Versterken leesvaardigheid vraagt om voortvarende invoering nieuw curriculum
19 november 2024
In de aanvankelijke berichtgeving van de Inspectie van het Onderwijs over het Peilonderzoek is - door het hanteren van één tussentijdse 'maatstaf' voor praktijkonderwijs en vmbo-b/k - ten onrechte de indruk gewekt dat voor leerlingen in het praktijkonderwijs dezelfde referentieniveaus gelden als voor vmbo-leerlingen (2F). Dat is niet het geval. Voor leerlingen in het praktijkonderwijs geldt 1F als streefniveau aan het eind van hun middelbare schoolopleiding. De Sectorraad Praktijkonderwijs heeft hierover een persbericht gepubliceerd.
De peiling brengt niet alleen de leesvaardigheid van tweedeklassers in beeld, maar brengt ook in kaart hoe scholen hun leesonderwijs hebben ingericht en wat leerlingen vinden van lezen.
Leerlingen zelf zijn redelijk positief over hun eigen leesvaardigheid, maar hun leesmotivatie en leesplezier is laag. Wanneer leerlingen lezen voor hun plezier, betreft dit vooral berichten op sociale media. Minder dan 10% van de vo-leerlingen besteedt op een reguliere schooldag meer dan 1 uur aan het lezen van boeken. Een derde van de havo/vwo-leerlingen tot bijna twee derde van de vmbo-b/k-leerlingen leest nooit een boek voor het plezier, bij vso-leerlingen is dit twee vijfde.
Oproep onderwijspartijen: Voorkom uitstel wettelijke verankering kerndoelen
Vakexperts geven aan dat de leesvaardigheid in het vo en vso nog te vaak wordt gezien als iets van de vaksectie Nederlands en pleiten voor meer aandacht voor leesvaardigheid in andere vakken. Docenten Nederlands en andere docenten kunnen volgens de professionals meer samen optrekken en ook het belang van een schoolbreed taalbeleid wordt door de experts benadrukt.
In de nieuwe set kerndoelen en examenprogramma’s die nu worden ontwikkeld is er gerichte aandacht voor de verbinding van basisvaardigheden als taal en rekenen met andere vakken en leergebieden. Deze bieden onderwijsprofessionals handvatten om binnen het eigen vakgebied bijvoorbeeld aandacht te besteden aan lees- en rekenvaardigheden.
De VO-raad heeft samen met een brede coalitie van onderwijspartijen zijn onvrede geuit over het kabinetsvoorstel om de nieuwe kerndoelen opnieuw te redigeren. Dit leidt niet alleen tot onduidelijkheid maar ook tot een vertraging van minimaal een jaar en staat daarmee haaks op de eigen onderwijsambities van het kabinet. De nieuwe kerndoelen zijn in nauwe samenspraak met de sector tot stand gekomen en kunnen op breed draagvlak rekenen in het veld. De sector gaat graag voortvarend aan de slag.
Kennistafel Effectief Leesonderwijs
De Kennistafel 'Effectief Leesonderwijs' - bestaande uit wetenschappers en professionals uit de onderwijspraktijk – verzamelt en ontsluit (wetenschappelijke) kennis over effectief leesonderwijs, ontwikkelt tools aan de hand waarvan scholen deze kennis kunnen toepassen in de klas, en organiseert activiteiten. Zo heeft de Kennistafel de Kwaliteitswaaier Effectief Onderwijs in Begrijpend Lezen uit 2022 onlangs weer geactualiseerd.
Ook organiseert de Kennistafel op 11 december een bijeenkomst over de kwaliteit van leermiddelen taal en de ontwikkeling van een Expertisepunt Taal voor professionals. Via het online aanmeldingsformulier kun je aanmelden voor deze bijeenkomst.
De peiling leesvaardigheid is het eerste nationale onderzoek naar de vaardigheid in begrijpend lezen van leerlingen in het voortgezet onderwijs (vo) en voortgezet speciaal onderwijs (vso). Dit peilingsonderzoek vond plaats onder leerlingen in het tweede leerjaar van het vo en vso in het voorjaar van 2023. In het vso hebben leerlingen deelgenomen uit cluster 3 en 4 met uitstroom naar vervolgonderwijs.