Kinderombudsman: grote kloof in levensgeluk kinderen door coronacrisis

Elke twee jaar beantwoordt een groep kinderen tussen de 8 en 18 jaar een vragenlijst van de Kinderombudsman. Hiermee wordt hun levensgeluk gemeten en gekeken naar de problemen waarmee ze kampen. Dit jaar – precies in de periode dat corona het leven in Nederland totaal veranderde – vulden ongeveer tweeduizend kinderen tussen april en september de lijst in. Ze konden aangeven hoe gelukkig ze zijn, maar ook wat ze belangrijk vinden bij een nieuwe lockdown en hoe de maatregelen hen getroffen hebben.

Groot verschil levensgeluk tussen groepen kinderen

Kinderen die zonder grote problemen opgroeien geven hun leven gemiddeld een 8,3. Kinderen die opgroeien in een gesloten instelling geven hun leven het laagste cijfer, een 5,6. Zij groeien niet in vrijheid op en ervaren een gebrek aan mogelijkheden. Door de lockdown was bezoek niet mogelijk en de dagindeling werd versoberd, waardoor het verblijf in de instelling als uitzichtloos werd ervaren.

Ook kinderen die opgroeien in een huis met veel ruzie en huiselijk geweld geven hun leven een lager cijfer, een 6,6. Dat de scholen dicht gingen was problematisch, omdat school een veilige plek voor hen is. Deze kinderen krijgen een negatiever zelfbeeld door de invloed van het geweld thuis, waardoor deze groep het grootste risico lijkt te lopen. De Kinderombudsvrouw vindt het dan ook onontbeerlijk dat we beter worden in het signaleren van zulke thuissituaties. De school kan hierin een rol vervullen. In burgerschapsonderwijs kunnen kinderen leren hoe een gewone opvoeding eruit ziet en dat geweld niet normaal is; vertrouwenspersonen kunnen deze kinderen ondersteunen.

Achterstand kwetsbare kinderen

Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer noemt het verschil van bijna drie punten tussen de groepen kinderen schokkend. “De achterstand wordt zo wel heel groot. De ontwikkelingskansen van kwetsbare kinderen worden bedreigd. Voor kinderen in een gesloten instelling of kinderen die worden geconfronteerd met geweld thuis zijn de problemen vaak zo groot dat ze op een bijna onoverbrugbare afstand komen.”

Aanbevelingen Kinderombudsman

De Kinderombudsman vindt dat de hele samenleving betrokken moet zijn bij het verbeteren van de kwaliteit van leven van kwetsbare kinderen. “Een kind dat het moeilijk heeft door armoede of ouders die scheiden, heeft extra baat bij aandacht van z'n naasten: het is voor zulke kinderen veel vervelender om hele dagen thuis te blijven bij een lockdown. Deze kinderen moeten wel weg kunnen. De school kan daar een rol in spelen, maar ook familie en vrienden moeten kinderen uit een situatie kunnen halen waarin ze 24 uur per dag met de problemen thuis worden geconfronteerd.”

Betere behandeling en onderwijs in gesloten instellingen

Ook roept de Kinderombudsman gesloten instellingen en de overheid op de kwaliteit van instellingen op te krikken: door kinderen meer omhanden te geven, een passende behandeling te bieden en aan te sluiten op onderwijs dat het beste bij ze past. Margrite Kalverboer: “Er zitten kinderen in gesloten instellingen die havo of vwo aankunnen. Het is bijna onmogelijk om onderwijs op dat niveau te volgen. Laten we ervoor zorgen dat hun onderwijs optimaal aansluit op hun niveau en hun wensen. Het is voor kinderen die uit een gesloten instelling komen al moeilijk genoeg om weer aansluiting te vinden op het dagelijks leven.”