Onderwerp
Onderwijsregio’s
Momenteel werkt de sector – als onderdeel van de landelijke lerarenstrategie – aan de vorming van een landelijk dekkend netwerk van onderwijsregio’s. Binnen deze regio’s werken schoolbesturen, vakbonden en beroepsgroep, lerarenopleiding, gemeenten en andere partijen samen en delen ze kennis rond het werven, matchen, opleiden en het begeleiden & professionaliseren van leraren. Deze krachtenbundeling leidt tot sterker beleid op dit vlak en is essentieel om het huidige lerarentekort te kunnen terugdringen. Om de (vorming van) onderwijsregio’s te faciliteren, is ondersteuning beschikbaar. Uitgangspunt hierbij is het leren van en met elkaar.
Wat speelt er?Vorming onderwijsregio's
Eind 2022 presenteerde het toenmalige kabinet een landelijke lerarenstrategie om het lerarentekort terug te dringen. Deze strategie - opgesteld samen met de sectorraden en lerarenorganisaties - bestaat uit een mix van structurele en tijdelijke (nood)maatregelen rond vier thema’s: regionale samenwerking, onderwijstijd, bevoegdheden en opleiden van leraren.
Onderdeel van de strategie is de vorming van onderwijsregio’s, waarbinnen schoolbesturen, vakbonden en beroepsgroep, lerarenopleidingen, gemeenten en andere partijen samen de handschoen oppakken om het lerarentekort terug te dringen. Kern van de onderwijsregio’s is dat alle betrokken partijen in de regio samenwerken en kennis delen rond het werven, matchen, opleiden en begeleiden & professionaliseren van leraren. Zij maken gezamenlijke plannen: hoe kunnen we het leraarsberoep aantrekkelijker maken? Hoe versterken we de lerarenopleiding? Hoe kunnen andere doelgroepen in het onderwijs worden ingezet?
Alleen via deze samenwerking – die leidt tot beter beleid op dit vlak – kan het lerarentekort echt worden aangepakt, is de gedachte hierachter.
Henk Hagoort, voorzitter VO-raad: “Het lerarentekort kan geen enkele organisatie of sector alleen oplossen. Dat vraagt om samenwerking.”
Doel is om in 2025 een landelijk netwerk van onderwijsregio’s te hebben. In 2023 is een aantal regio’s als voorloper gestart met de vorming van een onderwijsregio. Momenteel worden in andere regio’s stappen gezet op dit vlak; hiervoor is subsidie beschikbaar gesteld.
-
Tijdslijn
10 juni 2024
Op 10 juni jl. werd de subsidieregeling voor onderwijsregio’s gepubliceerd voor het jaar 2025.
5 september 2023Het ministerie van OCW heeft subsidieregelingen voor de onderwijsregio's gepubliceerd voor 2024.
6 juli 2023 – voorlopers onderwijsregio's van startVertegenwoordigers van schoolbesturen, beroepsgroep, lerarenopleidingen en het ministerie van OCW hebben in juli 2023 27 regio's benoemd tot voorlopers voor de onderwijsregio's. Deze regio's zijn met behulp van een lerende aanpak aan de slag gegaan met hun plannen voor regionale samenwerking. Door middel van monitoring en flankerend beleid wordt gevolgd wat succes- en aandachtspunten zijn, die als input dienen om te komen tot een definitieve aanpak voor onderwijsregio's.
23 maart 2023 – voorlopersaanpak onderwijsregio’s vastgesteldVertegenwoordigers van schoolbesturen, beroepsgroep, lerarenopleidingen en het ministerie van OCW maakten in maart 2023 afspraken over de planning voor onderwijsregio's, afwegingscriteria en de werkwijze met voorlopers.
13 december 2022 – KamerbriefHet oplopende lerarentekort vraagt om landelijke regie en de bereidheid van alle betrokken partijen om samen te werken en over hun schaduw heen te stappen. Dit is het uitgangspunt van de landelijke lerarenstrategie die toenmalig minister Wiersma op 13 december naar de Tweede Kamer stuurde. Deze strategie bestaat uit een mix van structurele en tijdelijke (nood)maatregelen en experimenten rond vier thema’s: regionale samenwerking, onderwijstijd, bevoegdheden en opleiden van leraren.
22 april 2022 – het OnderwijsakkoordOp 22 april 2022 werd het Onderwijsakkoord gesloten. Hierin werden afspraken gemaakt over onder andere het dichten van de loonkloof tussen po en vo, het verminderen van de werkdruk en extra investeringen in de verdere professionalisering van leraren en schoolleiders. Voor de uitvoering van deze afspraken is structureel 1,5 miljard euro beschikbaar. Bij het Onderwijsakkoord is ook een werkagenda vastgesteld. De landelijke lerarenstrategie (zie hierboven) is een uitwerking van een van de punten uit deze werkagenda die om een versnelde aanpak vragen.
2021 - Actieplan 'Duurzaam werken in het onderwijs'Naar aanleiding van de aanbevelingen van Merel van Vroonhoven heeft een brede groep onderwijsorganisaties een gezamenlijk actieplan opgesteld om hier werk van te maken. In dit actieplan ‘Duurzaam werken in het onderwijs: een aantrekkelijk perspectief’ doet de VO-raad samen met de PO-Raad, MBO Raad, VH en UNL een voorstel voor een duurzame en integrale aanpak van arbeidsmarktvraagstukken in het onderwijs. Werken in het onderwijs moet aantrekkelijk zijn: het onderwijs moet de beste mensen aantrekken én behouden. Dat kan alleen door te kiezen voor een structurele en duurzame aanpak die zorgt voor voldoende en goed opgeleid personeel binnen een goed functionerende onderwijsarbeidsmarkt en een stevige kennisinfrastructuur. Onderdeel hiervan is ook de versterking van regionale samenwerking in educatieve regio’s. In de educatieve regio's wordt intensief samengewerkt ten dienste van opleiden, professionaliseren en onderzoeken en innoveren.
2020 - Rapport Merel van Vroonhoven ‘Samen sterk voor elk kind’Merel van Vroonhoven is aangesteld (2019/2020) als onafhankelijk aanjager om te onderzoeken wat er goed gaat en wat er beter kan in de aanpak van het lerarentekort. Van Vroonhoven constateert dat er veel in gang is gezet om de tekorten aan te pakken en dat de aanpak ook resultaat heeft. Tegelijkertijd stelt zij dat verdere versterking van de aanpak nodig is om het lerarentekort effectief en structureel op te lossen. Zij doet daartoe diverse aanbevelingen, waaronder het komen tot een duurzame (regionale) samenwerking tussen onderwijspartijen. Daarbij hoort ook een landelijk dekkend netwerk van regionale verbanden voor de onderwijsarbeidsmarkt, waarin de aanpak voor de personeelstekorten en het ‘Samen opleiden’ samen komen en structureel bekostigd worden.
Rol VO-raad
De VO-raad volgt de ontwikkeling van de onderwijsregio’s nauwgezet, onder meer via onze themacommissies ‘Professionele schoolorganisatie’ en ‘Bestuurlijke en regionale samenwerking’. We zetten in op het wegnemen van nog bestaande drempels voor onderwijsregio's bij hun vorming en/of planontwikkeling en -uitvoering, via lobby richting OCW of de uitbreiding en versterking van ons ondersteuningsaanbod.
De VO-raad heeft (namens het vo) ook een zetel in de programmaraad van de Realisatie Eenheid (RE). Deze programmaraad brengt signalen vanuit de praktijk in en denkt mee over oplossingen voor bestaande vraagstukken en over hoe de beweging richting een landelijk dekkend, goed functionerend netwerk van onderwijsregio’s op een goede manier voortgezet kan worden.
Om een goed beeld te krijgen van wat er speelt binnen de onderwijsregio’s, waar zij nog tegenaan lopen en aan welke ondersteuning nog behoefte is, nodigen we betrokken partijen ook van harte uit om via onderwijsregios@vo-raad.nl input te geven. Wij nemen deze input mee in de overleggen over onderwijsregio’s en bij verdere beleidsvorming.