Het DaCapo College kende oorspronkelijk een aparte locatie voor de Internationale Schakelklas (ISK). Na de uitbraak van de oorlog in Oekraïne nam het aantal EOA-leerlingen echter fors toe en konden zij niet allemaal meer op deze locatie gehuisvest worden. Tien groepen - met in totaal zo’n 200 leerlingen van diverse afkomst - verhuisden toen naar een aparte vleugel binnen de hoofdlocatie met vmbo.
“Deze leerlingen kwamen in ons gebouw terecht, maar er was toen sprake van een schooltje binnen een school”, zo vertelt Tim, “en we kwamen er al snel achter dat je dat niet moet willen. We hadden niet verwacht dat het zo stroef zou lopen in het begin, maar het gaat simpelweg niet vanzelf. De leerlingen en docenten van het vmbo kenden en begrepen de leerlingen van de EOA niet, mede doordat zij geen of gebrekkig Nederlands spraken. Er was ook sprake van ‘angst voor het onbekende’, wat soms zorgde voor een negatieve houding van de vmbo-leerlingen tegenover de EOA-leerlingen. Er ontstonden akkefietjes die soms hoog opliepen. Ook waren er ouders die hun ongenoegen uitspraken. En docenten gingen het voor hun ‘eigen’ leerlingen opnemen."
Begrip kweken
Al snel liep het gevoel van veiligheid hierdoor terug op de school, aldus Tim. Via verschillende routes is toen geïnvesteerd in kennismaking. “We hebben bijvoorbeeld een studiedag voor docenten van de verschillende onderwijsrichtingen georganiseerd, waarbij zij zich aan elkaar voorstelden en vertelden over hun leerlingen. Er was extra aandacht voor de EOA-leerlingen; docenten, een gedragstherapeut en leerlingen zelf vertelden over hun achtergrond, cultuur en waar bepaald gedrag vandaan kan komen. En een aantal ISK-collega’s vertelde iets in hun moedertaal. De vmbo-docenten verstonden hier niets van en werden zich zo bewust van hoe EOA-leerlingen zich kunnen voelen. Het doel was hierbij steeds: begrip kweken, elkaar meenemen in het verhaal van de ander. Extra leuk was dat ouders van nieuwkomersleerlingen deze dag de lunch verzorgden, ook dat droeg weer bij aan begrip voor deze groep. Na de studiedag wilden de vmbo-docenten geen traiteur meer, maar deze ouders blijven vragen om de lunch te maken. En gingen ze bijvoorbeeld kleding verzamelen voor de EOA-leerlingen en hun ouders.”
De school investeerde verder ook in de doelgroep ouders. Tim: “Alle ouders die iets van commentaar of vragen hadden over de komst van de EOA-leerlingen, mochten langskomen op school. We hebben hen meegenomen naar de ISK-vleugel om meer te laten zien van het onderwijs en wie de leerlingen zijn. En daarnaast hebben we natuurlijk contact met ouders in het geval van incidenten, maar daar blijft het voor ons bij. We brengen dit thema verder niet actief onder de aandacht bij ouders, dan maak je het alleen maar groter. Onze aanpak is: bij vragen mag je langskomen en verder willen we uitstralen dat deze situatie waarbij verschillende groepen leerlingen bij elkaar zitten heel normaal is, dat er niks aan de hand is.”
Het doel was hierbij steeds: begrip kweken, elkaar meenemen in het verhaal van de ander
Zoveel mogelijk samendoen
De meeste aandacht besteedt de school sinds anderhalf jaar aan het stimuleren van kennismaking tussen leerlingen onderling. Zo wordt onder leiding van docenten de dialoog tussen leerlingen georganiseerd, ook over gevoelige thema’s, waarbij steeds alle kanten van het verhaal worden uitgelegd. “En roept een leerling iets wat niet door de beugel kan, dan geldt altijd: ‘ga het gesprek maar aan met de ander’”, vertelt Tim. Het DaCapo College investeert hierbij in het voldoende toerusten van docenten als het gaat om het voeren van de dialoog, het begeleiden van leerlingen bij deze gesprekken en het optreden in geval van spanningen. Zo heeft de school samen met de gemeente Sittard-Geleen trainingen georganiseerd rondom het thema veiligheid in en om de school. Tim: “ISK-docenten worden daarnaast geselecteerd op hun kwaliteiten op dit gebied en we kijken of ze trauma- en cultuursensitief zijn en leerlingen voldoende begeleiding kunnen bieden.”
Verder is het volgens Tim heel belangrijk dat alle teamleiders uitspreken en uitstralen: over en weer zijn we één, iedereen is welkom en we doen zoveel mogelijk dingen samen. “Zo worden schoolactiviteiten - zoals de carnavalsviering of sportdag - bewust samen met zowel de vmbo- als EOA-leerlingen georganiseerd. En gaan 75 leerlingen dit jaar bijvoorbeeld samen een Iftar organiseren, waarbij ook vmbo-docenten worden gevraagd te helpen. Elk jaar is er ook een kerstdiner voor vmbo-leerlingen en hun ouders die armoede ervaren. Hier hebben we dan weer de EOA-leerlingen bij betrokken; leerlingen met diverse culturen en achtergronden zitten dan samen aan één grote tafel.”
Het is belangrijk dat teamleiders uitspreken en uitstralen: over en weer zijn we één en we doen zoveel mogelijk samen
Op het DaCapo College kunnen de leerlingen van de EOA verder via een ‘LOB-carrousel’ elke maandagochtend lessen volgen in het reguliere vmbo. “Je moet leerlingen een beetje dwingen om te mengen en ook in de klas samen te werken”, stelt Tim. “Praten met elkaar gaat dan met handen en voeten, je kan afbeeldingen gebruiken, meerdere keren iets uitleggen of overgaan op het Engels. ISK- en vmbo-docenten staan bij deze lessen ook samen voor de klas en kunnen hierbij helpen.”
Omgedraaid
Al met al is men op het DaCapo College tevreden met hun aanpak. Leerlingen leren elkaar steeds beter kennen, waardoor ze elkaar ook beter begrijpen en meer accepteren. En dit heeft gezorgd voor meer rust in de school. “Je moet het onbekende weghalen”, aldus Tim. “Het helpt als je in de schoolgang of aula bekende gezichten ziet, waar je onder andere samen les mee hebt gehad. En als nu bijvoorbeeld een groep leerlingen met een Afrikaanse achtergrond samen aan het trommelen is, denken andere leerlingen niet meer zo snel: wat spannend. Het zijn geen vreemden meer, ze snappen dat dit bij hun cultuur hoort. Alleen echte vriendschappen blijven nog lastig, ook door de taalbarrière. Maar ze zitten pas anderhalf jaar bij elkaar in het gebouw, dus wie weet.”
De school heeft zo een situatie, waarbij er soms een aantal incidenten per dag waren, geheel weten om te draaien. Naast de leerlingen trekken ook de docenten van de verschillende onderwijsrichtingen nu meer samen op en zijn ook de ouders positiever over de komst van de EOA-leerlingen. “Het kost wel enige tijd voor je enigszins begint te merken dat je aanpak werkt”, onderstreept Tim hierbij. “Wij zagen ook niet binnen een half jaar resultaat.”
Volgende stappen
Een volgende stap voor de school is om reguliere docenten op te leiden tot NT2-docent, zodat ze de EOA-leerlingen nog beter leren begrijpen en begeleiden. En om bijvoorbeeld praktijkvakken voor EOA-leerlingen te laten verzorgen door reguliere vmbo-docenten. “Een belangrijke wens is ook om het aantal gezamenlijke lessen voor alle leerlingen uit te breiden”, vertelt Tim.
“En we willen echt de gedachte van diversiteit, van ‘iedereen is welkom’ nog breder trekken, bijvoorbeeld door te onderzoeken of ook mensen uit de asielopvang – met geschikte kwaliteiten of bevoegdheden – iets voor ons kunnen betekenen. Want: deze diversiteit is een grote verrijking voor onze school gebleken.”
|
Dit praktijkvoorbeeld is de tweede in een reeks over de aanpak van polarisatie op scholen. Eerder verscheen het artikel 'Moeilijke gesprekken voeren op een grootstedelijke school'. De komende weken volgen nog praktijkverhalen van scholen in Amsterdam, Kesteren, Terneuzen en Utrecht. De praktijkvoorbeelden worden - aangevuld met gesprekken met experts en verwijzingen naar aanbod voor scholen rond polarisatie - ook gebundeld in een fysieke brochure. |