Scholen in de startblokken voor de pilot Onderwijstijd

In september 2024 starten ruim 40 vo-scholen met een eigen aanpak om onderwijstijd efficiënter in te zetten. Met veel enthousiasme hebben ze inventieve plannen gemaakt. Nog eens zo’n 100 scholen beginnen in september 2025 en gebruiken het komend schooljaar om zich voor te bereiden en te leren van scholen die dan al begonnen zijn.

Scholen konden zich begin 2024 aanmelden voor de pilot. Een belangrijk criterum voor deelname is draagvlak in de organisatie. Scholen die het financieel zwaar hebben en/of een negatief advies hebben gekregen van de inspectie zijn afgeraden om deel te nemen. De ruim 140 scholen die zijn geselecteerd om deel te nemen zijn verspreid over het hele land, en vertegenwoordigen allerlei schoolsoorten en onderwijsconcepten.

Elke school kijkt naar wat er binnen de eigen context het beste werkt. De tijd die vrijkomt zullen leraren inzetten voor lesvoorbereiding en om kwalitatief goede lessen te ontwikkelen.

Tijd en ruimte voor leraren

Het aantal lesuren in het voortgezet onderwijs is relatief hoog in Nederland, zo'n 14 procent boven het Europese gemiddelde. Maar meer lesuren zorgen er niet per se voor dat leerlingen beter presteren.

Door het lerarentekort neemt de druk op leraren en scholen steeds verder toe. Het zorgt er mede voor dat leraren te vroeg het onderwijs verlaten, waardoor het lerarentekort nog groter wordt. De kwaliteit van het onderwijs en het werkplezier van leraren lijden eronder.

Tegen die achtergrond – in het kader van het Werkplan bij het Onderwijsakkoord – hebben sociale partners in het voortgezet onderwijs samen met het ministerie van OCW het initiatief genomen voor de 2 jaar durende pilot Onderwijstijd. De pilot moet uitwijzen of een betere balans tussen het aantal lesuren en tijd voor voorbereiding en ontwikkeling daadwerkelijk leidt tot een betere kwaliteit van lessen, minder werkdruk voor leraren en een verbetering van de aantrekkelijkheid van het beroep.

Samen onderzoeken en leren

De plannen die scholen hebben ingediend, laten zien dat er vanuit de praktijk positief en inventief wordt gereageerd op de mogelijkheid om onderwijstijd anders in te richten door minder lesuren aan te bieden en de vrijgekomen tijd goed in te vullen voor zowel leraren als leerlingen.

Scholen zien bijvoorbeeld mogelijkheden om ruimte te maken in het curriculum, meer vanuit (vakoverstijgende) leerdoelen te werken in plaats vanuit methodes, of meer samen te werken met andere professionals of organisaties uit de omgeving. Ook zien zij kansen om vakoverstijgende lessen aan te bieden en lesuren flexibeler in te richten door meer maatwerk te leveren.

Iedere school vormt een projectgroep met leraren, onderwijsondersteuners en schoolleiders. Deze teams werken aan de plannen en zullen doorlopend evalueren en geleerde lessen omzetten in verbeteringen. Zij zorgen er ook voor dat leerlingen en ouders goed betrokken worden.

Om ook van elkaar te leren, vormen deelnemende scholen samen een leernetwerk. Daarin wisselen de projectgroepen ervaringen, lessen en inzichten uit. Tijdens de pilot wordt relevante kennis en expertise beschikbaar gesteld, bijvoorbeeld over het curriculum, wettelijke kaders, roostertechnische modellen en veranderkunde.

Wat werkt, en onder welke omstandigheden, zal uit de pilot blijken. Een onafhankelijk onderzoeksbureau zal de effecten van de verschillende aanpakken monitoren.

Meer weten?

Het is niet meer mogelijk voor scholen om zich aan te melden voor de pilot Onderwijstijd. Op de website van Voion kun je meer lezen over de pilot en diverse vragen en antwoorden rondom onderwijstijd. Neem voor vragen vooral contact op via onderwijstijd@kl.nl.

Zie voor meer achtergronden ook de themapagina Onderwijstijd van de VO-raad.

De pilot Onderwijstijd VO is een initiatief van het ministerie van OCW, de onderwijsbonden en de VO-raad.