Het doel van doorlopende leerlijnen is een betere doorstroom van vmbo-leerlingen naar het mbo doordat het onderwijs beter op elkaar is afgestemd (zie kader). Via de qr-code is in de video te zien hoe de samenwerking tussen de vo-scholen Dr. Nassau College Penta, Vincent van Gogh Salland en Terra Assen met de mbo-instelling Drenthe College tot stand kwam en hoe de eerste ervaringen waren. Karin is nog steeds projectleider, Huubs is deels betrokken. Ze brengen collega’s samen en stimuleren ze.
Inzet en betrokkenheid
Vele medewerkers van de deelnemende scholen zijn al jaren betrokken bij de ontwikkeling van de doorlopende leerlijnen. Werkgroepen met mbo- en vo-leraren bespreken hun curriculum met elkaar en stemmen ze - waar mogelijk - op elkaar af, leidinggevenden ondersteunen hun werk, onder andere door te faciliteren. Mbo-docent Horeca Geert Jan Siebring: “Ik zie het als pioniers- met een stukje liefdadigheidswerk en zet me hier graag voor in.”
Doorlopende leerlijn als loopbaanoriëntatie
Een aantal jaren geleden is binnen de vijf profielen van vmbo-basis (bb) en vmbo-kader (kb) gestart met doorlopende leerlijnen. Voor elk mbo-profiel ziet de invulling er anders uit. Leerlingen kunnen meelopen met lessen op het Drenthe College en de vo-scholen zorgen voor inhoudelijke afstemming van de vakken. Geert Jan: “Leerlingen van het vmbo doen nu korte workshops bij Horeca, Bakkerij en Recreatie (HBR), zoals mini-barista, basisflamberen en zelf friet maken. Daarnaast vertellen we ze meer over deze opleiding op het mbo.” De leerlingen maken kennis met de vakken op het mbo en ze maken een weloverwogen keuze voor hun vervolgstudie. “Een doorlopende leerlijn zien wij als Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB)-activiteit. De leerlingen volgen LOB-gerichte activiteiten in het bedrijfsleven of op het mbo om een goed beeld van de opleiding te krijgen en om zich te oriënteren”, legt Huubs uit. Karin: “Intussen hebben we ook een doorlopende leerlijn ontwikkeld van het vmbo-t (theoretische leerwegen) en gl (gemengde leerweg) naar mbo niveau 3 en 4.”
Doorlopende leerlijn plus
Huubs: “Wij hanteren ook een doorlopende leerlijn ‘plus’. Dat betekent dat leerlingen voor het afronden van bepaalde mbo-lesstof een officieel certificaat krijgen. Voor de vmbo-opleiding Horeca, Bakkerij en Recreatie (HBR) ronden leerlingen dit jaar voor het eerst op deze manier een onderdeel van het mbo af. Karin vult aan: “De doorlopende leerlijn plus hebben wij bedacht omdat de stap naar de doorlopende leerroute (zie kader) nog te groot was, maar we de leerlingen wel tegemoet willen komen.” Huubs: “Aangezien leerlingen al best veel kennis en vaardigheden op het vmbo hebben opgedaan, kunnen ze zich gaan vervelen op het mbo. Het motiveert ze niet als ze geleerde stof opnieuw krijgen. Met de ‘plus’ laten we de programma’s zelf zó goed op elkaar aansluiten dat de leerling op het vmbo al onderdelen van het mbo kan doen. Eenmaal op het mbo kan de leerling, op het moment dat de stof die de leerling al kent, wordt aangeboden, kiezen voor meer verdieping of een ander vak volgen.”
Rechtsgeldigheid behaalde resulaten
Het profiel HBR en de opleiding Horeca willen ze programmatisch steeds beter in elkaar vervlechten om toe te werken naar een doorlopende leerlijn van het vmbo naar mbo niveau 2 en 3. Geert Jan: “Waar we tegenaan lopen is het rechtsgeldig maken van behaalde resultaten op het vmbo. Bijvoorbeeld bij het keuzevak ‘Bereid brood- en banketproducten’. Omdat het om minderjarigen gaat, heb je toestemming van ouders nodig om ze in te schrijven. Dat is best een ingewikkeld proces. Nu we dat weten, zouden we dit gelijk bij inschrijving op het vmbo aan de ouders kunnen voorleggen. Dat als de leerlingen door willen, in bijvoorbeeld het horecavak, ze al gedeelten van de mbo-opleiding kunnen afronden op het vmbo. Mits we hiervoor toestemming hebben van de ouders. Iets anders waar we tegenaan lopen is het programma van toetsing en afsluiting (PTA) in het vmbo. Dit biedt minder vrijheid dan de onderwijs- en examenregeling (Oer) bij het mbo. Gelukkig is er op het gebied van de praktijkvakken wel wat flexibiliteit.”
De cultuur van het vmbo verschilt sterk met die van het mbo. Het zijn heel andere onderwijsinstellingen met andere normen en waarden
Twee werelden bij elkaar
Karin: “De cultuur van het vmbo verschilt sterk met die van het mbo. Het zijn heel andere onderwijsinstellingen met andere normen en waarden. Daar moet je over en weer begrip voor kweken en dat vraagt wel iets van de leraren. Maar door ze te laten samenwerken gaan ze makkelijker met elkaar om. De leraren van het vmbo en mbo organiseren en beheren het programma, weten wat er leeft en wat nodig is voor de leerlingen. Vier keer per jaar is er een grote bijeenkomst van betrokkenen en tussentijds komen de groepen bij elkaar om activiteiten te ontwikkelen. De leraren van het vmbo en mbo kennen elkaar inmiddels goed.” “Het is best een lang proces geweest, want eerst ben je aan het onderzoeken wat je elkaar kunt bieden en dan moet het ook nog eens nuttig zijn. Het onderwijs blijft hierin leidend. In ieder geval geregeld met elkaar om de tafel zitten en kijken wat je kunt, is belangrijk. Ik vind de samenwerking met het vmbo bijzonder goed”, vult Geert Jan aan.
In ieder geval geregeld met elkaar om de tafel zitten en kijken wat je kunt, is belangrijk
Minder uitval
Ook Huubs merkt dat de werelden steeds beter bij elkaar komen. “Een gezamenlijk overlegmoment vinden is nog wel een puntje. Dat is binnen één school al moeilijk, laat staan voor vier scholen. We proberen elk jaar een etentje te organiseren om het informele contact te onderhouden en even terug te blikken. Aan het begin van het traject waren het twee groepen en nu is het helemaal gemixt. Dat is een mooie ontwikkeling.” Geert Jan: “Je ziet dat leerlingen die de overstap maken een bewustere stap maken. Die leerlingen vallen minder snel uit. Dat vind ik een groot voordeel want voortijdige schoolverlaters vormen echt een probleem.” En wat is het voordeel voor de leraren in het mbo volgens Geert Jan? “Dat je die koppies alvast ziet. We proberen ze een paar keer per jaar binnen het schoolgebouw te krijgen en andersom hebben we plannen om op het vmbo workshops te gaan geven die aansluiten bij hun programma. Wij brengen de leerlingen dan weer een stapje verder.”
Bij een doorlopende leerroute wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheden die de wet biedt. Denk aan: gezamenlijk onderwijs, gespreid examen en in het vmbo starten met (een deel van) de mbo-opleiding. Dit alles is gebaseerd op afstemming van de inhoud van de programma’s en een samenwerkingsovereenkomst tussen vmbo en mbo. In een doorlopende leerlijn worden programma’s vooral inhoudelijk op elkaar afgestemd, maar wordt er geen gebruik gemaakt van de wettelijke mogelijkheden. Vaak vormt een doorlopende leerlijn de start van de ontwikkeling van een doorlopende leerroute. (Bron: Sterkberoepsonderwijs.nl)