Formatief evalueren op het Augustinianum: de juiste feedback op het juiste moment

Door de focus op cijfers krijgt het leerproces, de ontwikkeling van leerlingen, onvoldoende aandacht. Dit inzicht leidde ertoe dat het team van Ait Oumghar besloot tot de invoering van formatief evalueren. “We kregen steeds meer last van de cijfercultuur en van de toetsdruk die dat bij zowel leerlingen als docenten teweegbrengt. Daarom hebben we het aantal toetsen sterk teruggebracht en zijn we dit schooljaar begonnen met formatief evalueren.”

Commitment

Dat houdt in dat de evaluatie van de leeractiviteiten van de leerling erop is gericht om de vervolgstappen in zijn leerproces vast te stellen. Zo krijgen leerlingen inzicht in hun eigen leerproces en kunnen docenten meer onderwijs op maat geven. “Deze vorm van evalueren wordt niet ingepland, zoals een toets”, vertelt Ait Oumghar, “maar is geïntegreerd in de didactiek van de docent; het is een continu proces waarin de leerling de juiste feedback krijgt op het juiste moment. Dit gebeurt op verschillende manieren. Zo zetten docenten structureel ICT-tools in om leerlingen feedback te geven, docenten zijn continu in gesprek met leerlingen over de stof, en leerlingen werken veel samen om peerfeedback te stimuleren. Dit vereist dus een aanvullende didactiek en reflectieve vaardigheden van docenten.”

Daarom is het commitment van docenten van essentieel belang, benadrukt Ait Oumghar. Alle docenten moeten de noodzaak inzien van deze innovatie. Daarnaast moeten ze worden toegerust om leerlingen op deze manier te begeleiden. “Wij zijn een half jaar voor de invoering begonnen met gesprekken hierover”, vertelt Ait Oumghar. “Vanuit elke sectie hebben enthousiaste docenten zich opgegeven om hieraan mee te doen. Dat gaf de start van een duw in de goede richting. Onze docenten hebben een scholing gevolgd en het team komt elke maand bijeen om van elkaar te leren.”

Ouders betrekken

Maar ook is het belangrijk dat leerlingen en ouders worden betrokken bij de plannen, zo heeft de ervaring geleerd. Ait Oumghar: “Toen we de ouders hierover aan het begin van het schooljaar informeerden, bleek dat het beter was geweest als we ze al eerder hadden meegenomen in het proces. Ze stonden positief tegenover het principe van formatieve evaluatie, maar veel ouders waren er bezorgd over of ze hun kind thuis nog wel gericht kunnen ondersteunen nu leerlingen minder toetsen maken. Op basis van die feedback van ouders hebben we besloten om meer driehoeksgesprekken met ouders en leerlingen te voeren, en om de ouders toegang te geven tot de studieplanners en andere documenten die laten zien waar hun kind staat in zijn ontwikkeling.”

Mooi fenomeen

In het begin was er ook bij de leerlingen nog wel onduidelijkheid over de werkwijze. Ze wisten niet goed wat er van hen werd verwacht, vertelt Ait Oumghar. “Gaandeweg hebben leerlingen zich de nieuwe werkwijze eigen gemaakt. Het is mooi om te zien dat leerlingen nu meer dan voorheen laten zien wat ze moeilijk vinden en wat ze nog niet beheersen. Zij geven aan dat ze nu écht tot leren komen en niet alleen maar leren voor de toets. Wat ik ook een mooi fenomeen vind, is dat docenten de werkwijze min of meer vanzelf ook al in andere klassen gaan toepassen.”

Meer informatie
Hamid ait Oumghar
h.aitoumghar@augustinianum.nl

Hamid ait Oumghar schreef voor Didactief verschillende blogs over de invoering van formatief evalueren op zijn school:

• Bezint, ook nadat ge begint!
• Toetsmachine houdt ons stevig in de greep
• En ze leefden lang en gelukkig ...