Samen een idee kiezen, omarmen en vormgeven: zo ontwikkelt de NXT-dag zich op De Goudse Waarden

Op maandag en vrijdag is het voor mavo-, havo- en vwo-leerlingen van het eerste en tweede leerjaar van CSG De Goudse Waarden in Gouda ‘NXT-dag’. Op deze dag werken zij aan een zelfgekozen project en daarmee aan vakoverstijgende vaardigheden. Met de NXT-dag wil de school het eigenaarschap over het leerproces van de leerlingen stimuleren. “Zo’n twee jaar geleden kwamen we met het hele team bij elkaar. De aanleiding was dat we iets nieuws wilden om de school weer goed op de kaart te zetten. De Talentklas hadden we al een tijd en dat idee wilden we doorontwikkelen”, vertelt Koen Groenleer, afdelingsleider. 

Verschillende ideeën

Tijdens de teamdag kwamen er verschillende ideeën op tafel, zoals een paspoort ‘vullen’ met activiteiten, of een reis maken naar zelfgekozen bestemmingen; allemaal ideeën die met de reis van je leven te maken hebben. Op basis daarvan besloot het team om één hele dag in de week ervan te maken en de schoolleiding ging hierin mee. “De volgende stap was het opzetten van een ontwikkelgroep en hiervoor heb ik een oproep gedaan. Sommige collega’s reageerden uit zichzelf en een aantal collegas zijn  door mij benaderd. Daarbij keek ik naar verschillende typen, qua vak en achtergrond”, aldus Koen. “Alle secties kregen de vraag om suggesties voor projecten te doen. Deze kon de ontwikkelgroep gebruiken om de NXT-dag vorm te geven.” 

Faciliterende rol 

Als afdelingsleider heeft Koen vooral een faciliterende rol: “De collega’s zijn ruim een hele ochtend in de week ingeroosterd voor de projecten. Eke projectdag hebben zij tijd om gezamenlijk op te starten en af te stemmen, voordat de leerlingen binnen komen. Ook heeft iedereen op jaarbasis wekelijks één uur extra ontwikkeltijd. Samen met een collega-afdelingsleider bewaak ik de grote lijnen. We gaan nu de fase van onderzoek in om de effecten van de NXT-dag te kunnen meten. Collega’s zullen daarbij soms worden bevraagd over hun rol en hebben soms aanmoediging nodig. Het is aan mij om dat op te pakken.”

Kwaliteiten ontdekken 

Suzan Liebeek, docent Frans, is vanaf het begin bij de schoolontwikkeling betrokken: “Met de ontwikkelgroep bepaalden we hoe de dag eruit moest komen te zien. Als team ontdekten we elkaars kwaliteiten en zo ontstond er op een natuurlijke manier een rolverdeling. In het begin was Koen de kartrekker, maar na een paar maanden deed hij een stap terug.” Koen: “We willen het gespreid leiderschap in school bevorderen. Een schoolontwikkeling kan alleen slagen als een groep leraren een idee omarmt én vormgeeft. Door deze benadering voelen de collega’s zich betrokken en verantwoordelijk voor het slagen van de opzet en de bedoelingen achter de NXT-dag.” 

Uiteenlopende thema’s 

Met de NXT-dag kunnen de leerlingen uit zeven projecten kiezen en elk project duurt zo’n zeven weken. “Wij schetsen de kaders van het project en daarbinnen hebben ze behoorlijk wat vrijheid. Een leraar draait één project met leerlingen uit verschillende klassen. En om het plezier en de motivatie te vergroten kozen wij er bewust voor om hier geen beoordeling aan te hangen”, aldus Suzan. De NXT-dag startte vorig schooljaar met leerlingen van het eerste leerjaar en draait dit schooljaar in het eerste en tweede leerjaar. “De projecten hebben uiteenlopende thema’s, zoals een knikkerbaan maken, leefstijl, vluchtelingen en zelfverdediging voor meisjes. Binnen een project werken de leerlingen aan 21e eeuwse vaardigheden. 

Verantwoordelijkheid nemen 

Met de NXT-dag leren de leerlingen hun eigen keuzes te maken en hoe deze hun leerproces beïnvloeden. “We willen hen meer autonoom maken, zodat zij beter voorbereid zijn op een vervolgopleiding en de maatschappij. We zien dat de leerlingen steeds meer verantwoordelijkheid nemen over hun leerproces’, vertelt Suzan. “Ze willen graag bewijs verzamelen voor hun portfolio om te kunnen aantonen dat ze zijn gegroeid. Ook biedt vrijheid mogelijkheden. Omdat ze mogen kiezen, laten ze zien waar hun talenten liggen. Ze zien bovendien in dat de vaardigheden die ze bij NXT leren hen verder helpen.” 

Leerjaar twee 

“In een project besteden we bijvoorbeeld aandacht aan presenteren. Hoe pak je je publiek? Hoe neem je mensen mee in je verhaal? Daar gaan we echt dieper op in en dat oefenen we ook”, beschrijft Suzan. Rogier Vuijk, muziekdocent en NXT-docent leerjaar twee, vult aan: “Alles wat de leerlingen leren, kunnen ze ook in de vaklessen gebruiken. Het voordeel is dat je hun interesse op een heel andere manier kunt wekken. Tegelijkertijd is dat in leerjaar twee bewerkelijker: het nieuwe is eraf voor de leerlingen en de puberteit speelt een grotere rol. We zijn nu aan het ontdekken hoe we hen kunnen blijven motiveren.” 

Continu evalueren 

De NXT-dag wordt continu geëvalueerd. “De ontwikkelgroepleden vergaderen op gezette momenten. We bespreken hoe het gaat en wat beter kan. Op basis daarvan brengen we veranderingen aan”, aldus Suzan. “We willen bijvoorbeeld de leerlingen en ouders meer betrekken bij de invulling van de projecten. Ook bekijken we hoe we een effectmeting kunnen doen.” Koen: “Over een aantal jaar willen we het NXT-programma voor leerjaar één en twee rond hebben en bewezen projecten in een database hebben. De koppeling tussen NXT en de reguliere vaklessen is dan duidelijker gelegd en leerlingen vanaf leerjaar drie kunnen betere keuzes maken in hun leerproces. Kortom: we hebben nog veel te leren, maar ik ben vooral trots op het team en deze ontwikkeling.”