Onderwerp
Onderwijsregio’s
Momenteel werkt de sector – als onderdeel van de landelijke lerarenstrategie – aan de vorming van een landelijk dekkend netwerk van onderwijsregio’s. Binnen deze regio’s werken schoolbesturen, vakbonden en beroepsgroep, lerarenopleiding, gemeenten en andere partijen samen en delen ze kennis rond het werven, matchen, opleiden en het begeleiden & professionaliseren van leraren. Deze krachtenbundeling leidt tot sterker beleid op dit vlak en is essentieel om het huidige lerarentekort te kunnen terugdringen. Om de (vorming van) onderwijsregio’s te faciliteren, is ondersteuning beschikbaar. Uitgangspunt hierbij is het leren van en met elkaar.
Wat speelt er?Landelijke lerarenstrategie - inhoudelijke thema's
Onderwijstijd
Nederlandse leraren geven in vergelijking met andere OESO-landen veel uren les. Er komt ruimte voor experimenten om het aantal uren dat leraren voor de klas staan te verlagen. Uitgangspunt hierbij is behoud van de onderwijskwaliteit. De ruimte die voor leraren ontstaat, moet bijdragen aan werkdrukvermindering en extra mogelijkheden voor professionalisering en het ontwikkelen en voorbereiden van lessen.
Bevoegdheden
In de lerarenstrategie is ook opgenomen dat het huidige bevoegdhedenstelsel geoptimaliseerd wordt, zodat er sneller meer bevoegde leraren voor de klas kunnen staan. Dit kan onder andere door de kennis en kunde van zij-instromers goed op waarde te schatten en door het behalen van een extra bevoegdheid minder tijdrovend te maken. Ook gaat er met spoed gewerkt worden aan het creëren van ruimte om op een verantwoorde manier professionals uit de praktijk in te zetten voor onderwijs in het speciaal en praktijkonderwijs en de praktijkgerichte vakken van het vmbo.
Opleiden
Een goede opleiding – in aansluiting op het werkveld – voorkomt voortijdige uitstroom en vormt de basis voor een voortdurende professionalisering van leraren. De ambitie om 100 procent van de leraren op te leiden via de systematiek van het Samen Opleiden wordt verder uitgewerkt in regionaal verband; in de regio’s vindt nauwe afstemming plaats tussen opleidingen en scholen over de inhouden van elke fase van beroepsontwikkeling.
Landelijke lerarenstrategie - een tijdslijn
10 juni 2024
Op 10 juni jl. heeft het ministerie van OCW de subsidieregeling voor onderwijsregio’s gepubliceerd voor het jaar 2025.
November 2023
Vanaf november 2024 vindt uitwerking, evaluatie (van interventies, effecten en structuur/governance) plaats en wordt besloten welke implicaties dit heeft voor het vervolgproces.
5 september 2023
Het ministerie van OCW de subsidieregelingen voor de onderwijsregio's gepubliceerd.
6 juli 2023 – voorlopers onderwijsregio's van start
Vertegenwoordigers van schoolbesturen, beroepsgroep, lerarenopleidingen en het ministerie van OCW hebben 27 regio's benoemd tot voorlopers voor de onderwijsregio's. Deze regio's gaan met behulp van een lerende aanpak aan de slag met hun plannen voor regionale samenwerking. Door middel van monitoring en flankerend beleid wordt gevolgd wat succes- en aandachtspunten zijn als input dienen om te komen tot een definitieve aanpak voor onderwijsregio's.
23 maart 2023 – voorlopersaanpak onderwijsregio’s vastgesteld
Vertegenwoordigers van schoolbesturen, beroepsgroep, lerarenopleidingen en het ministerie van OCW hebben afspraken gemaakt over de planning, afwegingscriteria en de werkwijze met voorlopers. Dit is een nadere uitwerking van het werkplan van december 2022. Komend schooljaar (2023-2024) wordt in een aantal regio’s gestart met voorlopers. Regio’s die als voorloper aan de slag willen kunnen zich vanaf 1 april tot en met uiterlijk 28 april 2023 aanmelden. Eind 2024 moet er een landelijk dekkend netwerk van onderwijsregio’s zijn die structurele bekostiging ontvangen.
13 december 2022 – kamerbrief
Het oplopende lerarentekort vraagt om landelijke regie en de bereidheid van alle betrokken partijen om samen te werken en over hun schaduw heen te stappen. Dit is het uitgangspunt van de landelijke lerarenstrategie die minister Wiersma 13 december naar de Tweede Kamer stuurde. Deze strategie bestaat uit een mix van structurele en tijdelijke (nood)maatregelen en experimenten rond vier thema’s: regionale samenwerking, onderwijstijd, bevoegdheden en opleiden van leraren. De VO-raad onderschrijft de lerarenstrategie in het bijbehorende werkplan. Dit sluit goed aan bij de eigen ambities.
22 april 2022 – het onderwijsakkoord
De landelijke strategie lerarentekort is een nadere uitwerking van het Onderwijsakkoord dat op 22 april 2022 werd gesloten. Hierin werden afspraken gemaakt over onder andere het dichten van de loonkloof tussen po en vo, het verminderen van de werkdruk en extra investeringen in de verdere professionalisering van leraren en schoolleiders. Voor de uitvoering van deze afspraken is structureel 1,5 miljard euro beschikbaar. Bij het Onderwijsakkoord is ook een werkagenda vastgesteld. De landelijke lerarenstrategie is een uitwerking van een van de punten uit deze werkagenda die om een versnelde aanpak vragen.
2021 - Actieplan Duurzaam werken in het onderwijs
Naar aanleiding van de aanbevelingen van Merel van Vroonhoven heeft een brede groep onderwijsorganisaties een gezamenlijk actieplan opgesteld om hier werk van te maken. In dit actieplan ‘Duurzaam werken in het onderwijs: een aantrekkelijk perspectief’ doet de VO-raad samen met de PO-Raad, MBO Raad, VH en UNL een voorstel voor een duurzame en integrale aanpak van arbeidsmarktvraagstukken in het onderwijs. Werken in het onderwijs moet aantrekkelijk zijn: het onderwijs moet de beste mensen aantrekken én behouden. Dat kan alleen door te kiezen voor een structurele en duurzame aanpak die zorgt voor voldoende en goed opgeleid personeel binnen een goed functionerende onderwijsarbeidsmarkt en een stevige kennisinfrastructuur. Onderdeel hiervan is ook de versterking van regionale samenwerking in educatieve regio’s. In de educatieve regio's wordt intensief samengewerkt ten dienste van opleiden, professionaliseren en onderzoeken en innoveren.
2020 - Rapport Merel van Vroonhoven ‘Samen sterk voor elk kind’
Merel van Vroonhoven is aangesteld (2019/2020) als onafhankelijk aanjager om te onderzoeken wat er goed gaat en wat er beter kan in de aanpak van het lerarentekort. Van Vroonhoven constateert dat er veel in gang is gezet om de tekorten aan te pakken en dat de aanpak ook resultaat heeft. Tegelijkertijd stelt zij dat verdere versterking van de aanpak nodig is om het lerarentekort effectief en structureel op te lossen. Zij doet daartoe diverse aanbevelingen, waaronder het komen tot een duurzame (regionale) samenwerking tussen onderwijspartijen. Daarbij hoort ook een landelijk dekkend netwerk van regionale verbanden voor de onderwijsarbeidsmarkt, waarin de aanpak voor de personeelstekorten en het ‘Samen opleiden’ samen komen en structureel bekostigd worden.