Matrix Lyceum: ‘speciaal’ havo/vwo-onderwijs binnen een reguliere school

Het Matrix Lyceum is een samenwerking tussen scholengemeenschap Singelland: Drachtster Lyceum en vso De Zwaai. De school combineert het beste van twee werelden: de pedagogische aanpak van het vso en de cognitieve uitdaging van havo/vwo. Voor sommige leerlingen is dat een uitkomst, merkt schoolleider Teuny Bosma. “Zij raken snel overprikkeld, bijvoorbeeld door een autismespectrumstoornis of door angstproblematiek. In een drukke havo/vwo-school gaat het dan mis. Bij ons zitten ze met maximaal vijftien leerlingen in een groep met gespecialiseerde begeleiders, waar ze les krijgen van leraren uit het reguliere onderwijs. Als leerlingen het aankunnen, gaan ze geleidelijk weer lessen volgen in het reguliere onderwijs.”

Stoplicht op rood

Het Matrix Lyceum is gevestigd in lokalen van het Drachtster Lyceum. De schooldag begint hier elke ochtend om kwart voor negen. Tijdens de dagstart bespreekt de pedagogische begeleider – dit is een gespecialiseerde leraar van vso De Zwaai – eerst met de leerlingen wat ze hebben meegemaakt. Teuny: “Misschien heeft iemand een slechte nacht gehad, of is er iets gebeurd onderweg naar school: prikkels waardoor het stoplicht ‘op rood staat’ en de leerling even niet kan leren. De begeleider kijkt dan wat nodig is. Soms is het genoeg om de leerling in de les even rustig te laten bijkomen.”

Schakelen

Om tien over negen beginnen de lessen. De leerlingen volgen het gewone havo- of vwo-programma, dat hier en daar een beetje is ingedikt omdat het de leerlingen iets meer tijd kost om tot leren te komen. De lessen worden gegeven door leraren van scholengemeenschap Singelland. Die komen daarvoor naar de lokalen van het Matrix Lyceum. Tijdens de les zit de pedagogisch begeleider altijd achterin de klas. Teuny: “Hij of zij volgt het proces en kijkt of het leren bij iedereen lukt. Droomt een leerling weg? Is er iets anders? Dan schuift de begeleider even bij de leerling aan.”

Differentiëren

Leraren van scholengemeenschap Singelland kiezen zelf of ze op het Matrix Lyceum willen lesgeven. Aan belangstelling is geen gebrek, zegt Teuny. “Je moet wel flexibel zijn en kunnen differentiëren, want omdat we een kleine school zijn, zitten er veel niveaus in één groep. Bijvoorbeeld havo- én vwo-leerlingen, uit leerjaar 4 én 5. Verder moet je in staat zijn om je schoolvak even aan de kant te zetten als er met een leerling iets gebeurt, bijvoorbeeld als iemand angstig reageert en de aandacht weg is. Relatie gaat voor prestatie: dat geldt voor alle leerlingen, maar zeker voor de onze.”

Gat in passend onderwijs

Het Matrix Lyceum bestaat inmiddels alweer drie jaar. Het idee ontstond toen Teuny door een ouder van een leerling met autisme werd uitgenodigd voor een bezoek aan Helder, een school voor havo/vwo-leerlingen met autisme in Eindhoven. “Samen constateerden we dat zoiets ook bij ons in de regio nodig was. Er zit namelijk een gat in het passend onderwijs: er zijn havo/vwo-leerlingen die behoefte hebben aan gespecialiseerde begeleiding, maar in het vso wordt bijna geen havo/vwo-onderwijs gegeven. Deze leerlingen vallen tussen wal en schip.”

Doorstromen

Na groen licht van het samenwerkingsverband passend onderwijs kon het Matrix Lyceum in augustus 2017 van start. De school is nog in opbouw. Momenteel zijn er zestig leerlingen verdeeld over vijf groepen. Die groepen draaien goed: er vallen geen leerlingen uit en er is relatief weinig verzuim. Twaalf leerlingen volgen al een of meer lessen of activiteiten in reguliere klassen, zes leerlingen zijn vorig jaar doorgestroomd naar het reguliere onderwijs en drie leerlingen deden in mei met succes havo-examen (van wie twee cum laude).

Vriendschappen

Voor de leerlingen zelf betekent het veel dat het goed gaat op school. Teuny geniet van de groei die ze ziet: “Leerlingen die in hun reguliere klas in een sociaal isolement zaten, leren hier vriendschappen opbouwen. Dan zitten ze samen in de pauze op de bank te gamen. Er zijn ouders die ons met tranen in de ogen vertellen dat ze hun kind weer terug hebben. Het is fantastisch om te zien en te horen dat we voor veel ouders en leerlingen echt het verschil maken.”

“Iets meer geduld”

André van der Veen, wiskundeleraar aan het Drachtster Lyceum, geeft ook op het Matrix Lyceum les. Wat vraagt dat van hem als vakdocent? “Je moet iets meer geduld hebben en een beetje flexibeler zijn, dat is alles. Ik heb affiniteit met deze doelgroep, we hebben meestal veel plezier. Ik heb ook de indruk dat de leerlingen het fijn vinden om naar school te gaan, ze doen weer mee. De samenwerking met de leraren van vso De Zwaai verloopt natuurlijk. Ieder heeft zijn rol: ik kan doorgaan met mijn les terwijl zij even een-op-een met de leerling praten, in de klas of daarbuiten. We vullen elkaar mooi aan.”