Met scholingsprogramma meer regie over balans werk-privé

Twee jaar geleden startte het Isendoorn met onderwijsvernieuwing. Doelen zijn betekenisvoller onderwijs geven, leerlingen meer regie over hun eigen proces laten nemen en meer rust in de school door een verlengde schooldag en minder leswisselingen. Dit zijn flink wat veranderingen die een andere manier van werken van leraren vragen. Interimschoolleider Yvonne Gerridzen houdt zich bezig met dit vernieuwingsproces. “Sindsdien is bijvoorbeeld het rooster veranderd, hebben leerlingen vijf lessen van 80 minuten per schooldag en is het mentoraat meer coachend. Leerlingen krijgen onderwijs volgens het principe van project based leren, ze gaan meer onderzoekend aan de slag. Van leraren vraagt dit dat ze zichzelf als professional in de organisatie gaan zien en gedragen. We dagen hen uit om actief bij te dragen aan de nieuwe manier van werken.” De MR sprak daarop de wens uit om leraren hierin te ondersteunen. En dus start het Isendoorn komend schooljaar met een nieuw ontwikkeld scholingsprogramma, waarin tijdens ontwikkelmiddagen vaardigheden centraal staan in plaats van alleen vakinhoudelijke onderwerpen.

Op scherp

Het scholingsprogramma stond al gepland voor het schooljaar 2020-2021, maar de coronacrisis zette de balans tussen privé en werk verder op scherp. Leraar lichamelijke opvoeding en mentor havo 5 Anel Jonkman: “Ik ben ontzettend trots op hoe onze school al op dag twee van de coronacrisis een online programma is gestart. Vanuit lichamelijke opvoeding werkten we met een app waarin leerlingen challenges en workouts deden. Elke week moesten ze twee filmpjes uploaden. Daarnaast praatte ik tijdens mijn mentoruur via Zoom al mijn leerlingen bij over het eindexamenjaar en alle onzekerheden in verband met corona. Af en toe heb ik leerlingen persoonlijk gebeld om tot een gesprek te komen. Lastig voor mij was de situatie thuis. Het lesgeven op afstand kostte veel tijd, meer dan mijn 0,6 FTE. Tel daarbij op het huishouden, het thuis lesgeven aan mijn twee jonge zoons, mijn extra taken op school zoals mijn werk als (P)MR-lid, en mijn week zat overvol.”

Lastige balans

Uit gesprekken in de lerarenkamer naar aanleiding van de enquête bleek dat meer leraren het lastig vonden om een goede balans tussen werk en privé te hebben tijdens de coronacrisis. Yvonne: “Dat is niet zo gek. Leraren zijn gewend om vooral op school bezig te zijn met het interactieve onderwijsproces en zich thuis terug te trekken met een stapeltje werk zonder direct contact met leerlingen. Dit ‘werken aan een goede balans’ krijgt ook een plek in het scholingsprogramma, bijvoorbeeld in ‘Oplossingsgericht werken’ en ‘Nieuw onderwijs; hoe doe ik dat?’”

Menukaart

Komend schooljaar volgen leraren tijdens acht ontwikkelmiddagen dit programma. Ze maken in overleg met hun afdelingsleider een keuze uit de ‘menukaart’. Daarop staan mogelijkheden als meer oplossingsgericht werken, hoe je leerlingen motiveert, actief feedback geven, wat betekent het nieuwe onderwijs voor mij en formatief handelen. “Het is een goede zaak dat we zelf een keuze kunnen maken, want niet alle leraren hebben dezelfde ontwikkelbehoefte”, vindt Anel. Yvonne: “De leraren krijgen in groepjes training van interne en externe experts in een van de onderdelen. Het idee is dat leraren doorleven wat leerlingen moeten doen om actief te worden, dat zij die transformatie ook zelf doormaken. Anders kunnen we het ook niet van onze leerlingen verlangen. Daarbij hoort het nemen van regie en het leren om grenzen te stellen. Dit komt aan bod in diverse onderdelen van het scholingsprogramma.” Hoe de ontwikkelmiddagen er straks in detail uitzien, moet nog vormkrijgen. Een MT-lid stelt samen met leraren het scholingsprogramma op dit moment verder samen. De uitkomsten van de enquête worden hierin meegenomen.

Verder ontwikkelen

Anel gaat waarschijnlijk kiezen voor een programma over mentoraat. “Onze school werkt met flexlessen. Dit betekent dat leerlingen zelf kunnen kiezen welke extra lessen ze willen volgen. Idealiter kiezen ze voor een vak dat ze moeilijk vinden, maar in de praktijk gaan ze eerder voor het vak dat het beste in hun rooster past. Hoe overtuig ik hen dat ze bijvoorbeeld veel meer hebben aan extra wiskunde op het vijfde uur op vrijdag? Welke gesprekstechnieken kan ik aanleren om hen beter te ondersteunen? Ik wil die gesprekken vanuit een coachende rol doen, want leerlingen moeten het zélf gaan doen. Zeker de leerlingen uit havo 5 die ik begeleid, over een jaar starten ze op het hbo en moeten ze het ook kunnen. Het liefst zou ik daarnaast persoonlijk met een coach aan de slag gaan. Tijdens mijn opleiding heb ik geleerd hoe ik mijn vak doceer, en daar ben ik goed in. Nu wil ik me verder ontwikkelen in leerlingbegeleiding en mijn rol als voorzitter van de MR. Hoe voer ik bijvoorbeeld goede gesprekken met andere partijen zoals het bestuur?”

Hybride toekomst

En wat wil Anel meenemen uit de coronatijd? “Ik hoop dat we successen niet zomaar uitgummen. Dat we voor een hybride toekomst gaan, waarin les op afstand nog steeds mogelijk is. Het mooiste lijkt mij wanneer leerlingen bij een vak kunnen kiezen op welk niveau zij dat volgen, en of ze dit fysiek of online doen. Ik snap dat dit haken en ogen heeft, want zijn deze leerlingen al voldoende in staat om de keuzemogelijkheden te overzien en een planning te volgen?” Bovendien vraagt dit idee ook wat van leraren. “Daarom is het goed dat wij de kans krijgen om ons te ontwikkelen via het scholingsprogramma.”