Wat willen de politieke partijen met het voortgezet onderwijs?

05 oktober 2023

Wat willen de diverse politieke partijen in de komende kabinetsperiode realiseren voor het voortgezet onderwijs? En hoe sluit dat aan bij de wensen en ideeën die in de sector leven? We legden de verkiezingsprogramma’s van de – volgens de recente peiling – tien grootste politieke partijen naast de inzet van de VO-raad voor de verkiezingen van 22 november.

Bekijk de visie en inzet van de VO-raad voor de verkiezingen. 

Huisvesting en brede scholengemeenschappen

De VO-raad heeft zich bij verkiezingsprogrammacommissies hard gemaakt voor noodzakelijke investeringen in inclusieve en duurzame onderwijshuisvesting. Bij een aantal partijen vinden we hierover veelbelovende plannen terug. NSC wil dat er een inhaalslag wordt gemaakt op het gebied van renovatie, onderhoud en verduurzaming. GL/PvdA wil meer middelen beschikbaar stellen voor gemeenten om moderne en duurzame schoolgebouwen en schoolpleinen mogelijk te maken en D66 pleit voor investeringen in vervanging en renovatie van onderwijshuisvesting die zowel bijdragen aan klimaatdoelstellingen als aan het tegengaan van segregatie. Dit laatste kan bereikt worden door in te zetten op ‘brede middelbare scholen’, zoals D66 het noemt. De wens voor brede scholengemeenschappen als onderwijsvoorziening om kansengelijkheid te bevorderen wordt door een groot aantal partijen gesteund. Deze brede scholengemeenschappen maken de stap naar latere selectie makkelijker, een streven dat we teruglezen in een meerderheid van de partijprogramma’s (GL/PvdA, D66, CDA, CU, PvdD en Volt). Alleen de VVD spreekt zich expliciet uit tegen het bevorderen van meer brede brugklassen. 

Onderwijs op maat

Op twee onderwijsthema’s is bij politieke partijen een behoorlijke consensus: het belang van professionalisering van onderwijsprofessionals en het vergroten van de mogelijkheden tot onderwijs op maat voor leerlingen. Die laatste ambitie krijgt gestalte door een veelheid aan partijen die de doorstroommogelijkheden voor leerlingen willen vergroten, zowel door flexibiliteit te creëren in onderwijstijd als door te bevorderen dat leerlingen vakken kunnen volgen op meerdere onderwijsrichtingen. 

Verder valt op dat veel politieke partijen aandacht hebben voor digitalisering in het onderwijs en hierin ook willen investeren. Ook wil een aantal politieke partijen, waaronder NSC, GL/PvdA en de ChristenUnie, tijdelijke subsidies stoppen ten gunste van structurele financiering. Hiervoor heeft VO-raad de afgelopen periode veelvuldig aandacht gevraagd. 

De analyse van de verkiezingsprogramma’s laat zien op welke thema’s er in de komende kabinetsperiode kansen liggen voor het voortgezet onderwijs. In zijn rol als belangenbehartiger van de sector zal de VO-raad hier aandacht voor vragen in de aanloop naar de verkiezingen en tijdens de  formatie.

 

Uitslag peiling over verkiezingen: vervang tijdelijke door structurele financiering

In de poll app van de VO-raad vroegen we aan schoolleiders en bestuurders:
‘Op 22 november zijn de Tweede-Kamerverkiezingen. De VO-raad heeft een aantal wensen geformuleerd voor de politieke partijen en de nieuwe regering. Welke van de onderstaande punten verdient prioriteit?

De uitslag (239 stemmen) levert het volgende beeld op:
1.    Tijdelijke financiering vervangen door structurele financiering (116 stemmen)
2.    Het verminderen van de wettelijke onderwijstijd (56 stemmen)
3.    Fors investeren in de verbetering van de schoolgebouwen (32 stemmen)
4.    Alle schoolsoorten onder één dak in de onderbouw (15)
5.    Verlenging van het vmbo van vier naar vijf jaar (8)

Twaalf stemmers kiezen een andere prioriteit:

  • Inhuur van docenten verbieden of max aan uurtarief. Max percentage ook goed.
  • Andere invulling van onderwijstijd en ruimte voor ontwikkeling van deze programma’s. 
  • Scholen tegemoetkomen in de aanschaf van computers, duurdere boeken en bijkomende licenties voor de leerlingen.
  • Subsidies niet meer per loting verdelen, maar per leerling met serieuze verantwoording voor én achteraf.
  • Regels vrijwillige ouderbijdrage mbt excursies zorgt ervoor dat we geen excursies meer kunnen organiseren en niet voor kansengelijkheid. 
  • Voor het vmbo naar een verplichte stagedag per week, vierdagen les, 1 dag stage. Alle ZZPers uit de school, docenten meer ruimte geven voor lesvoorbereiding en kwaliteitsslag.
  • Financiering zo maken dat klassen kleiner kunnen worden.
  • Gymnasium en categoraal vmbo laten bestaan naast andere vormen van onderwijs.
  • Masterplan lerarentekort!
  • Hele andere sturingsfilosofie vanuit de overheid, ministerie en inspectie.
  • Anders inrichten / organiseren van het onderwijs.
  • Landelijke aanpak lerarentekort op korte én lange termijn.