Minister Dijkgraaf deelt visie op digitalisering in funderend onderwijs

Digitalisering als gezamenlijke verantwoordelijkheid  

De visie van de minister richt zich op de ondersteuning van leraren om digitalisering goed en doordacht te gebruiken voor goed onderwijs. Daarbij wijst de minister op een ‘gezamenlijke verantwoordelijkheid van de overheid, schoolbestuurders, schoolleiders en anderen om leraren maximale ruimte en ondersteuning te bieden, bijvoorbeeld via strategisch personeelsbeleid’. Hoe die verantwoordelijkheidsverdeling er concreet uitziet, is echter nog niet duidelijk.   

In 2022 benadrukte ook de Adviesgroep Regie op ICT het belang van gedeelde verantwoordelijkheid van de overheid, landelijke organisaties zoals Kennisnet, SIVON, sectorraden én schoolbesturen als randvoorwaarde voor goed onderwijs met ICT. De Adviesgroep deed hierbij de oproep om heldere (wettelijke) kaders te maken voor schoolbesturen zodat zij weten wat hun verantwoordelijkheid inhoudt en vraagt aandacht voor de benodigde financiële ondersteuning.  

Samenwerking en krachtenbundeling via SIVON  

De Tweede Kamer vroeg eerder om onderwijsinstellingen in het funderend onderwijs te laten aansluiten op SIVON, zodat haar positie in de sector wordt versterkt. Een directe maatregel om dit te bewerkstelligen ontbreekt vooralsnog. Wel geeft de minister aan in gesprek te zijn met SIVON en de sector over een stabiele en krachtige positie van SIVON. De VO-raad juicht dit overleg toe en kijkt uit naar een positieve uitkomst. We erkennen de keuzevrijheid van schoolbesturen, maar benadrukken tegelijkertijd dat een hoge deelnamegraad aan SIVON positief bijdraagt aan de positie van schoolorganisaties op leermiddelenmarkt tegenover (grote) leveranciers.  

Digitale geletterdheid   

Dijkgraaf roept terecht op tot meer aandacht en passend aanbod voor de bij- en nascholing van huidige leraren op het gebied van digitale geletterdheid. Hij richt daarom dit jaar nog het Expertisepunt Digitale Geletterdheid op. Het is niet duidelijk wat huidige leraren en schoolbesturen verder op het gebied van bij- en nascholing kunnen verwachten.  

Ook noemt de minister in de brief geen concrete plannen om werk te maken van de digitale vaardigheden van leerlingen, terwijl hij eind dit jaar wel conceptkerndoelen voor digitale geletterdheid verwacht.   

Aanbod digitale onderwijsmiddelen   

Steeds meer leermiddelen worden in digitale vorm aangeboden, volledig of in combinatie met een werkboek (LiFo). De VO-raad is blij met de genoemde onderzoeken en programma's die bijdragen aan beter digitaal onderwijs, zoals Edu-V, Impuls Open Leermateriaal en Toekomst Distributie. Tegelijkertijd zijn daarmee de problemen op de leermiddelenmarkt niet zomaar opgelost. Denk daarbij aan duurdere leermiddelen en LiFO, zoals benoemd bij de evaluatie van de Wet Gratis Schoolboeken. De raden gaan in gesprek met de minister om hierover van gedachten te wisselen.  

Digitaal Veilig Onderwijs  

In de kamerbrief verwijst de minister naar het programma Digitaal Veilig Onderwijs waar hij de komende jaren structureel 6 miljoen euro voor vrijmaakt. De eerste stap is de publicatie Normenkader Informatiebeveiliging en Privacy, zodat schoolbesturen weten wat hun verantwoordelijkheid is en wat ze kunnen doen.   

De minister neemt in 2024 een besluit over het vormgeven van beheer, toezicht en handhaving op het normenkader. De Auditdienst Rijk onderzoekt momenteel hoe dit het beste vormgegeven kan worden zonder het verhogen van de administratieve lasten van schoolbesturen. Onderdeel van het toezicht is een nieuwe verplichting voor schoolbesturen om vanaf hun jaarverslag over 2024 expliciet aandacht te besteden aan informatiebeveiliging en privacy.  

Ook (software)leveranciers in het funderend onderwijs moeten aan de normen voldoen. Vanuit het programma werkt SIVON aan het uitvoeren van DPIA’s en het toetsen van verwerkersovereenkomsten. Dit neemt werk uit handen van schoolbesturen.   
   
Een andere stap in het programma is een pilot met een Computer Emergency en Response Team (CERT) vanaf eind dit jaar. Dit ondersteuningspunt is een soort digitale brandweer, waar je je kan melden als er een incident plaatsvindt.   

Onderzoek landelijke ICT-basisinfrastructuur voor toekomstbestendig onderwijs  

Het ministerie onderzoekt daarnaast hoe een landelijk dekkend ICT-landschap eruit zou moeten zien. Dit landelijke ICT-landschap bestaat uit organisaties, voorzieningen, afspraken en standaarden die toekomstbestendig, veilig, efficiënt en flexibel onderwijs faciliteren. In de zomer van 2024 informeert de minister de Kamer over de uitkomsten. De VO-raad onderschrijft de noodzaak van zo’n onderzoek en werkt daar graag aan mee. Wij vinden het van groot belang dat de landelijke ICT-basisinfrastructuur aansluit op de behoeften van het onderwijs.