Minder les en toch versnellen: het kan op het Tabor College d’Ampte

Meer maatwerk

Het idee om de samenwerking met het mbo te zoeken, ontstond in 2010. “We wilden meer maatwerk bieden aan leerlingen die praktisch zijn ingesteld”, vertelt Els Huitema, adjunct-directeur van d’Ampte. “Als je al jong weet dat je de techniek in wilt, word je niet blij van drama en biologie.” D’Ampte had al lijntjes met het Horizon College, een school voor mbo die behoefte had aan meer leerlingen in de techniek. “Zo hebben we met het vakcollege Techniek & Ondernemen (voor leerlingen met een vmbo-basis/kader-advies) eerst een brug geslagen van het vmbo naar het mbo”, zegt Els. “Zes jaar geleden kwam daar de Tech-mavo (voor leerlingen met een vmbo-tl-advies) bij. We geven leerlingen die naar het d’Ampte komen dus de keuze om direct in leerjaar 1 meer uren in de techniekvakken te maken.”

Elkaars onderwijs leren kennen

Om die brug naar het mbo te slaan, heb je volgens Els bevlogen leraren en draagvlak op bestuurs- of directieniveau nodig. “Wat in onze samenwerking goed werkt, is de aanstelling van een projectleider op beide scholen. Het vmbo gebruikt andere termen dan het mbo en je moet elkaars onderwijs leren kennen. Dan zie je welke kansen er voor de leerlingen zijn. Ook moet je de financiële stromen en processen inrichten. Er is een convenant met het Horizon College en als vmbo betalen wij een bedrag per leerling voor het onderwijs. Ook betalen we de leermiddelen van het mbo voor de leerlingen. Dat we als een van de weinige vmbo-scholen bereid zijn om onze leerlingen in hun vmbo-tijd naar het mbo te laten gaan, is onderdeel van het succes.”

Eindexamen in leerjaar 3

Thijmen Borsen is leraar wiskunde en teamcoach in de bovenbouw en de projectleider die het proces vanuit d’Ampte begeleidt. Thijmen: “Onze leerlingen kiezen in leerjaar 2 uit drie profielen: Bouwen, Wonen en Interieur (BWI), Produceren, Installeren en Energie (PIE) of Mobiliteit en Transport (MT). In leerjaar 3 doen ze eindexamen in het gekozen profiel, waardoor ze in hun vierde jaar de ruimte hebben om één dag per week in leerjaar 1 van het Horizon College* aan te sluiten. Ook lopen ze dan één dag per week beroepspraktijkvorming (bpv) stage.”

*Het Horizon College heet vanaf augustus 2024 Talland College.

Gemotiveerde en trotse leerlingen

De leerlingen volgen in het vierde leerjaar geen technische vakken meer op d’Ampte, maar krijgen drie dagen per week Nederlands, Engels, wiskunde en natuur- en scheikunde. Daar kunnen ze dan hun vmbo-diploma in halen. “Ik ben echt onder de indruk van hun prestaties”, zegt Thijmen. “Ze zijn gemotiveerd en trots dat ze het mbo-niveau aankunnen.” Thijmen en Els zien leerlingen die na vier jaar vmbo in leerjaar 2 van het mbo kunnen instromen en zo een jaar tijdwinst boeken. Els: “Ook zijn er leerlingen die niet in het tweede jaar van het mbo kunnen instromen, maar die wel hun leertraject versnellen, vooral als er modulair gewerkt wordt. Door hun vooropleiding op het vmbo en de lessen van het mbo gaan ze sneller door de mbo-opleiding heen.”

Praktisch probleem

Zo’n zes jaar geleden werd verkend of d’Ampte ook een leerroute naar het mbo kon verzorgen voor leerlingen met een vmbo-tl-advies. Vincent Swier, leraar wiskunde en teamcoach in de onderbouw, zag dat veel van deze leerlingen zich voor het praktische vakcollege Techniek en Ondernemen aanmeldden, terwijl ze cognitief meer aankonden. “Daarom zijn we een soortgelijke samenwerking met het mbo aangegaan en dat noemen we de Tech-mavo”, vertelt hij. Dat deze leerlingen op het mbo voornamelijk mbo-niveau 4 opleidingen in de BOL-variant (Beroeps Opleidende Leerweg) kunnen volgen, zorgde echter voor een praktisch probleem. Vincent: “Bij die opleidingen gaan ze meerdere dagen naar school en dat betekent te veel individueel maatwerk. Het Horizon College zou dan voor één of weinig leerlingen veel leraren moeten mobiliseren. Daarom laten we die groep niet aansluiten bij bestaande opleidingen, maar schrijven we ze als een aparte klas op het Horizon College in.”

Betere keuzes voor een vervolgopleiding

De leerlingen gaan één dag per week naar het mbo en lopen ook één dag per week een mbo-stage (bpv: beroepspraktijkvorming). Ze volgen vakken uit diverse opleidingen zoals bouw, infra, engineering, elektrotechniek en werktuigbouwkunde. Vincent: “Zo leren ze verschillende werkvelden kennen en maken ze betere keuzes voor een vervolgopleiding. De leerlingen vinden het prettig dat ze als één groep bij elkaar blijven. Ik ga één uur per week naar het Horizon College om lessen mbo-wiskunde aan deze klas te geven. Dat is best pittig vergeleken met vmbo-wiskunde. We verkleinen zo het gat naar het mbo en dat ik daar werk is ook onderdeel van onze samenwerking.”

Onderwijstijd winnen

Dat de leerlingen twee dagen per week niet op d’Ampte zijn, vraagt niet alleen om keuzes in de lessentabel, maar ook om flexibiliteit en organisatiekunde. “Daar heb je een goede roostermaker voor”, zegt Vincent. “Onze leerlingen zijn vaak best goed in wis- en natuurkunde dus daar knabbelen we in het derde en vierde leerjaar uren vanaf. Ook combineren we economie met het keuzevak ‘ondernemen’ en tekenen/handvaardigheid met het vak 3D vormgeving en realisatie. Leerlingen vinden economie vaak geen leuk vak, maar in combinatie met ondernemen wordt het interessanter. Het zorgt voor meer motivatie en we winnen er onderwijstijd mee. De lat ligt wel hoog. In de bovenbouw lopen de leerlingen ook nog stage en het lesprogramma in leerjaar 4 is best vol. Voor wiskunde moet ik het tempo hoog houden, want ze krijgen drie uur les in plaats van vier.”

Mooie onderdelen

De school kreeg in het begin wel eens klachten van ouders over te weinig onderwijstijd in leerjaar 1 en 2 en te veel in leerjaar 4. Els: “We hebben geleerd in een innovatief traject dat in ontwikkeling is, goed te communiceren met ouders en leerlingen over de stappen. Ik gebruik vaak de metafoor van de brug die we tussen het vmbo en het mbo slaan en waar we nog steeds aan bouwen. Voor het vakcollege Techniek & Ondernemen werken we inmiddels met negen opleidingen samen en ook bij de Tech-mavo zetten we goede stappen. Veel stages, gastlessen, bedrijfsbezoeken en soms extra keuzevakken zijn mooie onderdelen van deze samenwerking.” Thijmen en Vincent maakt het niet uit naar welke mbo-opleiding de leerlingen doorstromen, als ze maar in de techniek blijven. Thijmen: “Ik vind het bijzonder dat deze samenwerking - en trouwens ook met Vonk- er is. Wij bieden het ‘neusje van de zalm’ en zorgen er samen met het mbo voor dat meer leerlingen de techniek ingaan.”