Terugblik: Schoolleiders VO stelt zich kwetsbaar, maar krachtig op tijdens Najaarsevent 2024

Veel geroezemoes bij het lunchbuffet

De lunchzaal was wat aan de kleine kant, maar eigenlijk kwam dat de gezelligheid juist ten goede. “Veel geroezemoes, zoals in de beste schoolkantines”, zei één van de deelnemers.

Toen de groep zich naar de collegezaal begaf trok dit veel bekijks van de leerlingen, maar hoe bijzonder het event ook was, ook bij Schoolleiders VO zijn we niet perfect. Een ontbrekende slide in de presentatie zorgde ervoor dat improvisatie van de presentatoren nodig was. Een mooi voorbeeld van het tonen van kwetsbaarheid!

Keynote Peter Ottens: jongeren een plek geven om zichzelf te laten zien is onbetaalbaar

Na een korte energizer gaf Peter Ottens, de enthousiaste oprichter van de YETS Foundation, een inspirerende keynote over waar het onderwijs over zou moeten gaan: verbinding maken en vertrouwen geven, oftewel: kwetsbaarheid inzetten als een kracht. De straat is voor jongeren een aantrekkelijke manier om niet met hun gevoelens te hoeven dealen. Ze hebben geen vertrouwenspersoon en er is veel zogenaamde ‘playing to dominate’.

Peter groeide zelf op in een zogenaamde ‘Vogelaarwijk’ en had al jong een passie voor basketbal, inclusief grote dromen. Ook al had hij minder talent dan de meeste van zijn vrienden, toch vertrok hij naar Amerika om te basketballen en hij volgde tevens een studie in Business Entrepreneurship (ondernemerschap). “Toen ik terugkwam, zag ik dat mijn vrienden waren blijven hangen in waar ik jaren daarvoor van was weggegaan. Waarom heb ik mijn droom wel waargemaakt, terwijl ik het minst getalenteerd was van iedereen?” Deels is het antwoord dat hij het geluk heeft gehad uit een warm nest te komen met veel steun en interesse van zijn ouders. “Een vader- en/of moederfiguur, een voorbeeld, is van groot belang.” 

Hij besloot jongeren te gaan helpen, ook in het buitenland, maar vond het jammer dat zijn werk altijd maar ‘tijdelijk’ was. Peter: “Ik wilde liever iets opzetten waarbij jongeren mij kunnen opzoeken als ze me nodig hebben. Jongeren slagen immers alleen in gedragsverandering wanneer ze worden omringd door volwassenen die erin geloven dat ze kunnen slagen, en vooral: als zij voorgaan in die verandering”. Het zogenaamde secure-based leiderschapsmodel spreekt over ‘Playing to win door caring en daring te zijn’. Caring: zie elkaar en wees nieuwsgierig naar elkaar. Daring: durf elkaar uit te dagen en durf feedback te geven.

De YETS Foundation stimuleert jongeren hun masker te laten afzetten en zichzelf te laten zien, om zo een vorm van ‘belonging’ te creëren. Peter: “We zijn sociale dieren en willen altijd graag ergens onderdeel van zijn. Belangrijk is begrip, de ruimte om zelf te groeien, vertrouwen én een vorm van controle. Duidelijke afspraken helpen daarbij."

Speeddaten: lange(re) gesprekjes met inhoud

Er was ook weer volop ruimte voor netwerken en ontmoeting: schoolleiders gingen met collega-schoolleiders in gesprek. De vragen “Hoe laat jij je kwetsbaarheid zien?” en misschien nog wel meer “Wie ben jij?” brachten diepgang en authenticiteit. Het succes van het onderdeel speeddaten werd vooral erná duidelijk: na afloop bleven de schoolleiders vaak geanimeerd met elkaar in gesprek.

Diverse workshops rondom kwetsbaarheid tonen

Alle deelnemers konden één workshop naar keuze volgen van ongeveer 75 minuten.

Tijdens de workshop ‘Doelgericht Leren’ deelde schoolleider Tineke Ensing hoe leerlingen eigenaarschap kunnen nemen over hun leerdoelen. Scholen werken hierbij toe naar een systeem waarin leerlingen stapsgewijs zelfstandiger worden, doordat er ruimte is voor coaching per leerling. Dit sloot prachtig aan op de keynote van de dag: hoe creëren we een omgeving waarin leerlingen (en docenten) zich gezien en ondersteund voelen? Lees hier meer over Doelgericht leren.

In de workshop ‘Leiderschap in diversiteit’ met medewerking van de Europese schoolleidersorganisatie ESHA werd aan de hand van het Diversity Wheel gekeken naar de lagen van identiteit. Het gesprek raakte persoonlijke en maatschappelijke thema’s zoals gender, inclusiviteit en de uitdagingen van diversiteit binnen teams. Eén van de schoolleiders: “De schoen wringt soms. Dan zeg je: ‘We doen aan Paarse Vrijdag’, waarop een collega zegt er niet bij te zijn. Moet je dat toestaan of niet?"

De workshop ‘Innovatie als beweging: breng ‘m in kaart!’ van Schoolleiders voor de Toekomst zette schoolleiders aan om zogenaamde ‘impactmaps’ te maken. In kleine groepjes werden strategische doelen vertaald naar concrete interventies, met nadruk op eigenaarschap van leerlingen en de rol van docenten als coaches. Heel dynamisch en interactief!

Verder was de workshop ‘Maak van elk gesprek een energiegevend gesprek’ een intellectuele duik in communicatie en leiderschap. Door de werking van het brein te koppelen aan gesprekstechnieken, werden schoolleiders uitgedaagd stil te staan bij hun eigen reactiepatronen. Hierbij werd het belang van balans tussen emoties en ratio aangestipt. Trainingsacteur Jacques Smeekens: “Als een gesprek misgaat, proberen we het vaak met onze ratio op te lossen, soms zelfs vanaf de zijlijn. Dit werkt niet. Iets dat ons raakt zit in het limbische systeem (emoties), dat veel ouder is dan de rationele neocortex. De oplossing zit ‘m dus in stilstaan bij wat er in zo’n gesprek gebeurt, ook op dat meer emotionele niveau.”
 

Stellingen voor deelverantwoordelijk schoolleiders (teamleiders, afdelingsleiders, etc.)

De middag werd afgesloten met een paar prikkelende stellingen die zich vooral focusten op de deelverantwoordelijk schoolleider.

Is deze groep verantwoordelijk voor de professionalisering van hun team? En kunnen we de verschillende schoolleiders herkennen aan hun kleding? De meningen liepen uiteen, maar iedereen stond open voor elkaars standpunt. Met de stelling 'De middenmanager is herkenbaar aan een spijkerbroek, de eindverantwoordelijk schoolleider aan een colbert' was de meerderheid het oneens, al zeiden sommigen dat het in de praktijk vaak wel zo is. Na deze activiteit kon hierover nagepraat worden bij de borrel. 

Samen bouwen aan de toekomst van sterk schoolleiderschap

De reacties op het najaarsevent waren gelukkig weer positief, zowel over de inhoud als over de sfeer waarin ruimte was voor persoonlijk contact met collega-schoolleiders. Schoolleiders VO wordt steeds actiever en zichtbaarder en nodigt alle schoolleiders (van teamleider tot rector-bestuurder) uit om betrokken te zijn, bijvoorbeeld door de LinkedIn-pagina te volgen.

Wat is Schoolleiders VO?

Schoolleiders VO heeft als doel om de rol en positie van de schoolleider te versterken. Dat doen we door schoolleiders met collega’s te verbinden en hen de ruimte en handvatten te bieden om zich professioneel te blijven ontwikkelen. Ook stimuleren we de verbinding tussen schoolleiders, bestuurders en andere beleidsmakers en streven we ernaar de stem van schoolleiders sterker te laten doorklinken in de beleidsvorming. Daarnaast zoeken we naar manieren om het beroep van schoolleider in de toekomst nog aantrekkelijker te maken. Door van en met elkaar te leren versterken we de beroepsgroep, op individueel en collectief niveau, en creëren we samen sterk schoolleiderschap.