Instroom lerarenopleidingen daalt nog verder

De aanpak blijft met de dalende instroom onverminderd urgent. De daling raakt voornamelijk het voortgezet onderwijs. In de trendrapportage van 2021 (pagina 122) zien we dat ook de zij-instroom van leraren in het voortgezet onderwijs sterk achterblijft bij de zij-instroom in het po en mbo, al is er wel een licht stijgende lijn zichtbaar. Als dit doorzet kan zij-instroom een belangrijke bijdrage leveren aan de bestrijding van tekorten. Opvallend is dat de Kamerbrief weinig aandacht heeft voor het tekort aan schoolleiders. De VO-raad en AVS hebben in de Staat van de Schoolleider aandacht voor gevraagd.

In de brief komen veel onderwerpen aan bod, bijvoorbeeld de ontwikkelingen op het gebied van onderwijsregio’s en de wettelijke eisen rondom SHRM (onze reactie op de internetconsulatie). In dit bericht lichten we er een aantal relevante zaken uit:

Subsidie ‘Lerarenbeurs’ met vijf jaar verlengd

De subsidie ‘Lerarenbeurs’ is wegens grote interesse verlengd tot 1 april 2028. Er is zelfs zoveel interesse voor de beurs dat er voor komend schooljaar - net als voorgaande jaren - meer is aangevraagd dan het beschikbare budget. Dat betekent dat niet alle aanvragen gehonoreerd kunnen worden. OCW meldt in deze kamerbrief dat leraren die dit jaar een afwijzing ontvangen, voorrang krijgen in de subsidieronde van volgend jaar.

Aankondiging onderzoeken opleidingen

De lerarenopleidingen hebben een prominente plek in de brief. De VO-raad is vanuit de werkagenda betrokken bij de gesprekken over het verhogen van de kwaliteit en flexibiliteit van de lerarenopleidingen en brengt daarbij het perspectief en de behoefte van de sector in. De komende periode lopen er meerdere onderzoeken die advies uitbrengen over de knelpunten en mogelijke kansen voor de opleidingen en het huidige stelsel.

De ministers geven aan een verkenning en analyse te doen om in oktober maatregelen te presenteren die de kwaliteit en positie van lerarenopleidingen versterken. Ze spreken hiervoor met experts en het onderwijsveld en kijken naar de adviezen uit rapporten van de afgelopen tijd. Gelijktijdig loopt een analyse van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) hoe de signalen van de Onderwijsraad over de kwaliteit zich verhouden tot recente positieve accreditaties. En in september start de Onderwijsraad een adviestraject over hoe de lerarenopleidingen kunnen bijdragen aan een hogere kwaliteit van het Nederlandse onderwijs. Dit advies wordt in 2024 verwacht.

Start experimenten bevoegdhedenstelsel voor inzicht in knelpunten en behoefte wettelijke aanpassingen

 Het bevoegdhedenstelsel knelt het meest in het praktische onderwijs in het vmbo, praktijkonderwijs en vso. De Landelijke Werkgroep Bevoegd (LWB) heeft geconstateerd dat problemen voortkomen uit de koppeling tussen een smalle bevoegdheid en een individueel praktijkvak. Omdat het curriculum van deze sector voortdurend verandert moeten praktijkleraren zich regelmatig bij- en nascholen. De initiële lerarenopleidingen houden deze snelle ontwikkelingen nauwelijks bij. Om dit het hoofd te kunnen bieden, verkent de LWB op dit moment de mogelijkheid om de bevoegdheid voor praktijkvakken te koppelen aan bredere beroepssectoren.

Voor het verkennen van andere knelpunten rondom bevoegdheden worden experimenten gestart in het funderend onderwijs op basis van casuïstiek uit het veld. Het toetsingskaders is inmiddels ontwikkeld en de casussen worden binnenkort geselecteerd. De VO-raad heeft een oproep gedaan voor het aandragen van casussen en hier input op ontvangen van leden.