In het FD: 'We moeten het denken in niveaus loslaten'

“Een traag groeiende boom kan ook groot groeien, maar dat gebeurt onvoldoende in het Nederlandse onderwijs”, stelt Rosenmöller. Hij wijst op laatbloeiers die via het 'stapelen' van diploma's in potentie een hoger niveau kunnen halen. “Dat lukt nu niet goed. Er moet een betere overgang komen van po naar vo. Kinderen worden nu vroeg in een mal geduwd waar ze niet meer uitkomen. De schotten tussen de schoolniveaus zijn te hoog en de kostenefficiëntie staat centraal, te weinig de ontwikkeling van de leerling zelf.”

Al langer pleit de VO-raad er dan ook voor het middelbare-schooladvies uit te stellen en leerlingen niet al op hun twaalfde jaar op één niveau in te delen. Een optie is het aanvankelijke advies in groep acht van de basisschool na een paar jaar nog eens te bekijken. En sommige scholen laten nu al de kinderen na groep acht nog twee jaar bij elkaar zitten om ze pas daarna een advies te geven. Zo kunnen leerlingen met bijvoorbeeld een vmbo-niveau zich optrekken aan de havisten en de gymnasiasten en zo 'alles eruit halen wat erin zit'. “Belangrijk is dan wel dat de kinderen die overduidelijk gymnasiasten zijn, alvast vakken krijgen die bij hun niveau passen”, zegt Rosenmöller. Volgens hem komt die gymnasiumleerling er verder wel. “Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat als vmbo-leerlingen zich optrekken aan havisten en vwo'ers dit niet ten koste gaat van vwo'ers.”

Een andere 'weeffout' is volgens Rosenmöller dat het onderwijs nog te veel is gericht op het vak waarin de leerling het slechtst presteert. Zo kunnen veel vmbo’ers op meerdere vakken havo- en zelfs vwo-niveau aan, maar moeten ze – omdat ze op andere vakken vmbo-niveau halen – alles op vmbo-niveau doen. De VO-raad pleit daarom al geruime tijd voor een maatwerkdiploma.

Talentontwikkeling centraal

Om het adviesmoment uit te stellen en het 'denken in niveaus over de gehele linie los te laten', moeten de 'institutionele belangen' van de scholen wel ondergeschikt worden gemaakt, aldus Rosenmöller. Basis- en middelbare scholen moeten daarover met elkaar in gesprek, en Den Haag moet ervoor zorgen dat niet centraal staat hoe snel je een diploma haalt, maar dat leerlingen hun talenten kunnen ontplooien. Ook als dat betekent dat de schoolperiode langer duurt.

Bonusuren

Verder dienen de leraren de ruimte te krijgen om op verschillende niveaus les te geven. Daarvoor is volgens Rosenmöller nodig dat de druk van de ketel gaat. Dat kan door het aantal uren dat leraren per week lesgeven terug te brengen van 25 naar eerst 23 uur. Uiteindelijk zou een maximum van 20 uur een mooi streven zijn, zoals ook het veelgeroemde Finse onderwijsstelsel dat kent. Met die twee bonusuren krijgen docenten volgens Rosenmöller meer tijd om leerlingen te begeleiden en lessen te ontwikkelen. 

“Het is de hoogste tijd om het vak aantrekkelijker te maken”, aldus de VO-raad-voorzitter. “Dat kan door te zorgen voor meer ruimte, meer loon, structurele collegiale feedback en carrièreperspectief. Daarin moet worden geïnvesteerd. Dat is ook een taak voor de schoolleiding.”

Oproep

Om deze veranderingen door te voeren heeft Rosenmöller een duidelijke oproep aan het nieuwe kabinet. “Geef ons er 850 miljoen euro bij. Daarvoor kunnen we onze plannen verwezenlijken.”
 

Bovenstaand artikel is een samenvatting van het bericht dat op 24 mei in het FD werd gepubliceerd. Lees het gehele FD-artikel. Let op: om dit te kunnen lezen, dient u zich eenmalig kosteloos te registeren op de FD-website. U kunt dan via deze website gratis 5 artikelen per maand lezen.