“Als brede school ben je samen verantwoordelijk voor elkaar”

“We willen dat de school een afspiegeling van de samenleving op het eiland is. Dan begin je als vanzelfsprekend met het aanbieden van alle onderwijsrichtingen. Om écht een brede school te zijn en niet alleen op papier, moet je zorgen voor verbinding tussen alle leerlingen van alle afdelingen”, vervolgt Carin. Het lyceum moedigt die saamhorigheid onder de scholieren aan met speciale modules binnen de zogenaamde flexuren, maatwerk en gezamenlijke excursies en studiereizen. Voor de verschillende afdelingen wordt de verbondenheid gestimuleerd door eenheid in de onderwijsuitgangspunten en nauwe samenwerking.

Nieuw concept

De woorden van de afdelingsleider sluiten naadloos aan op het onderwijsconcept dat de school sinds zeven jaar uitdraagt. Carin: “In 2017 heeft het Pieter Zeeman Lyceum, onder leiding van onze rector Peter van der Gaag, voor dit nieuwe concept en daarmee voor een grote verandering gekozen. Eén van onze belangrijke pijlers in het nieuwe onderwijsconcept is dat geen enkele leerling uitgesloten wordt. Dat betekent dat je iedereen meeneemt, ongeacht het onderwijsniveau. Alle leerlingen kunnen op het lyceum aan maatwerk doen. Een leerling kan zich op deze manier in een zelf gekozen vak buiten diens onderwijsrichting ontwikkelen. Je kunt immers niet aan een leerling zien welke vorm van onderwijs diegene volgt. Daarnaast zien we ook een toename qua socialisering onder de leerlingen. Dat kom door de modules die de leerlingen gezamenlijk volgen. Onze modules lopen dwars door alle leerjaren en afdelingen heen. Neem bijvoorbeeld de module ‘Koken’: daarin geven leerlingen van de basiskaderopleiding HBR (Horeca, Bakkerij & Recreatie) les aan onder meer de vwo-leerlingen. In de module ‘Tiny House’ moeten de leerlingen onderling samenwerken in het bedenken en daadwerkelijk bouwen. Ik vind het ontzettend mooi om te zien dat de leerlingen zo veel van elkaar opsteken.”

Nieuw gebouw

De visie van de school is eveneens terug te zien in het nieuwe gebouw dat in januari 2022 werd opgeleverd. Waar voorheen de onderwijsrichtingen van elkaar gescheiden waren, loopt nu alles letterlijk en figuurlijk door elkaar heen. Carin: “In het ontwerp van het nieuwe gebouw zit veel glas en veel open ruimtes. Daarmee wordt de expliciete doelstelling van het onderwijsconcept ook duidelijk: ontmoet elkaar en wees betrokken met elkaar. Naast de theorielokalen die rondom de leerpleinen liggen, zijn er ook praktijklokalen, is er een technasiumplein en een kunstdomein”, vertelt Carin. Doordat de collega’s elkaar zien in het werk en het erover hebben, merken we dat er hierdoor ook meer begrip voor elkaar ontstaat.

Vakflexuren

Een andere vorm waarbij het concept van brede school duidelijk naar voren komt, is de focus op maatwerk. Zo kunnen leerlingen naast hun reguliere lessen ook kiezen voor zogenaamde ‘vakflexuren’. Carin zegt hierover: “De leerling kiest hierin zelf of zij een extra vak willen volgen, voor welk vak extra ondersteuning nodig is of dat een leerling juist een vak op een hoger niveau of versneld wil volgen. We zien dit in de volle breedte in alle onderwijsrichtingen terug. Versnellen zien we vooral relatief veel gebeuren; dan kan een leerling al in een (voor-)voorexamenjaar examen doen en sluiten zij het vak af. Het goede daarvan is meerledig: ten eerste worden leerlingen niet opgehouden in hun ontwikkeling. Dat heeft een motiverende werking. Daarmee creëren ze ook ruimte in hun examenjaar. Over die ruimte gaan wij vervolgens met de leerling in gesprek. Hiermee is onze visie veel meer gericht op wat een leerling kan en wil in plaats van wat er niet mogelijk is. Daarmee dragen we bij aan het verbeteren van kansengelijkheid”, legt Carin uit.

Wat ook goed werkt om als brede school de sociale cohesie te stimuleren? Gezamenlijke activiteiten, bijvoorbeeld een gezamenlijke trip naar het buitenland. “In november gaan de leerlingen, ongeacht hun afdeling, gezamenlijk naar Parijs. Eigenlijk is er niets mooiers dan op deze manier bij te dragen aan een sterke onderlinge band tussen de jongeren op het eiland”, vertelt Carin.

Rol in de regio

De investering die gepaard gaat met het invoeren van een nieuw onderwijsconcept, kan inmiddels worden gezien als succes. Binnen zes jaar tijd is het de school namelijk gelukt om 80% van de potentiële leerlingen op het eiland ook daadwerkelijk op het Pieter Zeeman Lyceum te krijgen. Carin constateert eveneens dat het concept werkt, maar benoemt daarnaast ook andere belangrijke punten die van belang zijn: “Om goed onderwijs neer te kunnen zetten en kansen voor leerlingen mogelijk te maken, heb je ook de omgeving nodig. We werken bijvoorbeeld nauw samen met de gemeente en het bedrijfsleven op het eiland. Zij willen er net zo voor ons zijn als wij voor hen en hun kinderen. Zo hebben we op het lyceum een ‘Hospitality Hub’: dat is een samenwerking tussen onze verschillende afdeling HBR, de vervolgopleidingen en het bedrijfsleven op het eiland. Wanneer leerlingen bijvoorbeeld op zoek zijn naar stage- of werkplekken in de horeca, kunnen wij hen daarin ondersteunen vanwege de afspraken die wij met de lokale ondernemers hebben gemaakt”, legt Carin uit.

Door die onderlinge samenwerkingen draagt de school bij aan iets anders wat van groot belang is: het behouden van de jeugd op het eiland. Carin: “Als de jeugd vertrekt, heb je op een gegeven moment niets meer over. Van winkels tot horeca en natuurlijk ook als school: zonder jongeren is het niet te behouden. Dankzij de tomeloze inzet van en de samenwerking met zowel de gemeente, de verschillende dienstverlenende instanties en het bedrijfsleven, houden we het sociale leven op het eiland ook in stand”, aldus de afdelingsleider.

Woorden en daden

Doordat Carin vrijwel vanaf het begin betrokken is bij de rol van het Pieter Zeeman Lyceum als brede school, weet zij dat er meer nodig is dan alleen woorden. “Je bent alleen met daden een brede scholengemeenschap. Je moet je met elkaar verantwoordelijk vóór elkaar voelen. Dat is zowel pittig als fantastisch. Vanwege het maatwerk dat wij de leerlingen bieden, moet ons roosterbureau als een goed geoliede machine werken. De verschillende keuzes die leerlingen kunnen maken, hebben nou eenmaal consequenties voor het rooster. Daarin moeten wij altijd realistisch zijn.”

Carin voegt toe dat die geoliede machine niet alleen voor het roosterteam geldt. “Het gehele team op school moet staan als een huis en zich voor elkaar verantwoordelijk voelen. Het Pieter Zeeman Lyceum zit weliswaar op een eiland, maar op onze brede scholengemeenschap zijn geen eilandjes te vinden!”