Nieuwe collega’s op weg helpen met onboardingsbeleid

“Onze medewerkers zijn ons grootste kapitaal”, benadrukt sectordirecteur Dorothée Viguurs het belang van het programma. “Wanneer je leskwaliteit belangrijk vindt, moet je leraren ook toerusten en begeleiden in hun ontwikkeling. Zo stel je ze in staat om die kwaliteit ook te leveren. Vanuit het bestuur van Stichting Voortgezet Onderwijs Parkstad Limburg (SVOPL) werken we al met een inductieprogramma. Dit bevat bijvoorbeeld intervisie en gastsprekers met name op het gebied van de pedagogische aanpak. Ik zie het als het vullen van een rugzak. Maar hoe ga je vervolgens met de informatie aan de slag? De praktijk kan weerbarstig zijn. Een jaar of vier geleden startten we daarom in stapjes met het invoeren van het onboardingbeleid.” 

Klassenmanagement 

Estelle Seijben is leraar aardrijkskunde en geschiedenis en houdt zich bezig met het onboardingbeleid. “Bij onze onboarding komen álle zaken aan bod die nieuwe collega’s  ̶  leraren én onderwijsondersteunend personeel  ̶  nodig hebben wanneer ze bij ons op de werkvloer starten. Het is bedoeld voor alle nieuwe collega’s op onze locatie, dus ook voor meer ervaren nieuwe collega’s. 

Uitval heeft vaak te maken met klassenmanagement; hoe ga je om met een klas? Wat zijn de regels? Hoe is je aanpak? “Voor onze vmbo-doelgroep moet je soms stevig in je schoenen staan”, vertelt Estelle. “Onze leerlingenpopulatie is uitdagend”, beaamt Dorothée: “De verschillen tussen kinderen zijn groot. We hebben statushouders die moeite hebben met de taal, leerlingen uit reguliere gezinnen en leerlingen met lastige thuissituaties en een stevige hulpvraag.” 

Niet vrijblijvend 

“We zijn begonnen met goed kijken naar wat een nieuwe collega nodig heeft”, vertelt Estelle verder. “Tegelijkertijd deed ik met drie collega’s onderzoek vanuit een werkgroep Arbeidsmarkt Knelpunten naar inductiebeleid. Wat gebeurt er al en wat kan er beter? We inventariseerden wat er praktisch nodig is zoals een laptop, lokaalsleutels en een inlogcode, maar zagen dat het bij onboarding vooral draait om persoonlijke aandacht. Mensen zeggen wel tegen nieuwe collega’s dat ze altijd kunnen aankloppen met vragen, maar dat verwatert snel. Je moet het niet vrijblijvend maken, en daarom hebben we gekozen voor een buddysysteem.” 

Buddy 

Tijdens de onboarding heeft elke nieuwe collega een buddy met wie hij het eerste halfjaar wekelijks en daarna tweewekelijks spreekt over stressfactoren, welbevinden, kracht en ambities. De buddy is bovendien het eerste aanspreekpunt bij vragen en doet lesobservaties. Daarnaast wordt ook een professionele coach voor lesbezoeken ingezet. Estelle: “Nieuwe collega’s geven aan dat het fijn is om gehoord te worden en dat dit structureel gebeurt. De buddy is nooit een teamleider, want het contact staat los van beoordelingen. Het draait hier om vertrouwen en iemand op weg helpen.” 

Vroege kennismaking 

Andere onderdelen van het programma zijn het communiceren van teamstructuur en -overleggen, van de geldende regels die alle leraren dienen te hanteren en het organiseren van een kennismaking vóór de zomervakantie van het jaar dat de nieuwe leraar start. Estelle: “Dan maken ze kennis met hun team en buddy, krijgen ze alvast wat lesmateriaal en een spoorboekje van Herle met schooltijden en dergelijke. Op die manier is niet alles helemaal nieuw op de eerste maandag van het schooljaar. Dat is fijn.” Dat gold zeker voor Anne Ploumen toe zij enige jaren geleden als leraar Nederlands op de locatie Herle startte. “Ik ben het type dat zich best druk kan maken over een eerste baan op een nieuwe school, dus het was prettig om voor de vakantie al kennis te maken.” 

Zelfverzekerder 

Gedurende het eerste jaar hielden Anne en buddy Estelle nauw contact. “Het hielp me om snel aan de bel te trekken toen ik bij een klas ordeproblemen had. Estelle bezocht mijn les en gaf mij tips en voorbeelden van hoe ze het zelf aanpakt. Om hulp vragen voelde niet gek. Sterker nog: ik voelde me zelfverzekerder omdat we met mijn uitdaging aan de slag gingen. Estelle heeft me erg geholpen in mijn eigen ontwikkeling en groei. Het is één ding om de theorie tijdens je opleiding te krijgen of onder begeleiding les te geven tijdens stages, maar voor een pittige vmbo-klas staan is een tweede. Ik voelde me gehoord en begrepen.” 

Ervaringen delen 

“Naast de buddy en introductie voor de zomervakantie was het fijn om tijdens bijeenkomsten ervaringen te delen met de andere nieuwe leraren en te zien dat zij soms ook een hulpvraag hadden”, vervolgt Anne. “Zeker jonge leraren vinden de aandacht en ondersteuning prettig”, ziet Estelle. “Collega’s die al langer voor de klas staan vinden het soms minder noodzakelijk. Toch geven ze aan dat ze er wél iets aan hebben. Via regelmatige evaluatiebijeenkomsten bespreken we onder meer aan de hand van kaartjes aandachtspunten. Ik koppel knelpunten terug naar het managementteam en zo is een knelpunt in het rooster bijvoorbeeld snel opgelost. De evaluaties gebruiken we ook om ons beleid te verbeteren.” 

Aandachtspunten 

Wat kan er beter? “Ik zou de eerste week meer tijd willen vrijmaken voor het programma”, reageert Estelle. “Door het jaar heen heb ik veertig uur beschikbaar voor mijn buddy- en coördinerende werkzaamheden. Tijdens de eerste schoolweek ben ik zelf ook bezig met opstarten, dat werk loopt gewoon door. Het inplannen van lesbezoeken is ook wel eens lastig in combinatie met mijn werk als leraar, mentor en de MR.” 

Volwassen beleid 

Idee is om het onboardingbeleid uit te breiden naar de andere locaties van het Beroepscollege Parkstad Limburg. “Het beleid is volwassen geworden”, concludeert Dorothée. “Het is mooi om te zien dat de leraren echt een team zijn. Wanneer iemand in de personeelskamer aangeeft dat iets niet lukt, vraagt hij of hij kan helpen. We doen het samen. En mensen blijven aan boord, zelfs in deze tijden van lerarentekort. Bovendien is ons ziekteverzuim jaarlijks gedaald, soms zelfs onder de 2%.” Dorothée raadt het andere scholen aan. “Het helpt nieuwe leraren in hun ontwikkeling, voorkomt uitval, en het kan een pré zijn tijdens een sollicitatiegesprek voor het werven van nieuwe leraren.” 

Voor meer informatie over het programma, stuur een mail naar Estelle Seijben.