VO-raad: versterking schoolexaminering via negen actielijnen

Naar aanleiding van de problemen in Maastricht onderzocht de onafhankelijke Commissie Kwaliteit Schoolexaminering in het najaar van 2018 hoe het gesteld is met de kwaliteit van de schoolexaminering. De commissie vond geen indicaties voor grootschalige onregelmatigheden bij de uitvoering van de schoolexamens, maar concludeerde wel dat het systeem van kwaliteitsborging kwetsbaarheden bevat en dat de schoolexaminering te weinig wordt vormgegeven vanuit de onderwijsvisie en als volwaardige aanvulling op het centraal examen. Om te komen tot een betere kwaliteitsborging, werden vier aanbevelingen gedaan.

Actielijnen

De VO-raad heeft deze aanbevelingen – na uitvoerige bespreking binnen de vereniging – overgenomen op de manier zoals in de negen actielijnen hieronder is verwoord. Doel is dat besturen, schoolleiders en docenten met deze actielijnen de ruimte krijgen en nemen om (het systeem van kwaliteitsborging van) de schoolexaminering verder te versterken en het schoolexamen een volwaardige plek te geven in het onderwijs.

1. Elke school ontwikkelt voor augustus 2020 een visie op toetsing en examinering, die in samenhang is met de onderwijskundige visie. De visie gaat over de bij de school passende kijk op schoolexaminering en over de borging van de kwaliteit, waaronder de procesmatige kwaliteit. De school neemt dit op in het schoolplan of een ander geëigend document zoals het strategisch beleidsplan.
    
2. Elke school werkt ernaartoe dat het schoolexamen vanaf schooljaar 2021-2022 (weer) het afsluitende karakter krijgt in plaats van een verzameling schoolexamens, voortgangstoetsen en huiswerkopdrachten (voor zover dat op de school van toepassing is). De ruimte om het schoolexamen naar eigen inzicht in te richten blijft vanzelfsprekend, want dat past bij het eerste doel. Bij het afsluitende karakter past een schoolexamen met een beperkt aantal toetsen.
    
3. De VO-raad ontwikkelt een checklist voor het PTA die moet bevorderen dat het PTA begrijpelijk is voor de direct betrokkenen en recht doet aan het karakter van afsluitende toetsing. De checklist wordt beschikbaar in mei 2019.
    
4. De VO-raad agendeert met prioriteit in het bestuurlijk overleg met OCW noodzakelijke aanpassingen om de positie van het schoolexamen te versterken, zoals de slaag-zak-regeling. De VO-raad gaat in gesprek met de Onderwijsinspectie om te komen tot een evenwichtig - door de sector gedragen - onderwijsresultatenmodel, en zoekt met betrekking tot de andere actielijnen afstemming met de inspectie.
    
5. Elke school heeft vanaf augustus 2020 een examencommissie, of zoveel eerder als mogelijk is. De VO-raad ontwikkelt (in overleg met de leden) een raamwerk voor een dergelijke examencommissie met daarin een concrete rolbeschrijving. In de kern krijgt de examencommissie de opdracht de kwaliteit van de schoolexaminering te bewaken en te bevorderen: procesmatig, inhoudelijk, passend bij de visie van de school en passend bij het afsluitende karakter van het schoolexamen. Het Eindexamenbesluit geeft de directeur/rector een groot deel van de eindverantwoordelijkheid voor het proces van de examinering en daarmee ligt het voor de hand dat deze niet aan de examencommissie deelneemt.
    
6. De VO-raad ontwikkelt samen met Plexs een checklist/set normen voor de functie van examensecretaris. Deze is gereed voor de zomer van 2019.
    
7. Elke school werkt ernaartoe dat er voldoende expertise op het terrein van examinering aanwezig is, bij de schoolleider, examensecretaris en onder docenten. Alle scholen hebben deze expertise in huis vanaf het schooljaar 2020-2021.
    
8. De VO-raad ontwikkelt (samen met Plexs) met en t.b.v. de scholen een vorm van collegiale consultatie om zo geregeld de schoolexaminering tegen het licht te houden. Beoogd is dat de directeur en de examensecretaris deze collegiale consultatie uitvoeren. Alle scholen nemen deel aan een dergelijke vorm van collegiale consultatie vanaf het schooljaar 2021-2022.
    
9. De VO-raad actualiseert jaarlijks voor 1 februari de beschikbare instrumenten voor kwaliteitsbewaking (checklists schoolexamens en zelfevaluatie-instrument kwaliteitsborging schoolexamens).