Nieuwe kabinet zet in op kansengelijkheid en onderwijskwaliteit

De plannen van Rutte IV sluiten op hoofdlijnen aan bij de punten die de VO-raad, samen met andere partijen uit het onderwijsveld, de afgelopen maanden onder de aandacht heeft gebracht van de formerende partijen. In het visiestuk 'De toekomst van ons onderwijs' tonen we hoe een vroege start, doorlopende leerlijnen en aantrekkelijk werk in een samenwerkende sector bijdragen aan het noodzakelijk en groot onderhoud aan het onderwijssysteem. De in het regeerakkoord genoemde plannen om de overgang tussen basis- en voortgezet onderwijs te verbeteren, differentiatie in het voortgezet onderwijs te bevorderen en ruimte te bieden voor een maatwerkdiploma, geven voldoende aanleiding om de komende jaren voortvarend aan de slag te gaan met het gewenste groot onderhoud aan het onderwijs. Teleurstellend in dit verband is de zinsnede ‘We stimuleren brede en verlengde brugklassen met oog voor de talenten van elke leerlingen’. Een dergelijk vrijblijvende opmerking stond ook in eerdere regeerakkoorden en heeft in de praktijk niet gewerkt. We hopen op dit thema van uitstel van selectie voor leerlingen op nieuwe en stevigere actie van het nieuwe kabinet.

Leraren en schoolleiders

Het kabinet gaat ook investeren in goede en voldoende leraren en schoolleiders en trekt hier 800 miljoen structureel voor uit. Het kabinet wil onder andere de kwaliteit en flexibiliteit van opleidingsmogelijkheden verbeteren, startende leraren ondersteunen en de academische instroom verhogen. Deze punten sluiten goed aan bij het actieplan 'Duurzaam werken in het onderwijs'. Samen opleiden biedt hiervoor een belangrijke basis en vraagt investering, zoals eerder door de VO-raad en andere sectoren aangegeven. De VO-raad waardeert het dat in het regeerakkoord expliciet aandacht wordt gegeven aan het versterken van de positie en kwaliteit van schoolleiders.

Systematiek werkdrukmiddelen

Het kabinet wil dat investeringen zoveel mogelijk rechtstreeks naar de klas gaan, volgens de systematiek van de werkdrukmiddelen. ‘Scholen gaan zich beter verantwoorden over de inzet en effectiviteit van de middelen zonder de administratieve lastendruk te verhogen’, aldus het kabinet. Hierbij wordt gekeken naar de werkdruksystematiek, zoals deze eerder benut is in het po. Het is voor de VO-raad belangrijk om in dit kader een vorm te vinden die ook voor de vo-sector goed past. Daarbij moeten de lessen uit het NPO met deze wijze van financieren worden meegenomen. 

Eén cao funderend onderwijs

Het nieuwe kabinet zet in op het dichten van de loonkloof tussen po en vo en streeft naar één cao voor leraren en bestuurders in het funderend onderwijs. Dit streven naar één cao roept de nodige (uitvoerings)vragen op, zowel voor het po als het vo. De VO-raad ziet het streven naar één cao voor het funderend onderwijs dan ook niet als doel op zich maar als sluitstuk van het gesprek over het beter op elkaar laten aansluiten van de arbeidsvoorwaarden in beide sectoren. Eén cao voor bestuurders en leraren past niet in het bestaande stelsel van arbeidsverhoudingen in het onderwijs en kan niet alleen voor het funderend onderwijs worden nagestreefd.

Vso en praktijkonderwijs 

Het nieuwe kabinet wil het gespecialiseerd voortgezet onderwijs zo snel mogelijk onderbrengen bij het voortgezet onderwijs. Ook werkt het nieuwe kabinet toe naar rechtstreekse financiering van het praktijkonderwijs.

Sociale veiligheid

In het akkoord is veel aandacht voor sociale veiligheid. Zo wil het kabinet sneller ingrijpen bij antidemocratisch opereren van onderwijsinstellingen. 

Huisvesting/digitalisering

Opvallend en teleurstellend is dat er in de paragraaf over onderwijs geen aandacht is voor onderwijshuisvesting. De VO-raad gaat ervan uit dat onderwijshuisvesting een belangrijke prioriteit zal krijgen bij de uitvoering van de plannen tot verduurzaming van het maatschappelijk vastgoed, zoals in de klimaatparagraaf van het regeerakkoord genoemd. Ook staan er nauwelijks plannen in de onderwijsparagraaf over digitalisering. Wat elders in het regeerakkoord wordt opgemerkt over cyberveiligheid speelt zeker ook in het (funderend) onderwijs. 

Beleidsprogramma

De plannen voor het onderwijs zijn nog vrij abstract. De nieuwe bewindspersonen moeten gaan werken aan een beleidsprogramma om de doelen concreet uit te werken. Uiteraard zullen wij nauw contact onderhouden met het departement tijdens deze uitwerking en de voor het voortgezet onderwijs relevante punten onder de aandacht brengen.