Creatieve leerlingen
Al een aantal jaar merkt docent beeldende vorming Renske van Vliet dat sommige vmbo-kaderleerlingen het jammer vinden dat ze geen examen kunnen doen in haar vak op hun school: “Zeker bij de creatieve leerlingen hoorde ik dit geluid. Toen twee jaar geleden een leerling zelf aangaf examen in beeldende vorming te willen doen op mavoniveau, besloten we het uit te proberen met deze leerling. Dit ging erg goed.” Andere leerlingen hoorden hiervan en gaven aan dit ook te willen. Renske besloot daarom te onderzoeken of er een mogelijkheid was dit te organiseren voor een grotere groep leerlingen.
‘Eruit halen wat erin zit’
Renske klopte eerst aan bij de schoolleiding, die enthousiast reageerde. Teamleider Anne de Wit: “Ik heb als uitgangspunt bij leerlingen om eruit te halen wat erin zit. Renske is een goede docente die leerlingen weet aan te spreken op een positieve manier. Ze weet de juiste toon aan te slaan tussen ‘structuur, eisen en verwachtingen stellen’ en ‘warmte en aandacht bieden’. Ik had er dan ook alle vertrouwen in dat ze deze uitdaging tot een goed einde zou brengen.”
Akkoord van inspectie
Renske ging vervolgens naar de examensecretaris, die contact opnam met de inspectie. De enige voorwaarde vanuit de inspectie was dat het vak op mavoniveau al werd aangeboden op de school, waar ze aan voldeden. Het scheelde dat het om een extra vak ging. Renske: “Dit betekent dat de leerlingen door dit vak niet kunnen zakken: als ze een te laag cijfer halen of het gemiddelde op het examen hierdoor te laag is, kunnen de leerlingen het vak alsnog laten vallen. Uiteraard wordt het vak dan niet meer vermeld op de eindlijst, wat anders wel het geval is.”
Roostering
Bij het roosterbureau verliep het proces minder soepel. De betreffende kaderleerlingen kwamen uit drie verschillende klassen, die voor de lessen moesten aansluiten bij twee mavoklassen. “Het roosterbureau wilde het graag voor me regelen, maar het was een lastige puzzel. Omdat het een extra vak is, konden ze niet ruilen met de reguliere lessen”, licht Renske toe. Uiteindelijk bleek de enige mogelijkheid om het vak aan het einde van de dag te roosteren, waar de gedreven leerlingen akkoord mee gingen. “We kozen ervoor om twee uur per week met de examenklas mee te doen en twee uur afzonderlijk in te roosteren. Zo was er meer ruimte voor persoonlijke aandacht voor de kaderleerlingen.”
Gemotiveerde leerling
De leerlingen hadden verschillende redenen om dit extra examenvak te volgen. “Vier van de tien leerlingen zijn van plan een creatieve opleiding te doen, waar beeldende vorming natuurlijk erg relevant voor is. Maar een aantal leerlingen gaf ook aan dat ze het doen voor extra uitdaging. Zo krijg je op mavoniveau minder kaders bij beeldende vorming: je bent vrijer in wat je mag maken en je kiest bijvoorbeeld je eigen materiaal. Ten slotte staat het mooi op je eindlijst dat je een extra vak hebt gevolgd. Bij een vervolgopleiding is dit iets dat aantoont dat je een gemotiveerde leerling bent”, vertelt Renske.
Voorwaarden
Niet alle leerlingen kwamen zomaar in aanmerking. Renske: “We hebben goed gekeken welke leerlingen het aankonden, want een extra vak op een ander niveau is lastig en kost tijd. We keken hoe de leerlingen ervoor staan en hebben een gesprek met de mentor en ouders gehad. Als een leerling bijvoorbeeld een onvoldoende stond, maar uit de gesprekken bleek dat de leerling erg gemotiveerd was, kon dit een reden zijn om het toch te proberen.” Twaalf kaderleerlingen begonnen in het examenjaar aan beeldende vorming. Twee leerlingen besloten uiteindelijk toch het vak laten vallen, omdat het ten koste ging van de andere examenvakken.
Praktijk- en schriftelijk examen
Het praktijkexamen ging bij de kaderleerlingen vrij soepel: ze scoorden hetzelfde of zelfs iets hoger dan de mavoleerlingen. Het theorie-examen was wel een uitdaging. Renske: “De schriftelijke examens op mavoniveau zijn een stuk taliger dan op kaderniveau. Daarnaast is er veel nieuwe theorie die best pittig is. De leerlingen gaven dit zelf ook aan bij mij. Daarom wil ik hier in het vervolg nog meer aandacht aan geven.” Toch hebben de leerlingen het dit jaar goed gedaan bij het schriftelijk examen: ze haalden alle tien een voldoende voor beeldende vorming én zijn allemaal geslaagd.
Voor de leerling
Renske heeft al groen licht om het examen op mavoniveau volgend jaar weer te organiseren. Samen met haar examenleerlingen maakte ze hiervoor een filmpje voor de derdeklaskaderleerlingen om te laten zien wat het betekent om een extra vak op mavoniveau te volgen en af te sluiten. Renske: “Het lijkt erop dat we volgend jaar een nog grotere groep hebben. Veel leerlingen zijn erg enthousiast. Dat is fijn om te zien. Het is zo belangrijk om je doel voor ogen te houden: je doet het uiteindelijk voor de leerling. Soms moet je die extra hobbel willen nemen voor hen.”