Plan van aanpak lerarentekort goed vertrekpunt

Al jaren wordt gesproken over het lerarentekort en er zijn verschillende maatregelen en initiatieven opgezet om dit tekort op te lossen. Tot nu toe waren deze maatregelen echter veelal incidenteel, en werkten de diverse betrokken partijen weinig samen. Ook waren er regionale initiatieven die de problemen vooral verplaatsten. In de vo-sector is momenteel sprake van een tekort van 500 fte. Toekomstige tekorten worden geraamd op bijna 800 fte in 2020 en ruim 1.200 fte in 2025. De tekorten zijn sterk geconcentreerd in een aantal vakken, waaronder de vreemde talen en de bètavakken. Met name in deze vakken zullen de tekorten de komende jaren nog verder toenemen.

De bewindslieden stellen in hun plan van aanpak 5 oplossingsrichtingen voor, die de komende periode verder uitgewerkt en geconcretiseerd moeten worden door de sociale partners, lerarenopleidingen en regionale partners:

1. Verhogen van de in-, door- en uitstroom van de lerarenopleidingen. Lerarenopleidingen worden onder meer gevraagd hun beleid kritisch te bekijken en waar nodig actie te ondernemen. Schoolbesturen kunnen daaraan bijdragen door duidelijk aan te geven wat zij van nieuwe leraren nodig hebben.
2. Bevorderen van zij-instroom. OCW gaat onder andere in overleg met de lerarenopleidingen om meer maatwerk te kunnen bieden in de zij-instroomtrajecten. 
3. Behoud van leraren voor het onderwijs. Onder andere door een goede begeleiding, duurzame inzetbaarheid en verruiming van de werktijdfactor.
4. Activeren stille reserve. OCW gaat samen met de sociale en regionale partners onderzoeken hoe de potentie van mensen met een lerarenbevoegdheid die niet (meer) in het onderwijs werken, beter benut kan worden.
5. Beloning en carrièreperspectief. Er worden carrièrepaden voor leraren ontwikkeld en versterkt. Daarbij valt te denken aan de mogelijkheden voor leraren om zich binnen teams te specialiseren als onderwijsontwikkelaar, coach, mentor, of onderzoeker.

Actieplan VO-raad

De plannen van de bewindslieden sluiten aan bij het actieplan ‘Naar een aantrekkelijk lerarenberoep’ dat de VO-raad vorig jaar maart presenteerde. In dit plan pleit de raad voor meer loopbaanmogelijkheden voor leraren, een concurrerende loonontwikkeling, meer samenwerking in sterke docententeams en een intensieve samenwerking tussen scholen en lerarenopleidingen met als resultaat een doorgaande leerlijn van de opleiding tot leraar, naar de fase als startende leraar en doorlopend in levenslange professionalisering. Er zullen investeringen nodig zijn om maatregelen rondom het lerarentekort te laten slagen. De VO-raad hoopt dat een nieuw kabinet hier snel werk van maakt.

In het actieplan van de VO-raad is daarnaast veel aandacht voor de rol die scholen spelen bij het terugdringen van het lerarentekort. Strategisch HRM op scholen – met aandacht voor het aantrekken en behouden van verschillende doelgroepen, het ontwerpen van nieuwe loopbaanmodellen voor leraren, de begeleiding van leraren en inzicht in de interne lange termijn planning – kan helpen om de tekorten tegen te gaan.

Ook aandacht voor langere termijn

De plannen van OCW vormen een goed startpunt, maar de VO-raad vindt dat ook gekeken moet worden naar ontwikkelingen op de langere termijn. Veel scholen zijn bezig met ontwikkelingen op het gebied van curriculumopbouw, onderwijsconcepten, leermethoden, schooltijden en groepssamenstelling, waarbij docententeams een centrale rol spelen. De VO-raad pleit ervoor deze ontwikkelingen mee te nemen in de prognoses van het lerarentekort en de aanpak hiervan.