Formatief evalueren op Marianum: ‘Er zijn weinig veranderingen waar collega’s zo voor open staan'

“Formatief evalueren is een proces om zicht op leren te krijgen”, zegt Christel Wolterinck. Zij is conrector onderzoek en onderwijsontwikkeling van scholengemeenschap Marianum en doet promotieonderzoek naar het gebruik van data op school. Vorig jaar is de school begonnen formatief evalueren handen en voeten te geven. Wolterinck: “We bespreken het op studiedagen, binnen onderwijsteams, in de vaksecties, binnen de schoolleiding en tijdens het persoonlijk ontwikkelgesprek. Wat bedoelen we met formatief evalueren? Wat zie je dan in de klas? Hoe zien we formatief handelen terug in het schoolplan en in het teamplan? Het persoonlijk ontwikkelgesprek moeten gaan over vragen als: waar sta ik, waar ga ik naartoe, wat is er nodig?”

Gedifferentieerd lesgeven

Meerdere docenten brengen het formatief evalueren al in de praktijk. Zo ontwikkelt de sectie Engels een lessenserie leesvaardigheid voor de brugklas. Het niveau van instromende brugklasleerlingen wisselt per basisschool. “Leerlingen krijgen verschillende teksten voorgelegd, en moeten met elkaar bespreken wat voor niveau zo’n tekst heeft en waar je dat aan ziet. Ze begrijpen zo dat je voldoende woorden moet kennen om een bepaald niveau te bereiken. Vervolgens gaan we na waar ze zelf staan. Aan de hand van een diagnostische toets krijgen ze daar inzicht in. Op basis van de deze informatie worden leerlingen in groepen verdeeld en wordt er gedifferentieerd les gegeven.” De toetsen zijn afkomstig van Diataal, een digitaal leerlingvolgsysteem met diagnostische toetsen voor de kernvakken. Diataal ontwikkelt ook oefeningen op maat.

Perspectief

Het is niet zo dat summatieve toetsen worden afgeschaft op Marianum. “Het is belangrijk dat af en toe zichtbaar wordt gemaakt waar een leerling staat ten opzichte van wat er gevraagd wordt”, zegt rector Gitti Burema (op de foto). Maar het cijfer alleen is niet allesbepalend. “We voeren nu een pilot uit in 4 havo. De zak-slaagregeling is de ondergrens, maar van leerlingen die volgens die regeling net niet over zouden gaan, bespreken we het perspectief voor het examen. Een docent moet daarbij goed kunnen beargumenteren waarom de ene leerling met een 5 wel overgaat en de andere niet. Hiermee moeten we ervaring opdoen.”

Dertig leerlingen

De school maakt deel uit van het leernetwerk formatief evalueren van de VO-raad en organiseert masterclasses en andere scholingsprogramma’s. Er is weinig weerstand onder collega’s. “Het is niet zo revolutionair”, zegt Wolterinck. “Elementen als feedback geven, je leerdoelen en succescriteria helder hebben, ook voor leerlingen, dat zijn gewoon kenmerken van een goede les.” Burema vertelt dat er weinig veranderingen zijn waar collega’s zo voor open staan. “Met elkaar verantwoordelijk zijn voor het leerproces, dat willen verreweg de meeste docenten. Er zijn wel vragen, zoals hoe je dat doet in een klas van dertig leerlingen en hoe het past in het schoolsysteem. Dat zijn we nu met elkaar aan het uitzoeken.”

Meer informatie
Marianum is een brede scholengemeenschap voor vmbo, havo en vwo in Lichtenvoorde en Groenlo. De school telt 1800 leerlingen en er zijn 160 personeelsleden verbonden aan Marianum.

Christel Wolterinck-Broekhuis
c.wolterinck@marianum.nl