Initiatiefwet Vrijwillige ouderbijdrage: leerlingen moeten altijd mee kunnen doen

Uitzondering profielscholen

Tevens nam de Kamer een amendement van D66 aan waarin geregeld wordt dat profielscholen die aangesloten zijn bij een ‘overkoepelend verband’ een uitzonderingspositie kunnen krijgen. Voorwaarde is dat dit overkoepelend verband een bindende regeling heeft voor hoe om te gaan met leerlingen van ouders die de vrijwillige ouderbijdrage niet kunnen betalen. Voor deze groep zou bijvoorbeeld een bijzondere financiële regeling getroffen kunnen worden. Wij interpreteren dit als volgt: scholen aangesloten bij een overkoepelend orgaan dat een goede regeling heeft voor leerlingen wiens ouders de bijdrage niet kunnen betalen, mogen leerlingen van de ouders die niet willen betalen uitsluiten. Hoe deze scholen moeten of kunnen constateren dat ouders de bijdrage niet kunnen betalen, is nog niet uitgewerkt. Dit amendement komt tegemoet aan de wens van de VO-raad om een uitzondering te maken voor onderwijsinhoudelijke programma’s.

De VO-raad maakte eerder zelf al afspraken over de vrijwillige ouderbijdrage. Tijdens de Algemene Ledenvergadering van november 2018 zijn afspraken gemaakt om kansenongelijkheid in het kader van de vrijwillige ouderbijdrage tegen te gaan: scholen moeten duidelijk communiceren dat de ouderbijdrage vrijwillig is, conform de wettelijke bepalingen hierover, en het niet betalen van de vrijwillige ouderbijdrage mag geen reden zijn voor uitsluiting van activiteiten die onder verantwoordelijkheid van de school worden georganiseerd.

Verschraling van onderwijsaanbod voorkomen

Onderwijsinhoudelijke programma’s als tweetalig onderwijs, technasia en LOOT werden echter buiten de door de VO-raad gemaakte afspraken gehouden. Schoolbesturen vrezen dat zij deze programma’s niet meer kunnen aanbieden als ook leerlingen wiens ouders niet betalen moeten worden toegelaten. Dit zou een aanzienlijke verschraling van het aanbod betekenen. Bovendien valt te verwachten dat het privéonderwijs in dit gat in de markt springt. Dit is vanuit het perspectief van kansengelijkheid zeer ongewenst. Ook zal er een (nog) groter verschil ontstaan in aanbod tussen scholen met veel draagkrachtige ouders en met minder draagkrachtige ouders.

De VO-raad benadrukt nogmaals dat het belangrijk is dat alle gevraagde bijdrages zo laag mogelijk worden gehouden, dat er voor gezorgd wordt dat leerlingen waarvan ouders het niet kunnen betalen, toch mee kunnen doen en dat er helder en duidelijk  gecommuniceerd moet worden over de vrijwillige ouderbijdrage.

Wanneer de wet precies in werking treedt is nog niet duidelijk. Het initiatiefvoorstel moet ook nog in de Eerste Kamer behandeld worden.