Onderwerp
Goed bestuur
De kwaliteit van het bestuurlijk handelen en de bestuurlijke inrichting van onderwijsorganisaties is van belang voor het bieden van kwalitatief hoogstaand onderwijs. In de Code Goed Onderwijsbestuur hebben de leden van de VO-raad hierover afspraken gemaakt. Deze gaan onder meer over het betrekken van belanghebbenden, verantwoording en het samenspel bestuur - intern toezicht.
Wat speelt er?Code Goed Onderwijsbestuur VO
In 2008 hebben de leden van de VO-raad met elkaar een 'Code Goed Onderwijsbestuur VO' vastgesteld. Na eerdere herzieningen in 2011 (als gevolg van de wet 'Goed onderwijs, goed bestuur') en 2015 geldt per 6 juni 2019 de huidige Code Goed Onderwijsbestuur VO.
Met deze code wil de sector een goede bestuurscultuur garanderen, passend bij onderwijsorganisaties die publiekelijk worden bekostigd en publieke belangen dienen. In de ALV van december 2024 is de opdracht voor de actualisatie van de code goedgekeurd. Samen met de PO-Raad en VTOI-NVTK wordt gewerkt aan een code die breed voor het funderend onderwijs geldt. Deze geactualiseerde code wordt in juni 2025 voorgelegd aan de ALV van de VO-raad.
De huidige Code Goed Onderwijsbestuur VO is gebaseerd op vier principes: verantwoordelijkheid, professionaliteit, integriteit en openheid. Deze principes vormen de basis voor de wijze waarop bestuur en intern toezicht belangen afwegen en hun koers bepalen. De code is bedoeld om verdere bewustwording van de genoemde principes, kritische reflectie op de toepassing hiervan en het waardengedreven handelen van bestuur én intern toezicht te stimuleren. Met de keuze voor een principle-based code wordt een groot beroep gedaan op de verantwoordelijk van schoolbesturen en intern toezichthouders, en wil de sector van de code een inspirerend document maken dat aanzet tot gesprek.
In de code staan ook twintig good practices, voor toepassing binnen de eigen onderwijsorganisatie en zijn regionale context. De code kent daarnaast vier ‘pas toe-bepalingen’, die gelden als lidmaatschapseis en waaraan vanzelfsprekend moet worden voldaan. De lidmaatschapseisen zijn hiermee teruggebracht van zes naar vier overzichtelijke, meetbare en ‘harde’ eisen.
De code bevat zo basisvoorwaarden voor goed bestuur en intern toezicht en is voor het overige en belangrijkste deel een ondersteunend, richtinggevend en ter inspiratie bedoeld instrument om de governance van onderwijsorganisaties te helpen vormgeven en de maatschappelijke opgave van het onderwijs te realiseren.
Bekijk ook de video over de Code Goed Onderwijsbestuur (getoond tijdens de ALV van 3 juni 2021).
Aanscherping code in 2025
Zoals aangegeven wordt de Code Goed Onderwijsbestuur VO geactualiseerd en in juni 2025 voorgelegd aan de ALV.
In de ALV van december 2024 stemden de leden van de VO-raad in met drie nieuwe lidmaatschapseisen die zullen landen in de geactualiseerde code.
- In de code wordt een verplichte accreditatie voor bestuurders opgenomen. Zie onze themapagina professionalisering bestuurders voor meer informatie over het beroepsprofiel en accreditatie voor bestuurders.
- Ook komt er een lidmaatschapseis om je als bestuur te verantwoorden over hoe je door middel van samenwerking invulling geeft aan de brede maatschappelijke opdracht.
- De derde nieuwe lidmaatschapseis die wordt opgenomen in de code gaat over het voorkomen van (de schijn van) belangenverstrengeling. Hierin staat dat het niet is toegestaan om de functie van bestuurder of toezichthouder te combineren met een functie bij een onderwijsadviesbureau dat in dezelfde (vo-)sector actief is. Aanleiding hiervoor is een onderzoek van NOS en het tv-programma Nieuwsuur (juli 2024) waarin diverse voorbeelden naar voren komen van dubbelfuncties van schoolbestuurders bij onderwijsadviesbureaus.