Een completer beeld over de voortgang dankzij input van de leerling zelf

Omdat het Einstein Lyceum enkele jaren geleden een effectievere opbrengst uit de leerlingbesprekingen wilde halen, ondernam mentor en leraar Frans Anouk Bouhajeb-Meijssen een pilot onder haar mentorleerlingen. Anouk vertelde toen: “Door leerlingen hun eigen doelen te laten formuleren en daarop te reflecteren krijgen ze meer eigenaarschap. Ik vraag wat ze zelf uit de leerlingbespreking willen halen en dat als leerdoel te formuleren. Ook geven ze zichzelf een cijfer voor onder meer motivatie, plannen en huiswerk maken. Ook vraag ik waar ze trots op zijn en waarbij ze hulp nodig hebben. Dat geeft mij een completer beeld, waarmee ik ook het juiste niveau van de leerling kan bepalen.” Tijdens de pilot gaf Anouk de leerling de leiding tijdens het mentorgesprek en liet hen ter voorbereiding daarop een zelfreflectie- en leerdoelformulier invullen. Deze formulieren gaat het Einstein integreren in een digitaal portfolio dat ze ontwikkelden.   

Werkgroep mentoraat 

Aanjager en begeleider van de werkgroep mentoraat is teamleider Barbara Fischer. Zij heeft onderwijskwaliteit in haar portefeuille en vindt eigenaarschap een zeer belangrijk thema bij hen op school. Barbara: “Het gaat erom dat de leerling zelf verantwoordelijkheid neemt en vanuit intrinsieke motivatie aan de slag wil gaan. We willen dat het zweet op de juiste rug staat: op die van de leerling.” Hun werkwijze is goed te zien in de visieplaat van school waarbij de leerling pro-actief in het veld staat en de leraar buiten de lijn coacht en aanmoedigt. Elke klas heeft twee mentoren zodat deze hun aandacht kunnen verdelen over 15 leerlingen in plaats van 30.  

Barbara heeft een belangrijke faciliterende rol. Ze zorgt ervoor dat de werkgroepleden bij elkaar kunnen komen, onderzoek kunnen doen, straks met een digitaal programma voor het portfolio kunnen gaan werken en hun collega’s hierin kunnen instrueren. “Ik evalueer met de voorzitter en laat de teamleden verder vooral los aangezien dit iets moet zijn van het mentoraat en niet iets wat de schoolleiding bepaalt”, meent ze. 

Effectievere leerlingbespreking 

Begin dit jaar formuleerde Barbara de opdrachten voor de werkgroep. Met de opdracht ‘kiezen voor een passende tool voor de leerlingbesprekingen’ willen ze na de zomer aan de slag. Anouk, lid van de subwerkgroep leerlingbespreking : “Naast de exacte invulling van het portfolio om de leerling te faciliteren, bedachten we een cyclus van dertien weken die elke mentor drie keer per jaar doorloopt. Tussen week twee en week acht is er tijd voor mentorgesprekken, tussen week zes en week acht maken leerlingen de balans op in het portfolio dat gaat over motivatie, hoe ze zich voelen en of ze hulp nodig hebben. In week negen neemt de mentor deze informatie, en dat wat ouders hebben ingevuld, mee in de leerlingbespreking. Dat geeft een tussenstand. Tussen week tien en twaalf koppelt de mentor terug naar de leerling en in week dertien deelt de leerling dit weer met zijn ouders tijdens mentoravond.” Op die manier staan de leerlingbesprekingen op de jaaragenda. Anouk: “Als mentor weet je wat je te doen staat die week, dus kun je de leerling beter begeleiden. Bijvoorbeeld op tijd bijspringen als die ergens hulp bij nodig heeft. De leerling raakt meer gemotiveerd omdat hij meer autonomie heeft in zijn eigen leerproces. Als je zelf mag zeggen hoe het met je gaat en wat je nodig hebt, weet je veel beter wat je komt doen op school”. 

Betere leerlingbegeleiding 

Barbara gaf de werkgroep ook de opdracht na te denken over coaching en scholing van mentoren. “Zowel voor nieuwe mentoren als ervaren mentoren die extra tips kunnen gebruiken gericht op eigenaarschap bij leerlingen.” Het portfolio en de leerlingbespreking zijn handige tools om meer verantwoordelijkheid bij leerlingen neer te leggen, maar je kunt als mentor ook werken aan je coachinggesprekken. “Door leerlingen uit te dagen en te motiveren creëer je namelijk ook eigenaarschap. Sommige mentoren vinden het spannend om leerlingen los te laten en kunnen met die insteek werken aan hun nieuwe rol”, volgens Barbara die naast teamleider een ervaren mentor is. 

Pilot portfolio 

Barbara is enthousiast over de aanpak en resultaten van de subwerkgroep leerlingbespreking: “Anouk heeft hier een mooie voortrekkende rol in vanuit haar eerdere pilot.” Voor de zomer wordt er een pilot ondernomen om het portfolio uit te testen. Anouk: We bespreken de praktische invulling eerst met de afdeling ict. Een digitale vorm lijkt ons handig zodat de informatie makkelijk bewaard en tussentijds bijgewerkt kan worden. Op een andere school maken ze gebruik van een digitaal programma met daarin per leerling verschillende tabbladen, zo zien wij dat ook voor ons. Maar dat is in ontwikkeling. Na onze presentatie aan het managementteam bouwen we weer verder op basis van hun reacties en de kennis die we hebben opgedaan.”