Lange-termijnpact voor Nederlandse onderwijs gewenst

De VO-raad wil graag verder in gesprek met collega-onderwijssectoren, leraren, leerlingen, ouders, bedrijfsleven, overheid en politiek over een lange-termijnpact van tenminste tien jaar waar alle partijen zich aan kunnen committeren. Een breed pact voor de lange termijn is gewenst om doorbraken te forceren en zo een kwaliteitssprong te maken in het onderwijs.

Koers voor langere tijd vastleggen

Ontwikkelingen in de samenleving zoals digitalisering, individualisering en kansenongelijkheid stellen nieuwe eisen aan het onderwijs. Tegelijkertijd is er sprake van een groeiend lerarentekort, een hoge werkdruk en krimp waardoor de financiële middelen in het onderwijs fors afnemen. Op dit moment is er onvoldoende sprake van een samenhangende aanpak van deze uitdagingen om de goede randvoorwaarden te kunnen scheppen voor onderwijsverbetering. Daar komt bij dat de soms korte politieke tijdshorizon niet strookt met de continuïteit en consistentie die onderwijsontwikkeling vereist. Wel is er in toenemende mate bereidheid, bijvoorbeeld onder onderwijssectoren en sociale partners, om intensief samen op te trekken. Dat blijkt onder andere uit de curriculumherziening en de toegenomen samenwerking tussen scholen en lerarenopleidingen. Aansluitend bij lopende gesprekken wil de VO-raad samen met alle bij het onderwijs betrokken partijen verder in gesprek over een lange termijnpact, waarin we de gezamenlijke koers voor langere tijd kunnen vastleggen.
 

Paul Rosenmöller, voorzitter VO-raad: “In het huidige systeem waar issues aan verschillende overlegtafels en met wisselende gesprekspartners worden besproken, blijken we onvoldoende in staat een antwoord te vinden op de grote maatschappelijke uitdagingen. Er wordt op veel plekken vanuit goede bedoelingen en hard gewerkt, maar we bereiken te weinig. De grootste kwetsbaarheden - krimp, het lerarentekort, vroegselectie, kansenongelijkheid, en demotivatie, uitval en switchgedrag - zitten juist op de grensvlakken van sectoren. Een meer sectoroverstijgende aanpak biedt daarom enorme kansen. Uit de diverse gesprekken het afgelopen jaar met collega-onderwijssectoren, lerarenorganisaties en anderen merken we dat de urgentie breed gedeeld wordt en er momentum is om die kans te benutten.”

Er bestaan reeds tal van overleggen maar daar zijn wisselende gesprekspartners bij betrokken en wordt vaak gefocust op geïsoleerde thema’s, bijvoorbeeld werkdruk, het bevoegdhedenstelsel of programmatische aansluiting. Er worden deelonderwerpen besproken, soms ook vanuit deelbelangen. Om beoogde doelen als een aantrekkelijk lerarenberoep, kansengelijkheid en soepele onderwijsovergangen dichterbij te brengen is een meer coherente aanpak vereist. De VO-raad stelt voor dat alle grote thema’s in onderlinge samenhang en door alle relevante partijen samen besproken worden, in een proces dat in termen van urgentie en tijdsdruk vergelijkbaar is met de totstandkoming van een regeerakkoord. Op die manier wordt een gezamenlijke toekomstvisie mogelijk, evenals het opstellen van prioriteiten om daar te komen.

Leerlingen de grote winnaar

Rosenmöller: “Als het ons lukt over de eigen schaduw heen te stappen en tot een breed gedragen agenda voor de lange termijn te komen, dan zijn leerlingen de grote winnaar. Zij krijgen onderwijs dat eenieder op zijn eigen niveau uitdaagt en gelijke kansen bevordert. Onderwijs waarbij niet het systeem of institutionele belangen centraal staan, maar hun behoeften en mogelijkheden. Om iets wezenlijk anders te bereiken zullen we iets wezenlijk anders moeten gaan doen. Als het aan mij ligt sluiten we onszelf op en gaan we niet weg tot we er met elkaar uit zijn hoe we op cruciale punten betekenisvolle stappen kunnen zetten.”    

In dagblad Trouw van 28 maart 2019 staat een interview met Paul Rosenmöller over bovenstaande. Als u geabonneerd bent op Trouw kunt u ook online het gehele artikel 'De hoofdprijs is voor de leerling' lezen.