Wapenbezit onder jongeren: wat kan de school doen?

Preventie: voorlichting en signalering

Om wapenbezit onder jongeren - en daarmee ook incidenten met wapens – binnen en buiten de school te helpen voorkomen, kunnen scholen ten eerste inzetten op voorlichting. Hierbij kan de samenwerking met de politie worden gezocht. Op verzoek van de school kan de politie bijvoorbeeld voorlichting geven in de klas over wapenbezit; wat is strafbaar, wat kunnen de gevolgen zijn etc. Ook kan gebruik worden gemaakt van een website van de politie met veelgestelde vragen hierover, gericht op jongeren. 

De Federatie Nabestaanden Geweldslachtoffers en de Nadine Foundation ontwikkelden daarnaast de voorlichtingsfilm 'Uitgaan of naar de les, waarom met een mes?!”, ook gericht op middelbare scholieren. In deze korte documentaire vertellen 12 jongeren die iemand verloren hebben door moord hoe hun levens zijn veranderd.

Daarnaast is het belangrijk om de ontwikkeling van leerlingen goed in de gaten te houden en dat als er vermoedens zijn dat een leerling de kant van de criminaliteit opgaat of hier risico op loopt, preventief wordt gehandeld. Hierbij is samenwerking met ouders en jeugdhulp ook van groot belang.

Op dit vlak is een aantal tools voor scholen beschikbaar:

• School en Veiligheid heeft een intervisietool ontwikkeld waarmee (onderwijs)professionals samen kunnen achterhalen wat er met een bepaalde leerling die afwijkend gedrag vertoont, aan de hand kan zijn. 
• Daarnaast ontwikkelde School en Veiligheid de publicatie ‘Omgaan met lastig gedrag’. Hoe kunnen onderwijsprofessionals lastig gedrag effectief beïnvloeden en escalatie voorkomen?
   

Preventie: handhaven regels

Wapenbezit van jongeren kan daarnaast worden ontmoedigd - met name binnen de school - als 1) duidelijk wordt vastgelegd in het schoolveiligheidsplan wat wel en niet toelaatbaar is in de school en wat de gevolgen zijn als deze grenzen worden overschreden, 2) hierover goed gecommuniceerd wordt richting leerlingen, ouders en personeel en 3) leerlingen weten dat goed gehandhaafd wordt op deze regels.

In dit kader kan een school er ook voor kiezen om preventieve controles uit te voeren op wapenbezit. De checklist ‘Controle op wapenbezit in en rond scholen’ biedt scholen een handreiking voor het invoeren van en uitvoering geven aan dergelijke controles. 

Hoe te handelen bij wapenbezit van leerlingen of een incident met wapens? 

Scholen kunnen er ook mee te maken krijgen dat daadwerkelijk wapenbezit bij een leerling wordt geconstateerd. Belangrijk is dat dan in een protocol is vastgelegd hoe de school hiermee omgaat en welke acties dienen te worden genomen. 

School en Veiligheid heeft verder op haar website informatie gebundeld over hoe te handelen als sprake is van een steek- of schietpartij in of rond de school waar leerlingen bij betrokken zijn (ernstige calamiteit).