Hoe gaan scholen om met de aardbeving in Turkije en Syrië?

Almelo kent een grote Turkse gemeenschap. De aardbeving en alle gevolgen ervan is bij leerlingen en medewerkers het gesprek van de dag, vertelt Jan van der Meij, schoolleider aan het Alma College. ‘In de gangen, de pauzes en in de lerarenkamer wordt er veel over gepraat. Maar ook tijdens de diverse mentoruren bespreken we de ramp en wat die bij leerlingen teweeg brengt.’

‘Al de eerste dag na de aardbeving kregen we van leerlingen het verzoek of ze een plekje mochten inrichten om de slachtoffers te gedenken. Bij de hoofdingang staat nu een tafel met kaarsjes – wel nepkaarsjes – waar leerlingen bij elkaar komen, een boodschap achterlaten en even stilstaan.’

Naast het gesprek van de dag leidt de aardbeving ook op diverse scholen tot actie. Bijvoorbeeld op De Marke, een school voor vmbo en havo in Deventer. Daar maakten leerlingen een poster met QR-code om geld in te zamelen. Teamleider Marye Teunis: ‘Veel leerlingen helpen ’s avonds mee bij het inzamelen van goederen in de moskee. Dat past bij deze leerlingen, die willen de handen uit de mouwen steken. Maar ze willen ook iets op school doen. We hebben het initiatief om geld in te zamelen direct omarmd.’

De actie straalt uit naar de andere vestigingen van het Etty Hillesum Lyceum, waar De Marke onderdeel van uitmaakt. Op De Boerhaave, een school voor onderbouw havo-vwo, met relatief veel Turkse en Syrische leerlingen, wordt ook geld ingezameld. Hennie Janssen is coördinator maatschappelijke stage op de school. Zij vertelt hoe het idee voor een inzamelactie geboren werd: ‘We zaten met een paar collega’s te praten over hoe we op een goede manier op deze ramp en de gevoelens die dat bij onze leerlingen losmaakt zouden kunnen inspelen. We hebben op school een groep Turkse leerlingen die vanwege hun gedrag nogal eens in een negatief daglicht staat. Hoe mooi zou het zijn als we die leerlingen ook eens in een ander perspectief zouden kunnen plaatsen en het wij-gevoel zouden kunnen stimuleren. Deze leerlingen komen vaak in de moskee, dus hebben we contact gezocht met de secretaris van de moskee en deze reageerde direct enthousiast. Hij, of de imam, komt nu een praatje houden op de school om de leerlingen te enthousiasmeren voor de inzamelingsactie. Ook in de lessen gaan we hier aandacht aan besteden, door er over te praten maar bijvoorbeeld ook door leerlingen een flyer te laten maken. Het is echt de bedoeling dat de leerlingen zelf de actie opzetten en coördineren. Dit is burgerschapsonderwijs in de praktijk.’

Op de vraag hoe ze op Ithaka, de Internationale Schakelklas in het Utrecht Overvecht, omgaan met de impact van de aardbeving op leerlingen geeft directeur Gerben Houwer kort en gedecideerd antwoord: ‘Menselijk en pedagogisch.’ Deze aardbevingsramp is groot en raakt veel leerlingen, met name met een Syrische achtergrond. Omgaan met dit soort rampen en wat dit doet met leerlingen is op de ISK’s aan de orde van de dag, vertelt Gerben Houwer, zonder iets af te willen doen aan de omvang en de ernst van de aardbeving in Turkije en Syrië. ‘Wij hebben hier continu aandacht voor; we proberen het grote en kleine leed waar leerlingen mee worstelen te zien en te horen. We vragen er naar, gaan daarover in gesprek, vragen wat zij nodig hebben. De behoefte van de leerlingen om daarover te praten kan op verschillende momenten de kop opsteken. Dat kan vandaag zijn, maar ook volgende week of over een maand.’ Gerben geeft het voorbeeld van de bombardementen op steden in Oekraïne. ‘Toen enkele weken geleden de Russen in een offensief die steden bombardeerden merkten we dat dit zo’n impact had op de leerlingen dat het geen zin had om de lessen op te starten. Een collega heeft een kratje mandarijen gekocht en we zijn bij elkaar gaan zitten en gaan praten: vertel maar, wat houd je bezig. Na verloop van tijd zeiden de leerlingen zelf: zullen we nu naar de les gaan?’