Dat plezier, daar ontbrak het bij veel leerlingen in de reguliere mavo/havo-brugklas aan. Zodra na ongeveer een half jaar in de brugklas duidelijk werd dat ze naar de mavo zouden gaan, verslechterde hun werkhouding. Dat kwam mede doordat ze wisten dat ze naar een andere locatie moesten. Die mindset namen ze mee naar de volgende leerjaren, waardoor veel leerlingen moeite hadden hun diploma te halen. “We konden deze leerlingen niet het gewenste onderwijs geven en wilden toe naar meer leerdoelgericht en gepersonaliseerd onderwijs en zelfverantwoordelijkheid van de leerlingen”, vertelt Djoni van Griensven, docent kunstvakken. Als gevolg daarvan ging in schooljaar 2019-2020 het eerste jaar van Maaswaal NeXT van start.
Inspiratie
NeXT is een driejarige onderbouwopleiding, gebaseerd op het onderwijsconcept Kunskapsskolan waar eigenaarschap van de leerling centraal staat. Onder leiding van een externe projectleider startte een regiegroep, bestaande uit de locatiedirecteuren, twee afdelingsleiders, een teamleider ict en twee vakdocenten, begin 2019 met de onderwijsvernieuwing. De regiegroep kwam wekelijks bij elkaar om ideeën en input te bespreken, beleid te bepalen en knopen door te hakken. Daarnaast werd er een ontwikkelteam gevormd van vakdocenten dat inhoud gaf aan het onderwijs. Zij bezochten andere scholen om inspiratie op te doen en praktische informatie zoals lessentabellen en roostervormen op te halen. Ook overlegden ze met hun collega’s in de betreffende vaksecties.
Andere mindset
Alle input werd gevisualiseerd in een zelfbedacht ‘What’s NeXT ei’ met daarin voor de school alle belangrijke elementen van gepersonaliseerd onderwijs. “Het concept van Kunskapsskolan paste het best bij ons idee over leerdoelgericht onderwijs en biedt bovendien de ruimte om daarin je eigen richting te kiezen”, vertelt Djoni. Djoni en biologiedocent Milou Vermeulen zijn twee van die enthousiaste vakdocenten die graag willen veranderen en daarom meewerken aan deze nieuwe manier van onderwijs. Djoni: “Een half jaar voor de start van NeXT volgden we trainingen bij Kunskapsskolan om onze mindset van taakgericht naar leerdoelgericht onderwijs te veranderen. Ook denken we verder met elkaar na over de vormgeving van NeXT, want dat is een continu proces.”
Maaswaal NeXT is een onderwijskundig innovatieve, driejarige onderbouwopleiding voor leerlingen met een mavo/havo- of havo-advies. Leerlingen krijgen de leerstof op havo- en mavoniveau aangeboden en gaan per vak voor het hoogst haalbare niveau. Er wordt gewerkt met leerdoelen en leerlingen bepalen onder begeleiding van een eigen coach deels zelf hun leerstrategie. In deze teamgids staat hoe het Maaswaal College de organisatie van NeXT heeft aangepakt.
Continue ontwikkeling
De kracht van NeXT is dat de leraren als team om het lerende kind heen staan en naast de rol van teamlid, ook die van vakdocent, coach én algemeen docent vervullen. NeXT werkt bijvoorbeeld met leerpleinen waar leerlingen zelfstandig of onder begeleiding kunnen werken. Milou: “In het begin waren we heel idealistisch en dachten we dat alle leerlingen die keuzevrijheid wel aankonden. We ontdekten echter dat je die ruimte ook geleidelijk aan kunt geven en dat leerlingen kaders nodig hebben om zelfstandig in de leerpleinen te werken.” De ontwikkelgroep is inmiddels twee keer zo groot, want NeXT groeit en leerdoelgericht werken druppelt langzaam de reguliere klassen in. En voor de continue ontwikkeling is inmiddels een vaste projectleider – Evelien Buis – aangesteld.
Teamgevoel en motivatie
“Door de uitbraak van corona en de lockdowns staan we voor nieuwe uitdagingen, waaronder gepersonaliseerd online onderwijs”, zegt Evelien. “NeXT gaat ook over samenwerking tussen leraren en over coaching van leerlingen. Het is best ingewikkeld om op afstand het teamgevoel en de motivatie vast te houden en samen te werken aan deze onderwijsontwikkeling.” Djoni en Milou herkennen dat, maar zien ook dat iedereen enorm zijn best doet. “Dat houdt de leerlingen gemotiveerd en we proberen er onderling ook echt de spirit in te houden”, aldus Milou. Die leerlingen raakten trouwens snel gewend aan werken met leerdoelen, keuzes maken en feedback krijgen.
Op de goede weg
“Het eerste jaar ging er natuurlijk wel eens wat mis”, vertelt Milou. “Zo viel een keer een collega in die een cijfer in plaats van feedback gaf. Een leerling vroeg toen: ’Wat heb ik nou aan die vijf? Ik wil weten wat ik beter moet doen om mijn leerdoel te behalen.’ Dit is precies wat NeXT typeert en wat we ermee willen bereiken.” Dat NeXT op de goede weg zit, blijkt ook uit de resultaten na het eerste leerjaar. De leerlingen maakten een onafhankelijke JIJ-toets van Bureau ICE en scoorden vergelijkbaar en/of beter ten opzichte van de landelijke norm
Duidelijke lijn
De leraren ontdekken gaandeweg wat werkt en wat niet. En dat mag, vinden Djoni en Milou, want ze wisten vanaf het begin dat het vier à vijf jaar kan duren voordat een nieuwe opleiding volledig op de rails staat. Evelien: “Het hoeft niet in één keer goed, begin gewoon en stuur bij als het nodig is. Zorg voor een duidelijke lijn in je opleiding en voor voldoende evaluatiemomenten in de opstartfase. En bedenk waarvoor je het doet: voor leerlingen die niet (meer) op hun tenen hoeven te lopen, die ontdekken dat ze meer kunnen dan ze dachten en daardoor gemotiveerd en met plezier leren!”