VO-raad: werk met verbeteraanpak passend onderwijs meer toe naar inclusief onderwijs

De ‘Verbeteraanpak passend onderwijs’ is gebaseerd op 25 maatregelen, die in november 2020 zijn opgesteld aan de hand van de ‘Evaluatie passend onderwijs'. In de voortgangsrapportage staat een overzicht van de stand van zaken van alle maatregelen en de voortgang op de uitvoering van een aantal moties van de Tweede Kamer.  

Er is en wordt op veel fronten hard gewerkt aan de verbeteraanpak, zo schijft de minister. De VO-raad ziet dit als een positieve ontwikkeling. Wel is het belangrijk om de verbetermaatregelen niet allemaal apart te beschouwen, maar ze in samenhang te beoordelen én - voor de VO-raad essentieel - in het licht van de ontwikkeling naar inclusief onderwijs. De volgende bewindspersoon zou - bij voorkeur op basis van een visie op inclusief onderwijs - kunnen focussen op de belangrijkste verbeterpunten in samenhang. Een aantal maatregelen kan bijdragen aan inclusief onderwijs, zoals leerrecht, hoorrecht en ‘expertise jeugdhulp benutten in de school’. Andere maatregelen zijn meer voortgekomen uit politieke druk (moties) en niet vanuit inhoudelijke argumentatie, zoals het terugbrengen van de reserves, de landelijke norm voor basisondersteuning en de maatregelen rond governance.

Samenwerking onderwijs-zorg

Van groot belang voor (de verbeteraanpak) passend onderwijs en de ontwikkeling naar inclusiever onderwijs, is de samenwerking tussen onderwijs en gemeenten om te komen tot integrale ondersteuning van leerlingen (en hun gezinnen). In de voortgangsrapportage ontbreekt nadere informatie over de onderwijs-zorg-tafel; de hervormingsagenda jeugd wordt zijdelings genoemd. De VO-raad wil, met de andere onderwijsraden, actief meedenken over het toekomstige stelsel waarin onderwijs en jeugdzorg integraal samenwerken en gebruikmaken van onderwijs als vind- en werkplek.  

Governance 

De minister kondigt aan dat hij een vorig jaar aangenomen motie (Westerveld cs.) over volledig onafhankelijk intern toezicht bij samenwerkingsverbanden gaat uitvoeren en wettelijk verankeren. Dit gaat verder dan de vigerende afspraken, waarbij samenwerkingsverbanden minimaal één onafhankelijk lid in het toezichthoudend orgaan hebben. Dergelijke wetgeving zou – op z’n vroegst – in 2024 in kunnen gaan. 

De VO-raad vindt het belangrijk dat er een einde komt aan de voortdurende discussies over structuur(wijzigingen). Deze dragen immers niet bij aan beter passend en inclusiever onderwijs. In het geval van onafhankelijk intern toezicht is het belangrijk dat er een goede overgangsregeling komt en dat besturen, scholen en samenwerkingsverbanden zich kunnen richten op de inhoud, in plaats van de structuur. Ook dient goed te worden nagedacht over de wijze waarop scholen en besturen samen met het samenwerkingsverband aan passend en inclusiever onderwijs kunnen werken. 

De minister kondigt verder aan meer duidelijkheid te willen geven over de verschillende ‘rollen’ binnen het samenwerkingsverband, zoals medezeggenschap, eigenaar, toezichthouder en uitvoering. De VO-raad werkt daar graag aan mee, maar waarschuwt voor nieuwe structuurdiscussies. In dezen gaat het vooral om een goede rolneming en samenwerking tussen alle betrokkenen.