Commissie Onderwijsbevoegdheden van start voor een nieuw bevoegdhedenstelsel

Daarnaast moet de commissie met aanbevelingen komen voor de inrichting van de lerarenopleidingen. De commissie moet voor de zomer met een tussenadvies komen, en eind dit jaar met haar definitieve aanbevelingen. De VO-raad vindt het van groot belang dat er wijzigingen plaatsvinden in het bevoegdhedenstelsel. Dit is inmiddels te complex en rigide geworden, waardoor het de kwaliteit van het onderwijs niet langer adequaat borgt. De VO-raad maant de commissie en het ministerie dan ook om haast te maken met aanbevelingen én implementatie daarvan.

De commissie kan naast het advies van de Onderwijsraad ook gebruik maken van twee nieuwe rapporten. Onderzoeksbureaus Regioplan, CINOP-ecbo en Leeuwendaal hebben op 17 februari 2020 hun rapport 'Naar een stelsel met toekomst' aangeboden aan het ministerie van OCW.

Toekomstscenario’s bevoegdhedenstelsel Het rapport presenteert de resultaten van verschillende bijeenkomsten met leraren, schoolleiders, lerarenopleiders, bestuurder en wetenschappers waarin ze vier scenario's verkenden voor bevoegdheden in het voortgezet onderwijs:

1. geen wijzigingen (huidige bevoegdheidsdomeinen voortgezet onderwijs blijven behouden);
2. afschaffen van bevoegdheidsdomeinen voor het voortgezet onderwijs;
3. inrichten van één bevoegdheidsdomein voor voortgezet onderwijs;
4. inrichten van een stelsel met een combinatie van meerdere onderling te combineren bevoegdheidsdomeinen voor voortgezet onderwijs, bestaande uit een (smallere) pedagogische component en een (bredere) vakcomponent.

Uit de gesprekken bleek dat optie 4 waarschijnlijk de wenselijke flexibiliteit in het stelsel kan creëren. Ook de VO-raad is van mening dat een modulair stelsel de aantrekkelijkheid van het beroep vergroot en beter recht doet aan wat diverse groepen leerlingen nodig hebben in het onderwijs.Tegelijkertijd waarschuwen experts voor een stelsel met veel kleine eenheden dat nog complexer wordt en niet te controleren valt. Daartoe is het van belang om, samen met scholen, leraren en lerarenopleiders, aan de slag te gaan met de uitwerking van dit scenario. Als daar wettelijke experimenteerruimte voor nodig roepen wij het ministerie op om dit mogelijk te maken.

Behalve het rapport 'Naar een stelsel met toekomst', verscheen onlangs ook het rapport naar aanleiding van het project 'Van bekwaam naar bevoegd' waarin 135 docenten werden begeleid naar een maatwerkroute voor een passende bevoegdheid. Het rapport 'Maatwerk - wie neemt de regie' brengt de ervaringen van de leraren samen met de resultaten van tien expertbijeenkomsten over het onderwerp.

Meer en toegankelijker maatwerktrajecten

Uit beide rapporten blijkt er bij veel partijen behoefte aan meer en toegankelijkere maatwerktrajecten voor bekwame docenten die on(der)bevoegd zijn. Ook moeten beperkende schotten tussen de verschillende bevoegdheden geslecht worden. Daarnaast onderschrijven alle deelnemende experts de noodzaak dat de kwaliteit van het onderwijs en en het civiel effect van het diploma behouden moet blijven.

In het rapport 'Maatwerk - wie neemt de regie' presenteren de auteurs onder meer de volgende bevindingen:

1. Echt maatwerk doet recht aan verworven competenties en helpt bekwame leraren te behouden voor het onderwijs.
2. On(der)bevoegdheid is geen tijdelijk probleem.
3. Van eenmalige kwalificatie naar een ontwikkelingsgericht bevoegdhedenstelsel en opleidingsaanbod.
4. Opleiding en professionalisering is de gezamenlijke opdracht van scholen en lerarenopleidingen.
5. Echt maatwerk vraagt om actie van alle stakeholders en een herverdeling van verantwoordelijkheden.
6. Lerarenopleidingen en maatwerk: van filosofie naar uitvoering in de praktijk.