Lerarentekort

Het lerarentekort in het voortgezet onderwijs is een ernstig probleem. Het speelt al jaren en het eind is niet in zicht. De komende jaren gaan veel leraren met pensioen en naar verwachting is de instroom in de lerarenopleidingen niet voldoende om deze vacatures op te vullen. Bijna twee derde van de 75.000 leraren in het voortgezet onderwijs heeft een aanstelling van meer dan 0,8 fte en een op de twaalf leraren heeft een baan van 0,5 fte of minder. De laatste arbeidsmarktramingen (december 2021) gaan uit van een verwacht tekort van ongeveer 2.500 in 2030.Dit zal vooral te zien zijn bij de tekortvakken wiskunde, natuurkunde, Duits, Frans, scheikunde, klassieke talen, techniek en informatica.

Sinds 2012 daalt het aantal afgestudeerden van eerste- en tweedegraads lerarenopleidingen. Steeds vaker moeten besturen en scholen grijpen naar noodoplossingen. Hoewel het percentage onbevoegd gegeven lessen licht daalt, is toch duidelijk te zien dat het hoogste percentage onbevoegd gegeven lessen zich voordoet in de tekortvakken. Voor natuurkunde en  scheikunde is dit 8,3% van het totaal aantal lessen per vak, voor wiskunde 8,0% en voor techniek 7,7%. Daarnaast zien we in de afgelopen jaren een toename van de inzet van personeel via detacheringsbureaus . In 2012 was die inzet 2,2% van het totale bedrag aan personele kosten, in 2017 was dit 3,7%. Dergelijke noodgrepen komen de kwaliteit van het onderwijs niet altijd ten goede. Voor de continuïteit en kwaliteit van het onderwijs is het cruciaal dat scholen blijvend kunnen beschikken over voldoende goed opgeleide, bevoegde leraren. 

De bewindslieden uit het vorige kabinet hebben extra budget vrijgemaakt voor een gezamenlijke regionale aanpak: de subsidieregeling Regionale aanpak personeelstekort onderwijs 2020, 2021 en 2022 (RAP). Hiermee kunnen vo-besturen samen met partners als lerarenopleidingen, bedrijfsleven of gemeenten zelf aan de slag om het lerarentekort terug te dringen. Inmiddels gebeurt dat in 28 RAP-regio’s. 

Scholen zijn voortvarend aan de slag gegaan met het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) om de gevolgen van de coronacrisis voor leerlingen op te vangen. Een van de belangrijkste obstakels is het personeelstekort. Interventies als extra ondersteuning, instructie in kleinere groepen en meer aandacht voor welzijn vergen extra menskracht op school, en dat vanuit een al bestaand tekort. De VO-raad, Voion en het Onderwijs OMT bieden raad met adviezen, publicaties en handreikingen.