Verantwoording

De afgelopen paar jaar is vanuit het project 'Versterking verantwoording' onderzoek gedaan naar hoe scholen en de VO-raad kunnen werken aan het verder versterken van de verantwoording in de sector, en is een aantal scholen hier binnen verschillende activiteiten concreet mee aan de slag gegaan. Dit leverde een breed scala aan inzichten, adviezen & tips en inspirerende praktijken op, die zijn gebundeld in een aantal rapporten en katernen, ter inspiratie voor andere scholen.

• Het rapport 'Met vertrouwen verantwoorden' uit 2019, en de publieksversie van het rapport bevatten de conclusies van een onderzoek naar hoe schoolbesturen en de VO-raad kunnen inspelen op de roep naar betere verantwoording.  

• In een ledenenquête over verantwoording (nulmeting 2019 en 1-meting 2021) tonen besturen een grote bereidheid om hun sturings- en verantwoordingscyclus verder te verbeteren.  

• Binnen diverse actienetwerken en actie-onderzoeken hebben scholen en besturen gewerkt aan het verder versterken van hun verantwoording. In het rapport 'Van rekenschap naar reflectie' worden hun opgedane kennis, tips en werkwijzen gedeeld.  

• Het katern ‘Verantwoording in een breder perspectief’ laat zien wat de meerwaarde is van goede verantwoording en geeft handvatten om hier verder mee aan de slag te gaan.  

Binnen het project is ook een verantwoordingsscan ontwikkeld. De scan is een zelfanalyse gericht op het in beeld krijgen hoe in de organisatie wordt gedacht over (het belang van) verantwoording, de mate waarin ambities gedeeld worden en welke ‘gebieden’ van verantwoording al goed of minder goed lopen. Dit biedt belangrijke aanknopingspunten voor de doorontwikkeling en/of verbetering van de verantwoording. 

De VO-raad ontwikkelde documenten en tips om een goed jaarverslag op te stellen waarin helder en compleet verantwoording wordt afgelegd over beleid, uitgaven en resultaten.

• De brochure ‘Richtlijn Jaarverslag Onderwijs’ van OCW legt uit waar het jaarverslag en de jaarrekening aan moeten voldoen en hoe dit kan worden ingericht.
• Het whitepaper ‘Het bestuursverslag bij onderwijsinstellingen’ geeft handreikingen om een goed bestuursverslag met relevante informatie voor de stakeholders op te stellen.
• Voor de verplichte continuïteitsparagraaf in het jaarverslag is een handreiking beschikbaar en een onderzoeksrapport over continuïteitsparagrafen in jaarverslagen over 2014 van de Onderwijsinspectie met enkele aanbevelingen voor scholen.
• De VO-raad heeft met de PO-Raad een hulpdocument meerjarenraming opgesteld.
• Jaarlijks wordt de Bestuursbokaal voor het beste bestuursverslag uitgereikt. Dit bestuursverslag kan als inspiratie dienen voor andere scholen. In 2020 was COG Vallei & Gelderland-Midden de winnaar. 

Scholen kunnen daarnaast gebruikmaken van Vensters VO om te komen tot goede verantwoording (op schoolniveau). Met de instrumenten van Vensters VO kunnen scholen alle cijfermatige informatie over de eigen school verzamelen - data van DUO, de Inspectie en eigen informatie – en hiermee in beeld brengen hoe ze presteren op indicatoren zoals examencijfers, doorstroom binnen de school, veiligheid en leerling- en oudertevredenheid. Deze gegevens kunnen ze vervolgens delen met een breder publiek via Scholenopdekaart.nl en op hun eigen schoolwebsite. Hier kunnen ze de resultaten ook toelichten, zodat een genuanceerd beeld ontstaat van de school.

Met de rapporten in het ManagementVenster kunnen scholen zelf de kwaliteit over meerdere jaren monitoren en kijken waar verbeteringen mogelijk zijn (ook vergeleken met het landelijk gemiddelde), en hier het gesprek over aangaan.

Een belangrijke verantwoordingstool is verder de website Schoolbesturenopdekaart.nl (voorheen Benchmarkpovo.nl). Op deze website laten de VO-raad en PO-Raad aan de samenleving zien hoe schoolbesturen het geld dat ze van de overheid voor onderwijs krijgen, inzetten. De website biedt data over zaken als: 

• het profiel van het schoolbestuur: aantal vestigingen, leerlingen, medewerkers, fte; 
• de samenstelling van het personeelsbestand;
• financiële continuïteit en resultaat;
• huisvesting.

Databronnen zijn onder meer DUO en de Inspectie van het Onderwijs. Schoolbesturen kunnen zelf een toelichting schrijven bij de data en cijfers voor hun schoolbestuur. De website biedt ook diverse vergelijkingsmogelijkheden. 

Schoolbesturenopdekaart.nl biedt zo ook een schat aan informatie voor overleg tussen schoolbesturen, medezeggenschap, Raad van Toezicht, ouders en gemeenten.