SCOPE scholengroep heeft scholen in het primair, voortgezet en speciaal onderwijs in de regio Alphen aan den Rijn. Als Hoekstra één ding heeft geleerd van MYRA ’23 (de voorloper van de Monitor Digitalisering Onderwijs) is het wel dat de kennis rondom digitalisering en veiligheid binnen het onderwijs veel beter kan. “We hebben inzicht gekregen op diverse niveaus, zowel op het gebied van digitale geletterdheid als op het gebied van veiligheid. Zo staat tegenwoordig overal tweefactorauthenticatie aan, en zelfs een extern bureau dat we hebben ingehuurd om onze systemen te hacken, kreeg toen geen toegang.”
Volg een online informatiebijeenkomst op 4 maart (16.00-17.00 uur).
Beschikbaarheid versus veiligheid
Om te illustreren dat digitale geletterdheid een zorgpunt is, geeft Hoekstra een praktijkvoorbeeld: “Voor gymnastiek wilden docenten leerlingen filmen om hen zelf inzicht te geven in hun bewegingspatroon. Voor de app werd zelfs al een licentie aangeschaft. Toen wij vragen stelden over de opslag van beelden en veiligheid, bleek dat de beelden niet in Nederland werden opgeslagen. Dit laat duidelijk zien dat mensen apps gebruiken puur omdat ze beschikbaar zijn, zonder na te denken over alternatieven. Er zijn echter voldoende veilige opties, zoals het opslaan van de filmpjes in bijvoorbeeld de elektronische leeromgeving.”
Zorgen om digitale geletterdheid
Niet alleen bij leraren ziet Hoekstra een kennisachterstand, ook kinderen en jongeren zijn minder digitaal vaardig dan je wellicht zou verwachten. “Tot mijn grote schrikt blijkt uit onderzoek dat Nederland onderaan bungelt als het gaat om de digitale geletterdheid van kinderen. Het idee van de ‘digitale native’ is een mythe: ze zijn ermee opgegroeid, dus ze zouden het wel kunnen. Ik durf dat te betwijfelen. De leerlingen zijn weliswaar heel vaardig met social media en kunnen misschien zelfs al een prompt schrijven voor artificial intelligence tools. Maar als je vraagt of ze een brief kunnen toevoegen in Outlook weten ze niet altijd wat ze moeten doen. Dat komt ook omdat niemand het hen meer uitlegt. We denken onterecht dat ze vanzelf begrijpen hoe computers en programma’s werken.”
We weten allemaal dat gratis altijd ergens ten koste van gaat, bijvoorbeeld van privacy.
Krachtig politiek middel
Hoekstra vindt dat een periodieke Monitor Digitalisering Onderwijs een groot goed is voor het onderwijs. Als bestuurder kan hij aantonen hoe doelmatig ICT wordt ingezet binnen SCOPE scholengroep en welke groei de organisatie daarin doormaakt. Ook op het gebied van verantwoording ziet hij kansen. “In het onderwijs besteden we veel geld aan digitale middelen, terwijl daar geen aparte financiering voor is. Met de monitor kun je inzichtelijk maken wat er gebeurt op het gebied van digitalisering. Dat kan een krachtig middel zijn richting de politiek. Nu lijkt het soms alsof alles gratis is, terwijl we inmiddels allemaal weten dat gratis altijd ergens ten koste van gaat, bijvoorbeeld van privacy.”
Digitalisering is chef sache
Hoekstra mocht als voorzitter van de themacommissie digitalisering al even naar de Monitor Digitalisering Onderwijs kijken en is positief over de verbeteringen ten opzichte van MYRA ‘23. “Met kortere en doelgroepgerichte vragenlijsten zorg je dat de monitor zinvoller is én breder gedragen wordt binnen de organisatie. Je krijgt dan meer grip op de resultaten.” Hoekstra hoopt dan ook dat meer bestuurders de monitor omarmen. “Het geeft je een goed inzicht waar je staat en helpt om digitalisering op de bestuursagenda te plaatsen. Dat is hard nodig, want digitalisering is hoe dan ook een ‘chef sache’. Je moet het onderwerp daarom ook als zodanig behandelen.”
Over Monitor Digitalisering Onderwijs
De Monitor Digitalisering Onderwijs is een grootschalig onderzoek dat scholen en besturen helpt inzicht te krijgen in de stand van digitalisering binnen het funderend onderwijs.
De monitor brengt in kaart hoe ICT wordt ingezet, hoe onderwijsprofessionals digitalisering ervaren en welke verbeterkansen er zijn. Door middel van gerichte vragenlijsten verzamelt de Monitor gegevens op drie niveaus:
- Bestuursniveau (onder andere bestuurders en ICT-verantwoordelijken op bestuursniveau)
- Schoolniveau (onder andere schoolleiders en ICT-coördinatoren)
- Onderwijsprofessionals (zoals leraren, iCoaches en andere ICT-specialisten binnen de school)
Door deelname aan de Monitor krijgen scholen en besturen:
- Inzicht in digitalisering binnen de eigen organisatie.
- Vergelijking met het landelijk gemiddelde.
- Ondersteuning bij beleidsontwikkeling rondom ICT en digitalisering.
- Rapportages die direct kunnen worden ingezet voor verbetering en strategie.
Elke schoolorganisatie in het primair, voortgezet en speciaal onderwijs krijgt, per mail, een uitnodiging voor de afname van de Monitor. Deze start op 10 maart 2025.