Onderwijs riep ook de Onderwijsinspectie op tot renovatie van het systeem. Daarnaast verscheen deze week een advies van de Onderwijsraad, waarin de raad opriep om later te selecteren en beter te differentiëren.