Leesvaardigheid verbeteren vraagt focus, samenwerking en professionalisering

De deelnemers onderschreven de terechte zorgen over de dalende trend leesvaardigheid in verschillende nationale en internationale onderzoeken zoals PIRLS en PISA. Daarnaast wezen ze op verschillen tussen internationale toetsen en landelijke toetsing. Dit betekent dat de resultaten niet direct te vergelijken zijn. De dalende trend is desondanks duidelijk zichtbaar en baart zorgen.

 De verschillende deelnemers pleitten voor:

• meer samenwerking; binnen scholen, tussen scholen en tussen de omgeving en de school zoals de bibliotheek, consultatiebureaus, ouders etc.
• zicht op brede context; de thuisomgeving speelt een cruciale rol bij het bevorderen van leesvaardigheid. Deze verantwoordelijkheid is niet af te schuiven op scholen.
• aansluiting op de kerndoelen; stem ook de toetsing af op de actualisatie van de kerndoelen.
• professionalisering van zowel bestuurder, schoolleider als leraar; Deelnemers aan de rondetafel pleitten ervoor om het vakmanschap van leraren centraal te zetten. Lerarenopleidingen en huisacademies hebben een belangrijk aandeel in de professionele ontwikkeling van leraren. Ook spraken enkele sprekers kritisch over de huidige educatieve middelen.
• meer focus; een opdracht aan de politiek als aan de schoolleider en bestuurder.
• een grondige en langdurige aanpak; de huidige kortetermijnoplossingen, losstaande subsidies, losse projecten blijken niet effectief.
   

Position paper Leesvaardigheid: onderwijs alleen kan het tij niet keren

In aanloop naar het rondetafelgesprek stuurden de VO-raad en PO-Raad een position paper Leesvaardigheid naar de Tweede Kamercommissie. Daarin wijzen we erop dat het onderwijs het tij niet alleen kan keren. De dalende trend in leesvaardigheid van leerlingen is een breder maatschappelijk fenomeen. De VO-raad en de PO-Raad brachten vier punten onder de aandacht van de Tweede Kamer: structureel maken van middelen, meer zeggenschap en regie bij onderwijsprofessionals over de markt van de educatieve content, het voortvarend doorgaan met de curriculumactualisatie en het voorzien in een betrouwbaar beeld van de stand van het land.

Wetenschappelijk- en praktijkonderzoek tonen wat belangrijke ingrediënten zijn van effectief leesonderwijs: integratie van lezen in andere taaldomeinen en leergebieden, aandacht voor de leesmotivatie en gebruik van rijke teksten. De Kennistafel, een coalitie van onderzoekers, beleidsmakers en onderwijsprofessionals heeft deze elementen verzameld in de Kwaliteitswaaier effectief leesonderwijs.  

Belangrijk is om onderwijsprofessionals tijd en gelegenheid te bieden om lering te trekken uit al deze waardevolle voortschrijdende inzichten en dit toe te kunnen passen in de schoolpraktijk. We roepen de overheid op om hiervoor de juiste randvoorwaarden te maken.